Βαλκανικές εξελίξεις µε επίκεντρο το Κόσοβο και τα Σκόπια
Η ευρωπαϊκή πρόταση, η στάση των Σέρβων και τα σηµεία που θα πρέπει να προσέξει η ελληνική διπλωµατία
Oι εξελίξεις στον βαλκανικό περίγυρο πάντα µας ενδιαφέρουν και πρέπει να µας ενδιαφέρουν. Προσφάτως είδαµε γεγονότα µε επίκεντρο την προσέγγιση Σερβίας - Κοσόβου και τη διαµάχη Βουλγαρίας - Σκοπίων. Ολα αυτά επηρεάζουν τα εθνικά συµφέροντά µας.
Ο Σέρβος πρόεδρος, Βούτσιτς, και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Κούρτι, βρέθηκαν ξανά στο τραπέζι του διαλόγου στις 18 Μαρτίου στην Αχρίδα. Ο Βούτσιτς έχει δηλώσει ότι δεν θα αναγνωρίσει de jure το Κόσοβο. Φαίνεται, όµως, έτοιµος να δεχθεί ως λύση το γερµανικό µοντέλο. Ο όρος χρησιµοποιείται για να θυµίσει το παράδειγµα της ∆υτικής Γερµανίας, η οποία από το 1945 µέχρι και το 1989 ουδέποτε αναγνώρισε τυπικά και νοµικά την Ανατολική Γερµανία (Λαϊκή ∆ηµοκρατία της Γερµανίας). Οµως δεν εµπόδισε τη σύναψη σχέσεων της Λ∆Γ µε άλλα κράτη. Η ευρωπαϊκή πρόταση είναι να αποδεχθεί η Σερβία την ένταξη του Κοσόβου στην Ευρ. Ενωση και στο ΝΑΤΟ, χωρίς, όµως, να πιεσθεί να το αναγνωρίσει ως κράτος.
Το Βελιγράδι θεωρεί ότι στο Κοσυφοπέδιο, Κόσοβο και Μετόχια, όπως το ονοµάζει, βρίσκεται το λίκνο της εθνικής και θρησκευτικής ιστορίας του σερβικού λαού. Χαρακτηρίζει το Κόσοβο ως παρανόµως αποσχισθέν έδαφος της Σερβίας. Οι ΗΠΑ και πολλές δυτικές χώρες έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά υπάρχουν και οι σοβαρές επιφυλάξεις. Η Ισπανία, η Ρουµανία, η Σλοβακία, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν το έχουν αναγνωρίσει. Μάλιστα, η ισπανική κυβέρνηση προ ολίγων ηµερών δήλωσε ότι, ακόµα και αν συναφθεί µία συµφωνία µεταξύ Σέρβων και Αλβανών Κοσοβάρων, η Ισπανία δεν θα προβεί σε αναγνώριση της κρατικής οντότητας, που έχει έδρα την Πρίστινα.
Πιστεύω ότι η ισπανική προσέγιση είναι συνετή. Η ελληνική διπλωµατία δεν πρέπει να κάνει οποιοδήποτε βήµα αν δεν διαβουλευθεί µε τις άλλες τέσσερις χώρες-µέλη της Ευρ. Ενωσης που προαναφέραµε. Ας θυµηθούµε ότι ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράµα, ουδέποτε έπαυσε να δηλώνει οπαδός της Μεγάλης Αλβανίας. Τίρανα και Πρίστινα κατά καιρούς συζητούν το ενδεχόµενο ένωσης. Αν η Αθήνα προβεί σε αναγνώριση του Κοσόβου ως ανεξαρτήτου κράτους, µήπως δώσει το µήνυµα ότι ευνοεί τα σχέδια της Μεγάλης Αλβανίας; Πόσο βιώσιµο θα είναι το µικρό κράτος των Σκοπίων, αν µεθαύριο η αλβανική κοινότητα (30% του πληθυσµού) αποφασίσει να ακολουθήσει το παράδειγµα του Κοσόβου; Το άλλο ζήτηµα που παράγει εξελίξεις είναι η αυστηρή στάση της Βουλγαρίας απέναντι στην ευρωπαϊκή προοπτική του κράτους των Σκοπίων. Η Βουλγαρία, παρά τη µακροχρόνια κυβερνητική αστάθεια στο εσωτερικό της, κάνει τη διαπραγµάτευση που δεν έκαναν οι Ελληνες συντάκτες της Συµφωνίας των Πρεσπών.
Ηδη οι Βούλγαροι επέτυχαν έναν στόχο. Η κυβέρνηση στα Σκόπια παραδέχθηκε δηµοσίως ότι η λεγόµενη «µακεδονική γλώσσα» κατασκευάσθηκε το 1945, δηλαδή επί του κοµµουνιστικού καθεστώτος του Τίτο. Τώρα η Σόφια πιέζει για την αναφορά της βουλγαρικής µειονότητας ως συνιστώσας εθνότητας στο κανονιστικό τµήµα του Συντάγµατος των Σκοπίων. Η αλλαγή του Συντάγµατος στα Σκόπια απαιτεί µία αυξηµένη πλειοψηφία, την οποία αυτή τη στιγµή δεν διαθέτει η κυβέρνηση Κοβατσέφσκι. Η κρίσιµη συζήτηση στη Βουλή θα γίνει τον Αύγουστο ή τον Σεπτέµβριο. Να προσέξουµε τα ζητήµατα Ιστορίας και εθνικής ταυτότητας για να µη βγούµε χαµένοι από τις εξελίξεις.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 18/3
Ο Σέρβος πρόεδρος, Βούτσιτς, και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Κούρτι, βρέθηκαν ξανά στο τραπέζι του διαλόγου στις 18 Μαρτίου στην Αχρίδα. Ο Βούτσιτς έχει δηλώσει ότι δεν θα αναγνωρίσει de jure το Κόσοβο. Φαίνεται, όµως, έτοιµος να δεχθεί ως λύση το γερµανικό µοντέλο. Ο όρος χρησιµοποιείται για να θυµίσει το παράδειγµα της ∆υτικής Γερµανίας, η οποία από το 1945 µέχρι και το 1989 ουδέποτε αναγνώρισε τυπικά και νοµικά την Ανατολική Γερµανία (Λαϊκή ∆ηµοκρατία της Γερµανίας). Οµως δεν εµπόδισε τη σύναψη σχέσεων της Λ∆Γ µε άλλα κράτη. Η ευρωπαϊκή πρόταση είναι να αποδεχθεί η Σερβία την ένταξη του Κοσόβου στην Ευρ. Ενωση και στο ΝΑΤΟ, χωρίς, όµως, να πιεσθεί να το αναγνωρίσει ως κράτος.
Το Βελιγράδι θεωρεί ότι στο Κοσυφοπέδιο, Κόσοβο και Μετόχια, όπως το ονοµάζει, βρίσκεται το λίκνο της εθνικής και θρησκευτικής ιστορίας του σερβικού λαού. Χαρακτηρίζει το Κόσοβο ως παρανόµως αποσχισθέν έδαφος της Σερβίας. Οι ΗΠΑ και πολλές δυτικές χώρες έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά υπάρχουν και οι σοβαρές επιφυλάξεις. Η Ισπανία, η Ρουµανία, η Σλοβακία, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν το έχουν αναγνωρίσει. Μάλιστα, η ισπανική κυβέρνηση προ ολίγων ηµερών δήλωσε ότι, ακόµα και αν συναφθεί µία συµφωνία µεταξύ Σέρβων και Αλβανών Κοσοβάρων, η Ισπανία δεν θα προβεί σε αναγνώριση της κρατικής οντότητας, που έχει έδρα την Πρίστινα.
Πιστεύω ότι η ισπανική προσέγιση είναι συνετή. Η ελληνική διπλωµατία δεν πρέπει να κάνει οποιοδήποτε βήµα αν δεν διαβουλευθεί µε τις άλλες τέσσερις χώρες-µέλη της Ευρ. Ενωσης που προαναφέραµε. Ας θυµηθούµε ότι ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράµα, ουδέποτε έπαυσε να δηλώνει οπαδός της Μεγάλης Αλβανίας. Τίρανα και Πρίστινα κατά καιρούς συζητούν το ενδεχόµενο ένωσης. Αν η Αθήνα προβεί σε αναγνώριση του Κοσόβου ως ανεξαρτήτου κράτους, µήπως δώσει το µήνυµα ότι ευνοεί τα σχέδια της Μεγάλης Αλβανίας; Πόσο βιώσιµο θα είναι το µικρό κράτος των Σκοπίων, αν µεθαύριο η αλβανική κοινότητα (30% του πληθυσµού) αποφασίσει να ακολουθήσει το παράδειγµα του Κοσόβου; Το άλλο ζήτηµα που παράγει εξελίξεις είναι η αυστηρή στάση της Βουλγαρίας απέναντι στην ευρωπαϊκή προοπτική του κράτους των Σκοπίων. Η Βουλγαρία, παρά τη µακροχρόνια κυβερνητική αστάθεια στο εσωτερικό της, κάνει τη διαπραγµάτευση που δεν έκαναν οι Ελληνες συντάκτες της Συµφωνίας των Πρεσπών.
Ηδη οι Βούλγαροι επέτυχαν έναν στόχο. Η κυβέρνηση στα Σκόπια παραδέχθηκε δηµοσίως ότι η λεγόµενη «µακεδονική γλώσσα» κατασκευάσθηκε το 1945, δηλαδή επί του κοµµουνιστικού καθεστώτος του Τίτο. Τώρα η Σόφια πιέζει για την αναφορά της βουλγαρικής µειονότητας ως συνιστώσας εθνότητας στο κανονιστικό τµήµα του Συντάγµατος των Σκοπίων. Η αλλαγή του Συντάγµατος στα Σκόπια απαιτεί µία αυξηµένη πλειοψηφία, την οποία αυτή τη στιγµή δεν διαθέτει η κυβέρνηση Κοβατσέφσκι. Η κρίσιµη συζήτηση στη Βουλή θα γίνει τον Αύγουστο ή τον Σεπτέµβριο. Να προσέξουµε τα ζητήµατα Ιστορίας και εθνικής ταυτότητας για να µη βγούµε χαµένοι από τις εξελίξεις.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 18/3
