Η Ευρώπη έχει µπροστά της να αντιµετωπίσει έναν «ρωσικό χειµώνα». Οχι στη βάση στρατιωτικών επιχειρήσεων, όπως αυτές που συνεχίζονται στην Ουκρανία και µοιάζουν όλο και περισσότερο µε το προηγούµενο «θερµό µέτωπο» του Πούτιν στην Τσετσενία.

Αλλά ενός ενεργειακού, εµπορικού και οικονοµικού πολέµου. Ως γνωστόν, ιστορικά, η Ρωσία, όλων των εποχών, έχει πλεονέκτηµα τον χειµώνα. Η Ευρώπη, από την άλλη, από προηγούµενες κρίσεις, είτε οικονοµικές-χρηµατιστηριακές, όπως εκείνη του 2008, είτε υγειονοµικές, όπως αυτή της πανδηµίας του COVID-19, έχει δείξει ότι ως οντότητα και ως κεντρική οµοσπονδιακή γραφειοκρατία τεχνοκρατών δεν µπορεί να λειτουργήσει, ούτε σε συνθήκες ειρήνης, αποτελεσµατικά, έγκαιρα και µε συνοχή. Η Ευρώπη στον άξονα που γνωρίζουµε, µετά τη συγκρότησή της στη βάση των Συνθηκών τύπου Μάαστριχτ, λειτουργεί ως ένα γερµανικό imperium. Μια ενδοχώρα, ουσιαστικά, του Βερολίνου, που είχε όµως τη διεθνή γεωοικονοµική στρατηγική του βασισµένη σε δύο παραµέτρους.

Πρώτον, στην πλεονεκτική ενεργειακή σχέση µε τη Ρωσία, κρίσιµη όχι µόνο για την ενεργοβόρο βαριά βιοµηχανία της, αλλά και για να αποκτήσει και στον τοµέα αυτόν ηγεµονική θέση έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, µε τους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2. ∆εύτερον, στην ειδική σχέση εξαγωγικού εµπορίου µε την Κίνα σε βιοµηχανικά προϊόντα, που έδινε και δίνει την πλεονασµατική ισχύ. Και οι δύο αυτές παράµετροι ακυρώθηκαν ή κινδυνεύουν να ακυρωθούν µέσα από την παγκόσµια (γεωπολιτική) αναδιάρθρωση και το πλέγµα κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία και κλιµακωτά στην Κίνα. Η ευρωπαϊκή ηγεµονία, όπως αυτή εκφράσθηκε µέσα από έναν συντονισµό των γερµανικών και των γαλλικών συµφερόντων, αλλά και δοµικών διεθνών ηγεµονικών ενεργειακών συµφερόντων, χρηµατιστηριακού χαρακτήρα, στην κατεύθυνση της Συµφωνίας του Κιότο και της «πράσινης ανάπτυξης», µιας «µπίζνας» ανάλογης µε την εκµετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασµάτων παγκοσµίως µετά την κατασκευή του κινητήρα κλειστού τύπου, στην οποία βασίσθηκε το ευρωπαϊκό εποικοδόµηµα, αναζητώντας τη γεωοικονοµική αυτονοµία και ισχύ, καταρρέει, όπως και η ισοτιµία ευρώ έναντι δολαρίου. Ο «ρωσικός χειµώνας» για την Ευρώπη συνίσταται σε δύο επίπεδα. Στο ένα, σε σχέση µε την ενιαία οντότητα της Ενωσης, το υπερκράτος των Βρυξελλών ή της Φρανκφούρτης. Στο άλλο, σε σχέση µε το κάθε κράτος-µέλος ξεχωριστά, όπου οι «27» συντείνουν σε ένα πλέγµα αποκλινουσών εθνικών προτεραιοτήτων. Στην ίδια συγκυρία, και στις ΗΠΑ υπάρχουν ζητήµατα πολιτικής και κοινωνικής συνοχής, που εδράζονται σε πολλά επίπεδα, αλλά τελικά συγκροτούν τη σύγκρουση στρατηγικής ανάµεσα στους ισχυρότατους κύκλους επιρροής της «αγοραίας» παγκοσµιοποίησης και των επίσης ισχυρότατων δοµών που συντείνουν στο «America First», ένα σλόγκαν που έχει πολύ µεγαλύτερο βάθος και οντότητα από τον Ντ. Τραµπ, που το χρησιµοποίησε, και επικεντρώνεται κύρια απέναντι στην «κινεζοποίηση» της παγκόσµιας γεωπολιτικής τάξης.

Ο γνωστός Αµερικανός οικονοµολόγος Ν. Ρουµπινί, ο οποίος προέβλεψε το κραχ που θα επέφερε η «φούσκα» των ακινήτων το 2008 στις ΗΠΑ, σε πρόσφατη αρθρογραφία του προβλέπει κραχ ιστορικών διαστάσεων. Με τις χρηµαταγορές να χάνουν το 35% της αξίας τους και το φαινόµενο του στασιµοπληθωρισµού, που κυριάρχησε τη δεκαετία του 1970, να επιστρέφει δριµύτερο µέσα από τη συνύπαρξη του υψηλού πληθωρισµού µε τα υψηλά επιτόκια που αποφασίζουν οι κεντρικές τράπεζες σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Στην παρούσα φάση, κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά είναι επιθετικά δανειοδοτηµένα και µια τέτοια κατάσταση θα εκτοξεύσει, σύµφωνα µε τον Ρουµπινί, την ανεργία και τη φτώχεια, αλλά ταυτόχρονα θα πλήξει και τις επιχειρήσεις και τα χρηµατιστήρια.

Ταυτόχρονα, στη ∆ύση δεν διαχέονται ειδήσεις που συµβαίνουν στην Ευρασία. Σύµφωνα µε τις κινήσεις Κίνας και Ρωσίας, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών και της στρατηγικής Πεκίνου - Μόσχας, µε τη συµµετοχή των BRICS, αλλά και των γειτονικών µας Τουρκίας και Ιράν, οργανώνουν δικό τους ∆ΝΤ και αποθεµατικό νόµισµα, όπως είναι µέχρι σήµερα το δολάριο. Η Gazprom άλλωστε ήδη συµφώνησε µε την Κίνα να πληρώνεται σε ρούβλι, ενώ σε εθνικά νοµίσµατα γίνονται και οι συναλλαγές µε την Ινδία.

Στο πλαίσιο αυτό, ο «ρωσικός χειµώνας» στην Ευρώπη δεν θα φέρει µόνον το τέλος της εποχής του Bretton Woods. Αλλά και τη συνένωση της Ευρώπης και των ΗΠΑ σε µια ενιαία γεωπολιτική, οικονοµική, εµπορική και νοµισµατική ζώνη, µε το σηµερινό δολάριο και το ευρώ να συνενώνονται σε ένα νέο «δολάριο» και την Ιαπωνία, την Αυστραλία και φυσικά το Ηνωµένο Βασίλειο να αποτελούν επίσης µέρη της ενιαίας δυτικής ζώνης.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 10 Σεπτεμβρίου 2022