ιωνοί-βόµβα στο ασφαλιστικό σύστηµα αποτελεί η δηµογραφική γήρανση, µε τη ρήτρα για την αύξηση στα όρια ηλικίας να παραµένει «ανοιχτή» έως ότου οι αναλογιστές χτυπήσουν «καµπανάκι» για αύξηση των ποσοστών συνταξιοδότησης.

Ηδη µε το τρίτο µνηµόνιο και τον νόµο Κατρούγκαλου, από την Πρωτοχρονιά του 2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, µε βάση πάντα το προσδόκιµο ζωής. Σύµφωνα µε πηγές του υπουργείου Εργασίας, αλλά και του αρµόδιου υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνου Τσακλόγλου, δεν υπάρχει θέµα για την τριετία που έρχεται (2024-27), καθώς ο κορονοϊός, αλλά και η αύξηση της απασχόλησης βελτίωσαν τη σχέση εργαζοµένων προς συνταξιούχους και πλησιάζει το 1 προς 2, όταν η σχέση αυτή για ένα βιώσιµο ασφαλιστικό σύστηµα ανακαθορίζεται στο 1:4, δηλαδή για κάθε έναν συνταξιούχο θα εισφέρουν στο σύστηµα τέσσερις εργαζόµενοι.

Κι αυτό γιατί τα συστήµατα κυρίων συντάξεων σχεδόν σε όλες τις χώρες είναι διανεµητικά (εισφέρουν εργαζόµενοι για να πληρώνονται συντάξεις). Το 2021 η σχέση είχε διαρραγεί, παρά τις αυξήσεις στα όρια ηλικίας που προηγήθηκαν µε το πρώτο και το τρίτο µνηµόνιο, αν και το πρώτο µνηµόνιο παρέπεµπε σταδιακά τις αυξήσεις αυτές σε βάθος οχταετίας, γεγονός που τις συντόµευσε δραστικά ο νόµος Κατρούγκαλου, µε τα γενικά όρια από τα 65 έτη να πηγαίνουν στα 67 και από τα 60, µε σαράντα χρόνια ασφάλισης, στα 62 έτη. Από το 2010 έως το 2015 είχαµε αύξηση του προσδόκιµου ζωής (περίπου 7 έως 12 µήνες), την περίοδο όµως 2015-2020 δεν φαίνεται να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση. Οµως τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της πανδηµίας, το προσδόκιµο ζωής έχει υποχωρήσει, οπότε και δεν απαιτείται να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων, σηµειώνουν πηγές του υπουργείου Εργασίας. Ωστόσο, Ε.Ε. και ΟΟΣΑ εκτιµούν ότι στην Ελλάδα µέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιµου ζωής, θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας κατά 2,8 έτη. ∆ηλαδή, από τα 67 έτη να ανεβούµε στα 69,8, ενώ το 2070 το όριο θα πρέπει να φτάσει στα 72.

Διαβάστε ακόμα: Δημογραφικό: Σε διαρκή πτώση οι γεννήσεις στη χώρα μας - Τα άτομα σε αναπαραγωγική ηλικία θα μειώνονται έως το 2050

∆ιπλάσιοι συνταξιούχοι

Σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ, έως το 2050 προβλέπεται πως θα διπλασιαστεί ο αριθµός των συνταξιούχων που αντιστοιχούν σε κάθε 100 εργαζόµενους. Ετσι, ενώ το 1990 η αναλογία ήταν 22,9 άτοµα άνω των 65 ετών ανά 100 εργαζόµενους, το 2020 η αναλογία βρέθηκε στο 37,8 και το 2050 θα φτάσει στο δυσοίωνο 75. Στην έκθεσή του για τα συνταξιοδοτικά συστήµατα των χωρών-µελών του, ο Οργανισµός, αναφερόµενος στη χώρα µας, κάνει την εκτίµηση ότι ίσως µέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιµου ζωής, θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας κατά 2,8 έτη. Η αναπροσαρµογή αυτή θα προκύψει σε σχέση µε το 62ο έτος ηλικίας (και 40 έτη ασφάλισης), που είναι ένα εκ των δύο ορίων που έχει θέσει το ισχύον ασφαλιστικό σύστηµα στη χώρα (το άλλο είναι το 67ο έτος µε 15 χρόνια ασφάλισης).

Τι δείχνει η απογραφή

Σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή της ΕΛ.ΣΤΑΤ., έχουµε µια µείωση κατά 187.397 πολίτες (ήτοι -1,9%). Σύµφωνα δε µε πανεπιστηµιακή έρευνα, «η δηµογραφική γήρανση του πληθυσµού όχι µόνο δεν θα ανακοπεί µε ορίζοντα το 2050, αλλά οι ρυθµοί της αναµένεται να επιταχυνθούν. Ταυτόχρονα θα επιταχυνθεί και το φαινόµενο της ‘‘γήρανσης µέσα στη γήρανση’’, δηλαδή οι ηλικιωµένοι να ζουν ακόµη περισσότερα χρόνια».

Σύµφωνα µε τον καθηγητή ∆ηµογραφίας, Βύρωνα Κοτζαµάνη, η πολιτεία καλείται να λάβει µέτρα για να ενισχύσει τον πληθυσµό της εργάσιµης ηλικίας και να ανακόψει τη γήρανση. Για την εξέλιξη του πληθυσµού της χώρας, µε ορίζοντα το 2050, το εργαστήριο µελέτησε έξι διαφορετικά σενάρια. Βάσει όµως των αποτελεσµάτων, ανεξαρτήτως σεναρίων, η µείωση του µόνιµου πληθυσµού την επόµενη 35ετία αναµένεται να είναι συνεχής. Ο ρυθµός πτώσης του πληθυσµού διαφοροποιείται ανά σενάριο, όπως επίσης και η κατανοµή του πληθυσµού ανά φύλο και ηλικία. Οπως καταγράφεται στη µελέτη, στο τέλος της επόµενης εικοσαετίας, έως το 2035, ο πληθυσµός της χώρας θα κυµαίνεται µεταξύ 9,5 και 10,4 εκατοµµυρίων.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής