Η εικόνα που μέσω του Διαδικτύου έκανε πρόσφατα τον γύρο του κόσμου και έδειχνε ποδοσφαιριστή, στον αγωνιστικό χώρο γηπέδου στο Κατάρ, να έχει πάθει κρίση επιληψίας επανέφερε στο προσκήνιο το ερώτημα σχετικά με τα άτομα που πάσχουν από τη συγκεκριμένη νόσο και κατά πόσο μπορούν να αθλούνται.

Η κρίση επιληψίας του Ντελόρ και η κατάρρευση στο γήπεδο

Ο ποδοσφαιριστής της Ουμ Σαλάλ από το Κατάρ, Αντι Ντελόρ, στη διάρκεια της αναμέτρησης της ομάδας του με την Αλ Αραμπί σκόραρε και περίπου δέκα λεπτά αργότερα κατέρρευσε χάνοντας τον έλεγχο. Επαθε κρίση επιληψίας και -παρά τον αρχικό πανικό των συμπαικτών του- του παρασχέθηκαν έγκαιρα οι πρώτες βοήθειες, συνήλθε και μάλιστα παρακολούθησε τη συνέχεια του αγώνα απ’ τον πάγκο.

Η επιληψία είναι μια κοινή ασθένεια που απαντάται στο 2% του παγκόσμιου πληθυσμού και επηρεάζει τόσο νέους όσο και ηλικιωμένους. Δυστυχώς, οι επιληπτικοί είχαν αποθαρρυνθεί στο παρελθόν από τη συμμετοχή σε σωματική δραστηριότητα και σε αθλήματα υπό τον φόβο ότι αυτά μπορεί να προκαλέσουν επιληπτικές κρίσεις ή να αυξήσουν τη συχνότητα αυτών.

Παρά τις ιατρικές συστάσεις, που είναι, εν μέρει, αντίθετες στον περιορισμό της συμμετοχής σε αθλητικές δράσεις, το στίγμα παραμένει, όπως και οι ενδοιασμοί των νοσούντων και οι επιληπτικοί συνεχίζουν να είναι λιγότερο ενεργοί συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Αυτό, σύμφωνα με τις μελέτες, έχει αρνητικές συνέπειες, προκαλώντας μεταξύ άλλων αύξηση του βάρους, μειωμένη αερόβια αντοχή, φτωχότερη αυτοεκτίμηση και υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

Η επιληψία, οι κρίσεις, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ

Μονολεκτική απάντηση στο δίλημμα αν οι επιληπτικοί πρέπει να αθλούνται, ή όχι, δεν μπορεί να δοθεί. Ουσιαστικά κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, όπως επίσης και κάθε άθλημα διαφορετικό. Υπάρχουν μορφές επιληψίας που ευνοούνται από τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Σπάνιες θεωρούνται οι περιπτώσεις επιληπτικών κρίσεων που προκαλούνται από την άθληση και μάλιστα μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τη συχνότητά τους, καθώς και να οδηγήσει σε βελτίωση της καρδιαγγειακής και ψυχολογικής υγείας.

Η πλειονότητα των αθλημάτων θεωρείται ότι παρέχει ασφάλεια για τη συμμετοχή των επιληπτικών, αρκεί να τηρούνται οι κανόνες όσον αφορά τον έλεγχο των κρίσεων, τη συνεπή χορήγηση των απαιτούμενων φαρμάκων και τη σωστή ενημέρωση προπονητών και συμπαικτών. Τα αθλήματα επαφής, όπως το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν επιληπτικές κρίσεις και οι επιληπτικοί δεν πρέπει να αποκλείονται από τη συμμετοχή τους σε αυτά.

