ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ δεν είναι πως η κατάσταση είναι δραµατική το πρόβληµα είναι πως η κατάσταση µπορεί να γίνει ακόµη χειρότερη. Και, δυστυχώς, το πρώτο πόρισµα του νόµου του Μέρφι (αυτού που προβλέπει ότι «αν κάτι µπορεί να πάει στραβά, θα πάει») µας λέει ότι «αν κάτι µπορεί να πάει χειρότερα, θα πάει».

Η «έξυπνη µπλόφα» του ψηφίζω/ξεψηφίζω της µεγαλειώδους οικονοµικής διπλωµατίας του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που την ανέπτυξε στον Νίκο Χατζηνικολάου, µας άφησε ενεούς. Μήπως έχει χαζέψει παρακολουθώντας τους αµόρφωτους του «Survivor» ή µήπως τον έχουν ψεκάσει και αυτόν όπως τους ΑΝ.ΕΛ.; Ενώ ο Νίκος ∆ήµου παρουσιάζει έντονα συµπτώµατα ηλιθιότητας, προφανώς µετά τη συγκατοίκησή του µε τον οικονοµικά αναλφάβητο Σταύρο Θεοδωράκη. ∆εν θέλω να σας το χαλάσω, αλλά η άνοιξη µπήκε, εκλογές δεν έχουµε και µε το «Survivor» στα ύψη ήρθε η ώρα των ψυχιάτρων.

ΕΝΤΑΞΕΙ… Εγώ δεν θα παίξω µαζί σας το παιχνίδι της προπαγάνδας της «αριστερής αλήθειας» και του (βρώµικου) ρεαλισµού… Το αφήνω στους άλλους, τους πολλούς. Εγώ απολαµβάνω τη µεγαλειώδη νίκη του Εµανουέλ Μακρόν και αρκούντως διασκεδάζω µε τις σκηνές ανακούφισης των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς η αποσύνθεσή της αναβάλλεται έστω για λίγο. Η επικράτηση του «ρεαλιστικού ορθού» στη Γαλλία χάρη στο νεοπαγές κίνηµα του νεαρού πρώην τραπεζίτη, «En Marche!» (Εµπρός!), ξεφτίζει τις απόψεις της χυδαίας Αριστεράς, αλλά κι αυτό ακόµη ωχριά µπροστά στον τροµώδη, φαιό λόγο του Μελανσόν, της Λεπέν και των οµοίων τους. Πρώτιστα, όµως, αναδύεται το ερώτηµα: Λέτε η Ιστορία να άλλαξε στρατόπεδο;

ΣΥΜΦΩΝΑ µε την παλιά έννοια της Ιστορίας, καλό είναι να κυβερνούν όσοι έχουν ήδη κυβερνήσει κι έχουν πείρα. Σύµφωνα µε τη νέα, απαιτείται να πάψουν να κυβερνούν αυτοί που την κατέστρεψαν, όση πείρα κι αν απέκτησαν έτσι... Στην ανθρώπινη ιστορία οι συνέπειες της αλλαγής υπήρξαν εντυπωσιακά οδυνηρές. Οι παραδοσιακές εξηγήσεις συνέθεταν πάντα τρία στοιχεία: ανθρώπινη φύση, διαφορετική ένταση των κοινών στοιχείων, συγκυρία. Οσο κυριαρχούσε αυτή η αντίληψη, η Ιστορία προσέφερε διδάγµατα. Ο Θουκυδίδης θεωρούσε την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέµου ένα κτήµα ες αεί, γιατί πάντα θα συµβαίνουν παρόµοια γεγονότα, «όσο δεν αλλάζει η ανθρώπινη φύση». Αφού µόνον η πείρα µπορεί ν’ αποκαλύψει τι αρµόζει στην ανθρώπινη φύση, οι καινοτοµίες πρέπει ν’ αποφεύγονται, έλεγε ο Εντµουντ Μπερκ κατά της Γαλλικής Επανάστασης, απηχώντας την αντίληψη ότι η Ιστορία καταγράφει µια σειρά εκφάνσεων της ανθρώπινης φύσης. Οµως, µετά τη δεκαετία της Γαλλικής Επανάστασης, πάψαµε να θεωρούµε ότι αυτά που δεν αλλάζουν εξηγούν αυτά που αλλάζουν...

