Έκθετες στα μάτια των ασθενών, αλλά και των κυβερνήσεων, ακόμη και στις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη, είναι οι παρασκευάστριες εταιρείες των φαρμάκων GLP – 1, οι οποίες πωλούν τα προϊόντα τους σε τιμές όχι απλώς απρόσιτες για τις φτωχές χώρες, αλλά αστρονομικές ακόμη και για χώρες υψηλού εθνικού εισοδήματος, καθώς η μηνιαία θεραπεία με τα εν λόγω σκευάσματα για τον διαβήτη τύπου 1 στοιχίζουν ακόμη και 40.000% πάνω από το κόστος της παραγωγής τους.

*Διαβάστε εδώ: Τι είναι η νόσος του Crohn - Ποιους απειλεί και πώς αντιμετωπίζεται

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 27 Μαρτίου από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (MSF) στο Journal of the American Medical Association (JAMA) Network Open, προβάλλει κάποια βασικά ευρήματα που αποκαλύπτουν υπερβολικό εταιρικό κέρδος σε νεότερα φάρμακα για τον διαβήτη και συσκευές στυλό ινσουλίνης.

Εάν ληφθούν μέτρα από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τις κυβερνήσεις και τους προμηθευτές, η μελέτη θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική προσιτότητα των θεραπειών για τον διαβήτη για άτομα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τα φάρμακα GLP-1 (π.χ. Ozempic) πωλούνται με αύξηση σχεδόν... 40.000% στις ΗΠΑ, αλλά δεν είναι διαθέσιμα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ενώ και η θεραπεία του διαβήτη με τη χρήση συσκευών τύπου πένας ινσουλίνης θα μπορούσε να είναι 30% λιγότερο δαπανηρή από τη χρήση φιαλιδίων και συρίγγων εάν η τιμή τους είναι χαμηλότερη

Το βασικό εύρημα της μελέτης αφορά μια νεότερη κατηγορία φαρμάκων, τα GLP-1, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διατίθενται στην αγορά ως Ozempic και Trulicity από τις φαρμακευτικές εταιρείες Novo Nordisk και Eli Lilly, αντίστοιχα, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ατόμων με διαβήτη και τώρα προτείνονται τακτικά και περιλαμβάνονται στις κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Αυτή η κατηγορία φαρμάκων δεν περιλαμβάνεται ούτε στις συστάσεις για τη θεραπεία του διαβήτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ή στη λίστα βασικών φαρμάκων του, ούτε στις εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου αυτά τα φάρμακα είναι ουσιαστικά μη διαθέσιμα.

Η μελέτη των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εκτιμά ότι τα GLP-1 για διαβήτη θα μπορούσαν να πωληθούν με κέρδος για μόλις 0,89 δολάρια ΗΠΑ το μήνα, σε σύγκριση με την τιμή των 95 δολαρίων το μήνα στη Βραζιλία, 115 δολαρίων το μήνα στη Νότια Αφρική, 230 δολαρίων στη Λετονία και 353 δολαρίων στις ΗΠΑ, το οποίο είναι 39.562% αύξηση της εκτιμώμενης τιμής γενικής χρήσης. Ωστόσο, η Novo Nordisk και η Eli Lilly είναι οι μόνοι παραγωγοί αυτών των GLP-1 σήμερα και τα εμπόδια πνευματικής ιδιοκτησίας τους στα φάρμακα και τις συσκευές έγχυσης εμποδίζουν κάθε γενόσημη παραγωγή που θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των τιμών. Οι εταιρείες δεν έχουν καν ανακοινώσει μια τιμή για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ούτε έχουν αδειοδοτήσει αυτά τα φάρμακα ώστε οι κατασκευαστές γενόσημων να μπορούν να τα παράγουν, κάτι που θα βοηθούσε στην κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης και θα μειώσει τις τιμές.

Ακόμη και σε χώρες υψηλού εισοδήματος, οι εταιρείες δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη μαζική ζήτηση για αυτά τα φάρμακα –τα οποία χρησιμοποιούνται επιπλέον για απώλεια βάρους– που σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι που ζουν με διαβήτη δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά.

«Αυτά τα νέα φάρμακα είναι ο απόλυτος τρόπος αλλαγής του παιχνιδιού για τους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη, αλλά κρατούνται μακριά από τα χέρια εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος που τα χρειάζονται», δήλωσε η Christa Cepuch, Συντονίστρια Φαρμακοποιός στην Access των ΓΧΣ καμπάνια.

«Η Eli Lilly και η Novo Nordisk δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να προμηθεύσουν τον κόσμο με την ποσότητα αυτών των φαρμάκων που απαιτούνται για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης, επομένως πρέπει να εγκαταλείψουν αμέσως την ασφυξία τους και να επιτρέψουν την παραγωγή τους από περισσότερους κατασκευαστές σε όλο τον κόσμο».

Το δεύτερο βασικό εύρημα της μελέτης αφορά τις συσκευές ένεσης τύπου πένας ινσουλίνης, οι οποίες προτιμώνται από άτομα που ζουν με διαβήτη από τη χρήση πολλαπλών συριγγών κάθε μέρα για την έγχυση ινσουλίνης από φιαλίδια, και είναι επίσης ασφαλέστερες με αυξημένη ακρίβεια δοσολογίας – αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα που ζουν σε περιβάλλοντα ασταθούς ή κρίσης όπου η πρόσβαση στην παρακολούθηση της γλυκόζης είναι λιγότερο εξασφαλισμένη και οι επιλογές υγειονομικής περίθαλψης είναι περιορισμένες για όσους αναπτύσσουν επιπλοκές διαβήτη, όπως εκείνες όπου οι ΓΧΣ συχνά λειτουργούν. Ωστόσο, λόγω των υψηλών τιμών που χρεώνουν οι εταιρείες για στυλό ινσουλίνης, δεν είναι σχεδόν ποτέ διαθέσιμα σε άτομα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και δεν χρησιμοποιούνται συχνά από ανθρωπιστικές υπηρεσίες.