H Ιβηρική Χερσόνησος μέχρι σήμερα είχε μείνει σχεδόν ανέπαφη από το κύμα δεξιόστροφου λαϊκισμού που σαρώνει τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη. Στην Ισπανία έκανε ασφαλώς την εμφάνισή του ο αριστερόστροφος λαϊκισμός -όπως τον περιέγραψε πρόσφατα στην έρευνά του ο Guardian- ο οποίος κεφαλαιοποίησε την οργή των «Αγανακτισμένων» για την οικονομική κρίση. Η πορεία όμως του Podemos είναι ελαφρώς στάσιμη.

Αντίθετα, στην Πορτογαλία που πέρασε και από μνημόνιο, το πολιτικό σύστημα επέδειξε αξιοζήλευτη σταθερότητα: Τα κόμματα που κυβερνούσαν πριν εξακολουθούν και σήμερα να συγκεντρώνουν τη συντριπτική πλειοψηφία των ψήφων. Εκεί δε συνέβη το εξής εντυπωσιακό: Οι Σοσιαλιστές έβαλαν τη χώρα στο μνημόνιο, η κεντροδεξιά το εφάρμοσε και την έβγαλε, και οι σοσιαλιστές επανήλθαν στη συνέχεια με την ανοχή της Αριστεράς και του ΚΚ Πορτογαλίας...

Τα πράγματα άλλαξαν όμως στην περίπτωση της Ισπανίας, καθώς το φαινόμενο της υπερ-συντηρητικής δεξιάς επανέκαμψε, όπως φαίνεται. Και το όνομα αυτής λατινικό: VOX (φωνή).

Το VOX ήρθε να διεκδικήσει την ψήφο της δυσαρεστημένης δεξιάς, των «δεξιών Αγανακτισμένων» θα μπορούσαμε να πούμε. Από τι αγανάκτησαν; Από τα σκάνδαλα και τη διαφθορά στους κόλπους του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ), που τελικά του στοίχισαν και την ίδια την εξουσία. Από κοντά ασφαλώς και το «αιώνιο» ζήτημα που έχει να κάνει με το βαθμό αυτονομίας και το οποίο κορυφώθηκε με τα γεγονότα του 2017 στην Καταλονία.

Το κόμμα δεν είναι πολύ νέο, αφού ιδρύθηκε το 2013 από στελέχη του ΡΡ και επικεφαλής του έχει τεθεί ο 42χρονος κοινωνιολόγος Σαντιάγο Αβασκάλ. Πρόκειται για έναν πολιτικό από τη Χώρα των Βάσκων (εκεί το ΡΡ είναι σχεδόν ανύπαρκτο), ο οποίος θύμωσε με την «χαλαρή» εθνική πολιτική του τέως πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, αλλά και το τσουνάμι σκανδάλων στους κόλπους του κόμματος.

Τάσσεται υπέρ ενός «ενιαίου ισπανικού κράτους» στο πρότυπο εκείνου που οραματίστηκε και εφάρμοσε ο δικτάτορας Φράνκο. Κοινώς, τέλος οι «αυτονομίες», όπως αποκαλούνται στη χώρα οι περιοχές όπως η Χώρα των Βάσκων, η Καταλονία, η Γαλικία, η Ανδαλουσία κλπ.

Ασφαλώς στο στόχαστρό του VOX μπαίνουν και ζητήματα, όπως η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, οι γκέι γάμοι, το σύνολο δηλαδή των κοινωνικών θεμάτων που έφερε στην επιφάνεια -βγάζοντας κόσμο από την αφάνεια- η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Χοσέ Θαπατέρο (2004-2011). Όλα αυτά, για τον Αβασκάλ απειλούν το θεσμό της οικογένειας.

Δεν λείπουν βέβαια και οι προτάσεις για αυστηρή μεταναστευτική πολιτική, αλλά και άμεση απέλαση από τη χώρα ριζοσπαστών μουσουλμάνων. Ούτε λόγος φυσικά για ύπαρξη τεμένων στην Ισπανία. 

H μεγάλη πρόβα για το κόμμα είναι οι τοπικές εκλογές της 1ης Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, το προπύργιο των Σοσιαλιστών. Για τον επίσης σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ που έγινε πρωθυπουργός τον Ιούνιο, στέλνοντας τον Ραχόι στην παλιά του δουλειά, είναι το πρώτο τεστ δημοφιλίας. Προφανώς θέλει να δει ένα καλό αποτέλεσμα, έστω και αν στην τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας είναι επικεφαλής η αιώνια εσωκομματική του αντίπαλος.

Όμως για το VOX είναι η μεγάλη ευκαιρία να μπει -για αρχή- σε μια τοπική Βουλή. Στη δε παρουσίαση των υποψηφίων του κόμματος, εμφανίστηκαν πάνω από 10.000 άτομα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα μπει στη Βουλή της Ανδαλουσίας, κάνοντας ζημιά κυρίως στο Λαϊκό Κόμμα που επίσης θα ήθελε ένα καλό αποτέλεσμα, καθώς πορεύεται με νέα ηγεσία.

«Το VOX δεν είναι κόμμα της άκρας δεξιάς, είναι κόμμα της άκρας ανάγκης» απάντησε ο Αβασκάλ σε όσους τον αποκαλούν ακραίο.

Όλοι ανησυχούν στην Ισπανία. Την Κυριακή θα φανεί ποιος θα κάνει φιέστα.