Γιατί άλλαξε το σχέδιο των ευρωεκλογών - Τα σενάρια και το παρασκήνιο που «έφαγε» τη λίστα

Εκλογές με σταυρό, διατήρηση του ορίου εκλογής στο 3% και «σπάσιμο» της επικράτειας σε επτά μεγάλες εκλογικές περιφέρειες: Αυτό είναι το βασικό σενάριο που επεξεργάζονται στο Μέγαρο Μαξίμου για τις ευρωεκλογές του 2024, που θα διεξαχθούν σε ακριβώς οκτώ μήνες από σήμερα, στο τέλος Μαΐου δηλαδή. Οι οριστικές αποφάσεις για τον αριθμό των περιφερειών και το πόσους ευρωβουλευτές θα εκλέγει καθεμία δεν έχουν ληφθεί ακόμη, καθώς είναι μια σειρά από δεδομένα που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ενα τέτοιο σύστημα εξάλλου θα είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται στη χώρα, καθώς στις ευρωεκλογές υπήρχε πάντα μια ενιαία επικράτεια και οι εκπρόσωποι στη ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέγονταν είτε με λίστα είτε με σταυρό.

Στις εθνικές εκλογές οι εκλογικές περιφέρειες είναι 59 (συν το ψηφοδέλτιο Επικρατείας), αλλά ο αριθμός των βουλευτών που εκλέγουν αθροιστικά είναι 300. Στην περίπτωση των ευρωεκλογών, ο αριθμός των Ελλήνων ευρωβουλευτών είναι 21, συνεπώς ο αριθμός των περιφερειών πρέπει να είναι πολύ πιο περιορισμένος.

Εφόσον επικρατήσει η εισήγηση για επτά περιφέρειες, τότε αυτές θα συμπίπτουν με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και θα είναι οι εξής:

• Αττική
• Μακεδονία - Θράκη (Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία, Θράκη)
• Ηπειρος - Δυτική Μακεδονία
• Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα ºΠελοπόννησος - Δυτική Ελλάδα - Ιόνιο
• Αιγαίο (Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο)
• Κρήτη (σε περίπτωση που οι περιφέρειες είναι τελικά έξι, θα συνενωθεί με εκείνη του Αιγαίου).

Το θέμα αποκάλυψε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης την περασμένη Κυριακή στη ΔΕΘ. «Για τις ευρωεκλογές αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι οι εκλογές θα γίνουν με σταυρό, χωρίς να προσδιορίσω περισσότερες λεπτομέρειες», είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, απαντώντας σε ερώτηση που του έθεσαν στο Βελλίδειο τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ».


Το πρώτο σκεπτικό

Πριν από τις φετινές εθνικές εκλογές είχαν ήδη αρχίσει να γίνονται στο Μέγαρο Μαξίμου συζητήσεις σχετικά με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος στις ευρωεκλογές και την επαναφορά της λίστας, κάτι που ουσιαστικά είχε επιβεβαιώσει ο κ. Μητσοτάκης σε προεκλογικές του συνεντεύξεις ότι ήταν στο τραπέζι. Το σκεπτικό πίσω από τη συζήτηση αυτή ήταν συγκεκριμένο: Ο σταυρός προτίμησης επελέγη για πρώτη φορά το 2014 (λύνοντας ένα πρόβλημα κυρίως του Ευάγγελου Βενιζέλου, ως προς το ποιους θα έβαζε στις ελάχιστες εκλόγιμες θέσεις της λίστας της τότε «Ελιάς»). Εκτοτε εφαρμόστηκε σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ευνόησε κυρίως τους υποψηφίους που ήταν γνωστοί στο σύνολο της επικράτειας μέσω της τηλεόρασης (ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, αθλητές), κόβοντας ουσιαστικά τον δρόμο για τις Βρυξέλλες σε άξιους και ικανούς υποψηφίους, με χαμηλή ωστόσο πανελλαδική αναγνωρισιμότητα.

Οι δύο αναμετρήσεις των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου και του Ιουνίου βάρυναν καθοριστικά στο «ζύγι» του πρωθυπουργού

Την περασμένη τριετία αρκετά γεγονότα επέτειναν τον προβληματισμό στο κυβερνητικό στρατόπεδο: Η περίπτωση του Θοδωρή Ζαγοράκη, που διεγράφη μετά τις απειλές του ότι θα ανεξαρτητοποιηθεί αν πέσει κατηγορία στο πρωτάθλημα ο ΠΑΟΚ και επέστρεψε τελικά στην ευρωομάδα της Ν.Δ. έναν χρόνο αργότερα. Η περίπτωση της Μαρίας Σπυράκη, για την οποία ανεστάλη η ιδιότητα του μέλους της Νέας Δημοκρατίας τον περασμένο Δεκέμβριο, μέχρι να ολοκληρωθεί η διερεύνηση της υπόθεσης για την οποία ελέγχεται και η οποία αφορά αμοιβές συνεργάτη της στις Βρυξέλλες. Τρίτον, η περίπτωση του Γιώργου Κύρτσου, που διεγράφη πριν από ενάμιση περίπου χρόνο από τη Ν.Δ., έπειτα από σειρά επιθετικών αναρτήσεων που έκανε κατά της κυβέρνησης και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η σπαζοκεφαλιά

Οι σκέψεις λοιπόν που υπήρχαν στο Μέγαρο Μαξίμου κατευθύνονταν σε δύο επιλογές: Είτε στην επαναφορά της λίστας είτε στη διατήρηση του σταυρού, αλλά με «σπάσιμο» της χώρας σε μεγάλες περιφέρειες, από πέντε έως επτά το πολύ. Οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου και του Ιουνίου βάρυναν καθοριστικά στο «ζύγι» του πρωθυπουργού. Εκεί διαπίστωσε ότι οι υποψήφιοι βουλευτές οι οποίοι τον Μάιο έτρεξαν πολύ, έδωσαν μια πολιτική μάχη και έφεραν ψηφοφόρους στις κάλπες, τον Ιούνιο στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν αφιέρωσαν ούτε το ήμισυ του κόπου και του χρόνου, όταν πια η εκλογή βουλευτών ήταν μέσω λίστας. «Η Νέα Δημοκρατία έχει παραδοσιακά ένα πολύ καλό στελεχιακό δυναμικό σε όλες τις περιοχές της χώρας και δεν υπάρχει λόγος να απεμπολήσει το “όπλο” της αυτό στις ευρωεκλογές βάζοντας τη λίστα», επισημαίνει στα «Π» κυβερνητικός παράγοντας. Oπως μάλιστα επίσης προκύπτει από πληροφορίες, ο πρωθυπουργός ήδη είχε συγκεντρώσει πάρα πολλά αιτήματα από ανθρώπους που ήθελαν να μπουν σε εκλόγιμη θέση (με την ευρωλίστα) και επιθυμούσε να αποφύγει αυτή τη σπαζοκεφαλιά…

Ο κ. Μητσοτάκης έχει πλέον καταλήξει: α) στη διατήρηση του σταυρού, β) στο σπάσιμο της επικράτειας σε επτά εκλογικές περιφέρειες, με τις πέντε και τις έξι να είναι επίσης υπό σκέψη, και οι οποίες θα εκλέγουν τους αντίστοιχους ευρωβουλευτές που θα τις εκπροσωπούν.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 23/9