«Ο,ΤΙ ΕΙΝΑΙ καλό για τη Γαλλία είναι καλό και για την Ευρώπη. Ο,τι είναι καλό για τη Γερµανία είναι καλό και για την Ευρώπη». Το δόγµα αυτό δείχνει ανάγλυφα ότι ταυτίζουν αυτόµατα το «καλό» της Ευρωπαϊκής Ενωσης µε τα ίδια τους τα συµφέροντα – µε τον ίδιο τρόπο που το έκαναν παλιότερα οι Αµερικανοί επιχειρηµατίες για το δικό τους συµφέρον, λέγοντας: «Ο,τι είναι καλό για την General Motors είναι καλό και για τις Ηνωµένες Πολιτείες». Και εµείς κοιτάµε µε τα µάτια της Χίµαιρας την Ευρώπη του ευρώ, η οποία γίνεται για τις ελίτ ό,τι ήταν ο µαρξισµός το ’50 ένας αναπόφευκτος ορίζοντας. Αλλά στην Ιστορία τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο, γιατί το ίδιον της Ιστορίας είναι να χρησιµοποιεί ως µηχανές κίνησης τις ανατροπές.

ΑΝ ΚΑΤΙ ανέδειξε η πολλαπλής σηµασίας νίκη του Μακρόν, αυτό ήταν η βαθύτατη κρίση του γαλλικού πολιτικού συστήµατος. Ο γαλλικός Τύπος υιοθέτησε τον νεολογισµό «ντεγκαζίζµ» (από το «Degagez!», δηλαδή «Ξεκουµπιστείτε») για να περιγράψει τη γενικευµένη διάθεση λυντσαρίσµατος των ελίτ. Ο Εµανουέλ Μακρόν θα γίνει Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας µόλις στα 39 του χρόνια. Το τελευταίο του βιβλίο είχε τίτλο «Επανάσταση». Σε αυτό διακήρυξε ότι «η Γαλλία βραχυκυκλώνεται από τις ελίτ, που κοιτάνε µόνο τα δικά τους συµφέροντα», προσθέτοντας αφοπλιστικά: «Το γνωρίζω, γιατί ήµουν κι εγώ τµήµα τους». Και µετά τι;

ΜΠΟΡΕΙ να υπάρχουν φαινοµενικά απλές εξηγήσεις για τους λόγους που φθάσαµε στη χώρα µας στην πλέον επώδυνη µεταπολιτευτικά οικονοµική κρίση. Ή να διεξάγονται ατέρµονες συζητήσεις για το πώς θα βγούµε από αυτήν και τι συνέπειες θα έχει στο εγγύς και το απώτερο µέλλον. Πέραν όµως των ολέθριων σφαλµάτων που διαπράξαµε, η τραγωδία της χώρας µας αποκάλυψε τις ενδηµικές αδυναµίες της Ενωµένης Ευρώπης. Το ουσιαστικό πρόβληµα είναι οι µορφές που έχει πάρει σήµερα το καπιταλιστικό σύστηµα. Γι’ αυτό και ο Εµανουέλ Μακρόν έχει τη µόρφωση να το εξετάσει, διαβάζοντας τον παγκόσµιο χάρτη και σε µεγάλο ιστορικό βάθος. Το ερώτηµα δεν είναι η κρίση ή η αλυσίδα των κρίσεων του συστήµατος, αλλά κάτι πολύ πιο ανησυχητικό: Γνωρίζει άραγε ο καπιταλισµός πού οδηγείται σήµερα; Η απάντηση είναι πως δεν γνωρίζει. Οι αλλαγές που συνέβησαν µε την επικράτηση παγκοσµίως των µονεταριστών του Μίλτον Φρίντµαν και των µαθητών του, που αποκαλούνται «παιδιά του Σικάγου», υπήρξαν καταστρεπτικές. Οµως οικονοµία, ιστορία, κοινωνία, ειρήνη και πολιτισµός συνδέονται τόσο στενά µεταξύ τους, ώστε είναι αδύνατον να ορίσει κανείς τι προηγείται και τι έπεται ή, πιο σωστά: Τι θα έπρεπε να προηγείται και τι να έπεται.