Βουλή: Όλες οι προτάσεις δυσπιστίας κατά των κυβερνήσεων από το 1988 έως και σήμερα
Όλη η προϊστορία
Από το 1988 έως και σήμερα έχουν κατατεθεί 16 προτάσεις δυσπιστίας - Οι δέκα κατά κυβερνήσεων και οι έξι κατά υπουργών - Η πρόταση δυσπιστίας είναι το το κορυφαίο μέσο για την άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου
Συγκεκριμένα ο κ. Τσίπρας μιλώντας από το βήμα της Βουλής στις 25 Ιανουαρίου 2023 μέσα από μια ιδιαίτερα σκληρή ομιλία κατηγόρησε με σφοδρότητα τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως συντονιστή των υποκλοπών και σημείωσε ότι η κυβέρνηση είναι επικίνδυνη για τη Δημοκρατία και δεν μπορεί να παραμείνει ούτε για μία ημέρα στη θέση της.
Η εν εξελίξει συζήτηση στη Βουλή διακόπηκε και ξεκίνησε η τριήμερη συζήτηση στη Βουλή η οποία ολοκληρώθηκε στις 27 Ιανουαρίου με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να καταψηφίζεται από 156 βουλευτές και να υπερψηφίζεται από 143. Μοναδικός απών από τους 300 βουλευτές ήταν ο Ανδρέας Πάτσης, διαγραμμένος από τη Ν.Δ.
Από τη Μεταπολίτευση η πρώτη φορά που μία κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με μία πρόταση δυσπιστίας ήταν το 1988. Τότε ο πρωθυπουργός ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου και πρόεδρος της ΝΔ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Από το 1988 μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί 16 προτάσεις δυσπιστίας. Οι έξι είχαν υποβληθεί κατά υπουργών και οι άλλες δέκα εναντίον κυβερνήσεων. Σημειώνεται ότι καμία από τις προτάσεις δυσπιστίας δεν υπερψηφίστηκε.
Τι είναι η πρόταση δυσπιστίας
Η Βουλή έχει τη δυνατότητα είτε να αποσύρει την εμπιστοσύνη της από την κυβέρνηση είτε από κάποιο μέλος της. Αυτό γίνεται μέσω της υποβολής πρότασης δυσπιστίας, όπως αναφέρει το άρθρο 84 του Συντάγματος και το άρθρο 142 του Κανονισμού της Βουλής. Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι η πρόταση δυσπιστίας είναι το κορυφαίο μέσο για την άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου.Η πρόταση δυσπιστίας εισάγεται με αίτηση της αντιπολίτευσης στον πρόεδρο της Βουλής. Πρέπει να έχει τουλάχιστον 50 υπογραφές. Από τη στιγμή που θα υποβληθεί η πρόταση τότε η Βουλή διακόπτει τις εργασίες της. Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση που η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη συζήτηση πρέπει να έχει διάρκεια τριών ημερών και να ολοκληρωθεί στις 12 το βράδυ της τρίτης ημέρας με φανερή ονομαστική ψηφοφορία.
Για να γίνει δεκτή πρέπει να έχει την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Δηλαδή να έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον 151 βουλευτές. Μία νέα πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί ΜΟΝΟ εάν έχουν περάσει έξι μήνες από την απόρριψη της τελευταίας, εκτός και αν έχει την υπογραφή της πλειοψηφίας των όλου αριθμού των βουλευτών.
Σε περίπτωση που η πρόταση γίνει δεκτή τότε η κυβέρνηση χάνει τη «δεδηλωμένη» και πρέπει να παραιτηθεί. Το ίδιο συμβαίνει και εάν γίνει δεκτή πρόταση δυσπιστίας κατά ενός υπουργού. Σημειώνεται ότι και η πρόταση για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση έχει συνάφεια με την πρόταση δυσπιστίας. Και αυτό διότι την ζητάει η κυβέρνηση από τη Βουλή. Για να γίνει δεκτή χρειάζεται να έχει εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δύο πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.
Ας δούμε τώρα όλες τις προτάσεις δυσπιστίας που έχουν υποβληθεί από το 1988 έως και σήμερα.
4-7 Ιουνίου 1988: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ - Θέμα η εξωτερική πολιτική και η οικονομία
Στις 4 Ιουνίου 1988 ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, κατέθεσε την πρώτη πρόταση δυσπιστίας μετά τη Μεταπολίτευση κατά της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Η πρόταση αφορούσε την εξωτερική πολιτική και την οικονομία. Μετά από τριήμερη σκληρή μάχη στη Βουλή (5-7 Ιουνίου), η πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απορρίφθηκε με ψήφους 123 «υπέρ» και 157 «κατά».
11 - 13 Μαρτίου 1989: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ για το σκάνδαλο Κοσκωτά
Βρισκόμαστε στην εποχή του «βρώμικου 89» όπως την περιέγραφαν οι υποστηρικτές του ΠΑΣΟΚ και της «κάθαρσης» όπως την ονόμαζαν οι υποστηρικτές της Νέας Δημοκρατίας. Είναι η περίοδος όπου έχει ξεσπάσει το «σκάνδαλο Κοσκωτά» και η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη υποβάλει πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου.
Η πρόταση δυσπιστίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης απορρίφθηκε με ψήφους 123 «υπέρ» και 155 «κατά». 19 βουλευτές απείχαν της ψηφοφορίας, ενώ ένας δήλωσε «παρών». Μεταξύ των απόντων ήταν και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Γεώργιος - Αλέξανδρος Μαγκάκης, Ρούλα Κακλαμανάκη και Αντώνης Τρίτσης, οι οποίοι διαγράφηκαν από το ΠΑΣΟΚ με απόφαση του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.
27 - 29 Μαρτίου 1993: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης της ΝΔ από το ΠΑΣΟΚ για το Σκοπιανό
Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου με αφορμή τους χειρισμούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο Σκοπιανό υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας. Η συζήτηση ξεκίνησε στις 27 Μαρτίου και ολοκληρώθηκε στις 29 Μαρτίου με την πρόταση να απορρίπτεται με 145 ψήφους «υπέρ» και 152 «κατά». Δύο βουλευτές ψήφισαν «παρών». Αυτή ήταν και η τελευταία κορυφαία κοινοβουλευτική μάχη ανάμεσα στον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Και αυτό διότι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ σχημάτισαν κυβέρνηση με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να παραιτείται από την ηγεσία της ΝΔ.
8 - 11 Ιανουαρίου 1996: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ λόγω ακυβερνησίας
Η Νέα Δημοκρατία έχοντας στην προεδρία τον Μιλτιάδη Έβερτ υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με το επιχείρημα της ακυβερνησίας. Και αυτό διότι από τον Νοέμβριο του 1995 ο Ανδρέας Παπανδρέου νοσηλευόταν στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο με πολλαπλά προβλήματα υγείας. Εκείνη την περίοδο χρέη πρωθυπουργού εκτελούσε ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Η πρόταση απορρίφθηκε με 118 ψήφους «υπέρ» και 168 «κατά», ενώ καταμετρήθηκαν και 10 λευκές ψήφοι.
14 - 16 Ιανουαρίου 1996: Πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Παιδείας Γεράσιμου Αρσένη από τη ΝΔ
Σε αυτή την περίπτωση έχουμε την πρώτη φορά που η αντιπολίτευση κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά Υπουργού. Η πρόταση υποβλήθηκε από τη ΝΔ του Κώστα Καραμανλή και αφορούσε τον υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Γεράσιμο Αρσένη. Αφορμή η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και η αναταραχή στην Παιδεία. Η πρόταση απορρίφθηκε από την κυβερνητικής πλειοψηφία. «Υπέρ» ψήφισαν 127 βουλευτές (ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΝ και ανεξάρτητοι) και «κατά» 163 (ΠΑΣΟΚ και οι ανεξάρτητοι Στέφανος Μάνος και Βασίλης Κοντογιαννόπουλος).
30 Ιανουαρίου - 1 Φεβρουαρίου 2001: Πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γιάννου Παπαντωνίου από τη ΝΔ
Στις 30 Ιανουαρίου 2001 η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, Γιάννου Παπαντωνίου, σχετικά με την πορεία του χρηματιστηρίου. «Υπέρ» ψήφισαν οι 125 βουλευτές της Ν.Δ. και του ΣΥΝ και «κατά» οι 154 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. «Παρών» δήλωσε το ΚΚΕ και ο βουλευτής Γιώργος Καρατζαφέρης.
8 Ιουνίου -12 Ιουνίου 2005: Πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Αλογοσκούφη από το ΠΑΣΟΚ
Στις 8 Ιουνίου 2005 σε μία αιφνιδιαστική κίνηση ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, κατέθεσε στη Βουλή πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομίας, Γιώργου Αλογοσκούφη, για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής απάντησε αμέσως, ζητώντας την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνησή του και την έλαβε στις 11 Ιουνίου με 165 ψήφους «υπέρ» και 120 «κατά» (ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ). Από την ψηφοφορία απείχαν οι βουλευτές του ΚΚΕ.
2 Φεβρουαρίου - 4 Φεβρουαρίου 2007: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Καραμανλή για το άρθρο 16 από το ΠΑΣΟΚ
Στις 2 Φεβρουαρίου 2007 το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, με αφορμή το άρθρο 16 του Συντάγματος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Η πρόταση απορρίφθηκε με ψήφους 122 «υπέρ» και 164 «κατά», σε σύνολο 286 ψηφισάντων. «Κατά» της πρότασης ψήφισαν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, καθώς και οι ανεξάρτητοι βουλευτές, Στέλιος Παπαθεμελής και Πέτρος Μαντούβαλος. «Υπέρ» της πρότασης ψήφισαν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, οι ανεξάρτητοι βουλευτές Γιάννος Παπαντωνίου και Στέφανος Μάνος και οι 6 βουλευτές του Συνασπισμού, ενώ οι βουλευτές του ΚΚΕ απείχαν της ψηφοφορίας.
26 - 28 Μαρτίου 2008: Πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Καραμανλή για το ασφαλιστικό από το ΠΑΣΟΚ
Το ΠΑΣΟΚ στις 26 Μαρτίου 2008 κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Καραμανλή με αφορμή το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που συζητείτο στη Βουλή. Ο κ. Παπανδρέου αφού πρώτα άσκησε κριτική στο σύνολο της πολιτικής που ασκούσε η κυβέρνηση υπέβαλε την πρόταση μομφής. Εν τέλει το αποτέλεσμα της ονομαστικής ψηφοφορίας ήταν 138 «ναι», 152 «όχι» και 10 «παρών» από τους βουλευτές του ΛΑΟΣ.
7 Νοεμβρίου - 10 Νοεμβρίου 2013: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης για την ΕΡΤ
Πλέον βρισκόμαστε στα χρόνια του Μνημονίου και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην αξιωματική αντιπολίτευση. Στις 7 Νοεμβρίου με αφορμή την «αυταρχική αστυνομική επέμβαση στην ΕΡΤ» ο Αλέξης Τσίπρας υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου.
H πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ απορρίφθηκε τα μεσάνυχτα της 10ης Νοεμβρίου με 124 ψήφους «υπέρ» (ΣΥΡΙΖΑ, Χρυσή Αυγή, ΑΝΕΛ, ΚΚΕ) και 153 «κατά» (Ν.Δ, ΠΑΣΟΚ), ενώ 17 βουλευτές δήλωσαν «παρών» (ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι). Η βουλευτής Πέλλας του ΠΑΣΟΚ Θεοδώρα Τζάκρη υπερψήφισε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και διαγράφηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του Κινήματος.