Τα θαλάσσια σπορ και το κολύμπι θεωρούνται ασφαλή μόνο εάν οι κρίσεις ελέγχονται καλά και υπάρχει άμεση επίβλεψη από άλλο άτομο. Πρέπει να δίνεται πρόσθετη προσοχή σε αθλήματα που περιλαμβάνουν ύψη, όπως η γυμναστική, η αναρρίχηση ή ακόμα και η ιππασία. Δεν συνιστώνται αθλήματα όπως το αλεξίπτωτο, η αυτόνομη κατάδυση ή η ελεύθερη αναρρίχηση, δεδομένου του κινδύνου σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου, εάν εμφανιστεί κρίση κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.

Η επιληψία, ο σέρφερ κι ο θάνατος

Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Ντέβιντ Καλάνι, επαγγελματίας σέρφερ και αθλητής του σκέιτμπορντ, πέθανε έπειτα από κρίση που υπέστη ενώ έκανε σερφ στα ανοιχτά της Κόστα Ρίκα. Αυτό που οι περισσότεροι αγνοούσαν είναι ότι ο Καλάνι είχε υποβληθεί σε επέμβαση ανοιχτής καρδιάς για να μειωθούν οι επιληπτικές κρίσεις του και ότι ο νευρολόγος του είχε απαγορεύσει να οδηγεί και να κάνει σερφ.

Σύμφωνα με το Epilepsy Foundation, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που έχει στόχο να διασφαλίσει ότι τα άτομα με επιληπτικές κρίσεις μπορούν να συμμετέχουν σε όλες τις εμπειρίες της ζωής, το σημαντικό είναι να εξατομικεύονται οι συστάσεις για τους επιληπτικούς, καθώς η επιληψία μπορεί να επηρεάσει κάθε άτομο διαφορετικά. Θα πρέπει να εξετάζονται ο τύπος και η συχνότητα κρίσεων, οι φαρμακευτικές παρενέργειες και αρκετοί ακόμα παράγοντες. Αν και καμία δραστηριότητα δεν είναι απολύτως ασφαλής, ο περιορισμός των ατόμων από πολλές δραστηριότητες και η απομόνωση ευνοούν τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και τονίζουν την αναπηρία.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένα αθλήματα μπορεί να είναι επικίνδυνα εάν οι κρίσεις δεν ελέγχονται καλά. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητος ο κατάλληλος εξοπλισμός ασφαλείας, όπως για παράδειγμα τα κράνη για τους ποδηλάτες. Η άθληση σπάνια προκαλεί επιληπτικές κρίσεις, ωστόσο είναι πιθανές, ειδικά εάν το άτομο κουράζεται πολύ ή αφυδατώνεται. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση. Συμπερασματικά, σύμφωνα με την Αμερικανική Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη, την οποία διαχειρίζεται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, «δεν υπάρχει λόγος να απαγορεύεται στα άτομα με επιληψία να συμμετέχουν σε αθλήματα. Θα πρέπει, μάλλον, να ενθαρρύνονται να το κάνουν. Ωστόσο, η απόφαση για την επιλογή του αθλήματος θα πρέπει να λαμβάνεται μεμονωμένα σε κάθε περίπτωση».

Ατομική αξιολόγηση

Η μεγαλύτερη ιατρική βιβλιοθήκη του κόσμου, που είναι μία από τις πέντε εθνικές βιβλιοθήκες των Ηνωμένων Πολιτειών, αναφέρει ακόμα ότι κάποια αθλήματα δεν ενέχουν σημαντικό κίνδυνο για τους επιληπτικούς, όπως είναι για παράδειγμα τα ομαδικά αθλήματα, ο χορός και το γκολφ. Συνιστάται ατομική αξιολόγηση για τύπους αθλημάτων μέτριου κινδύνου, όπως είναι το αλπικό σκι, η γυμναστική, καθώς και για τα αθλήματα υψηλού κινδύνου, όπως είναι η αναρρίχηση, τα μηχανοκίνητα αθλήματα, το σέρφινγκ και η ποδηλασία. Για την ενασχόληση με αθλήματα στο νερό, απαιτείται ειδική αξιολόγηση λόγω του κινδύνου πνιγμού.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ"