Από τη BIKY ΔΕΜΟΥ

Πριν από έναν αιώνα, οι «εταιρικές πόλεις» (company towns), εκτεταμένοι οικισμοί με δικές τους υποδομές που στέγαζαν το προσωπικό μιας κολοσσιαίας αμερικανικής εταιρείας, έφταναν τις 2.500 και υπολογιζόταν ότι παρείχαν στέγη στο 3% του πληθυσμού των ΗΠΑ. Η παρακμή της βιομηχανικής εποχής οδήγησε πολλές από αυτές στη συρρίκνωση ή τον αφανισμό, ώσπου… η Facebook, η Amazon και η Google έφεραν την «εποχή της πληροφορικής»! Μαζί της αναβιώνει ο θεσμός των εταιρικών πόλεων, που αρχίζουν να ξεφυτρώνουν και πάλι στα τέσσερα σημεία των ΗΠΑ…

Οι ιστορικοί τοποθετούν την απαρχή του θεσμού των «εταιρικών πόλεων» στο 1823, όταν οι κληρονόμοι τού μεγιστάνα της κλωστοϋφαντουργίας, Φράνσις Κάμποτ Λόουελ, ίδρυσαν λίγο μετά τον θάνατό του στη Μασαχουσέτη την πόλη Λόουελ, για να προσφέρουν στέγη στις νεαρές εργάτριες των υφαντουργείων. Ως το 1836, το Λόουελ είχε αποκτήσει πληθυσμό 18.000 κατοίκων, αλλά η πόλη ερήμωσε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μεταμορφώθηκε σε ιστορικό πάρκο.

Το παράδειγμα του Λόουελ μιμήθηκαν πολλοί μεγαλοβιομήχανοι της εποχής. Ο Γερμανός μετανάστης Χένρι Στάινγουεϊ, «πατέρας» των περίφημων πιάνων, ίδρυσε το 1870 μια μικρή πόλη, με πάρκο, βιβλιοθήκη, ταχυδρομείο, ακόμη και Πυροσβεστική, με στόχο να ελέγχει τα συνδικάτα, επιδίδοντας εντολές έξωσης στους επικεφαλής τους κάθε φορά που αποφάσιζαν απεργίες… Το 1900, το παράδειγμά του μιμήθηκε η Pacific Lumber Company: η εταιρεία υλοτομίας αγόρασε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης Σκότια, στην Καλιφόρνια, και μεγαλούργησε ως την κρίση του 2011, όταν το μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων, που είχαν περιέλθει ήδη στην κυριότητα των εργατών, εξαγοράστηκε από ιδιωτική επενδυτική εταιρεία.

Οι περίφημες σοκολάτες Hershey διέθεταν δικό τους οικισμό από τις αρχές του 20ού αιώνα, στην πόλη Χέρσεϊ στην Πενσυλβάνια. Με επίκεντρο το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής σοκολάτας στον κόσμο, το Χέρσεϊ διέθετε δημόσια σχολεία, ορφανοτροφείο, ζωολογικό κήπο και δρόμους με ονόματα που ταίριαζαν στην περίπτωση: τις λεωφόρους Σοκολάτας και Κακάο!

Το παράδειγμα των μεγιστάνων της βιομηχανίας, που ονειρεύονταν τον περασμένο αιώνα να εποικίσουν τις ΗΠΑ με ουτοπικές πόλεις-εργοστάσια, όπου οι ένοικοι θα γίνονταν με τον καιρό ιδιοκτήτες των κατοικιών και θα δημιουργούσαν μια μικρή κοινωνία γύρω από την παραγωγική μονάδα, μιμούνται τώρα οι σύγχρονοι κολοσσοί της πληροφορικής. Για τις ανάγκες των εργαζομένων της, η εταιρεία-γίγας του ηλεκτρονικού εμπορίου Amazon δεν δημιούργησε εξαρχής μια νέα πολιτεία, αλλά εξαγόρασε τη δεκαετία του ’90 μια τεράστια έκταση, στο κέντρο του Σιάτλ. Οταν ολοκληρωθεί η κατασκευή της επέκτασης των κτιρίων, που ξεκίνησε φέτος την άνοιξη, η εταιρεία λογαριάζει να δημιουργήσει και μια δεύτερη πόλη, που θα στεγάσει 50.000 υπαλλήλους!

Το Γουίλοου Παρκ της Facebook, στην Καλιφόρνια, θα περιλαμβάνει ως το 2021 1.500 οικιστικές μονάδες και απέραντες εκτάσεις πράσινου. Παρόλο που τα διαμερίσματα προορίζονται κυρίως για τους υπαλλήλους της, η Facebook σχεδιάζει να τα διαθέτει και σε… κοινούς θνητούς, δημιουργώντας μια πελώρια εταιρική «γειτονιά», που θα παρέχει στους κατοίκους της όλα όσα χρειάζονται!

Στα χνάρια της βαδίζει, όμως, και η Google. Και διαθέτει 30 δισεκατομμύρια δολάρια για να δημιουργήσει 300 προκατασκευασμένες οικιστικές μονάδες για τους υπαλλήλους της, στο Αεροδρόμιο του Μάουντεν Βιού, που περιήλθε στην κυριότητά της το 2014.

Πηγή: Ελευθερία του Τύπου