30 Μαρτίου - 31 Μαρτίου 2014: Η πρόταση δυσπιστίας κατά του Γιάννη Στουρνάρα που μετατράπηκε σε πρόταση μομφής κατά του Ευάγγελου Μεϊμαράκη από τον ΣΥΡΙΖΑ
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης του πολυνομοσχεδίου για το κοινωνικό μέρισμα και την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ ο ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα. Η πρόταση δυσπιστίας απορρίφθηκε ως αντισυνταγματική από τον τότε πρόεδρο της Βουλής, Ευάγγελο Μεϊμαράκη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ να καταθέσει πρόταση μομφής κατά του προέδρου της Βουλής. Η πρόταση απορρίφθηκε με ψήφους 165 έναντι 76 από την Ολομέλεια της Βουλής.
14 - 16 Ιουνίου 2018: Πρόταση δυσπιστίας της ΝΔ κατά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τις εξελίξεις στο Σκοπιανό
Στις 14 Ιουνίου 2018 ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τις εξελίξεις που αφορούσαν την ονομασία της ΠΓΔΜ. Η συζήτηση ξεκίνησε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας για τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου. Η πρόταση δυσπιστίας της ΝΔ απορρίφθηκε με 153 «όχι» της κυβερνητικής πλειοψηφίας και 127 «ναι» της αντιπολίτευσης επί 280 παρόντων βουλευτών.Το ΚΚΕ απείχε από την συζήτηση και την ψηφοφορία. Διαγράφηκε ο βουλευτής των ΑΝΕΛ Δημήτρης Καμμένος, ο οποίος υπερψήφισε την πρόταση δυσπιστίας.
8 - 10 Μαΐου 2019: Πρόταση δυσπιστίας της ΝΔ κατά του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη για αναρτήσεις κατά του Στέλιου Κυμπουρόπουλου
Στις 8 Μαΐου 2019 η Νέα Δημοκρατία υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά του τότε αναπληρωτή υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη. Αφορμή οι αναρτήσεις που είχε κάνει για τον τότε υποψήφιο ευρωβουλευτή Στέλιο Κυμπουρόπουλο. Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης καταθέτοντας την πρόταση δυσπιστίας χαρακτήρισε τις αναρτήσεις Πολάκη «χυδαία επίθεση ενός υπουργού της κυβέρνησης κατά ενός αγωνιστή της ζωής». Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μετέτρεψε την πρόταση δυσπιστίας σε ψήφο εμπιστοσύνης προς την κυβέρνησή του και την κέρδισε με ψήφους 153 έναντι 136.
23 - 25 Οκτωβρίου 2020: Πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα από τον ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ στις 23 Οκτωβρίου 2020 υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά τότε υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα με αφορμή τον πτωχευτικό κώδικα. Η πρόταση δυσπιστίας απορρίφθηκε. Συγκεκριμένα επί 291 ψηφισάντων η πρόταση καταψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία και υπερψηφίστηκε από 133 βουλευτές (ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ - ΚΚΕ - Ελληνική Λύση, ενώ απείχαν οι εννές βουλευτές του ΜέΡΑ 25).
28 - 30 Ιανουαρίου 2022: Πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τη διαχείριση της κακοκαιρίας «Ελπίς», της πανδημίας του Covid-19 και της ακρίβειας
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας στις 28 Ιανουαρίου 2022 υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη με αφορμή την διαχείριση της κακοκαιρίας «Ελπίς» και της πανδημίας Covid-19, καθώς και για το κύμα ακρίβειας στην αγορά. Η πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ απορρίφθηκε με ψήφους 156 κατά, 142 υπέρ και 1 παρών.
Συγκεκριμένα, επί 299 ψηφισάντων, 156 βουλευτές της ΝΔ καταψήφισαν την πρόταση δυσπιστίας. Υπέρ της πρότασης τάχθηκαν οι βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης ενώ υπήρξαν και 1 «παρών» του ανεξάρτητου βουλευτή Κωνσταντίνου Μπογδάνου. Από την ψηφοφορία απουσίαζε η βουλευτής της ΝΔ Μαριέττα Γιαννάκου λόγω έκτακτης εισαγωγής της στο Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας.
