Στην Ελλάδα τον αποκαλούμε «φιλέλληνα γερουσιαστή». Στην πραγματικότητα ο Ρόμπερτ Μενέντεζ είναι πολλά περισσότερα απ’ αυτό που περιγράφει ο συγκεκριμένος τίτλος. Είναι φίλος της Ελλάδας και της Κύπρου. Ο ισχυρός άνδρας της Αμερικανικής Γερουσίας, ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, έχει συμβάλει τα μέγιστα στην προώθηση των ελληνικών συμφερόντων. Έχει βάλει πολλές φορές εμπόδια στα εξοπλιστικά σχέδια των Τούρκων που στρέφονται εναντίον μας και ως εκ τούτου η απομάκρυνση του -προσωρινή ή μη- εγείρει ανησυχίες στον απανταχού ελληνισμό.

Γι’ αυτό άλλωστε η είδηση ότι κατηγορείται για διαφθορά προκάλεσε έξαλλους πανηγυρισμούς στην Άγκυρα, με την ελπίδα ότι δεν θα τον ξαναβρούν μπροστά τους…

Όταν ο Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε από τους Αμερικανούς μαχητικά F-16, ο κ. Μενέντεζ κατάφερε να ασκήσει βέτο διότι πολύ απλά είχε το δικαίωμα. Λόγω θέσης. Είπε, λοιπόν, στους συναδέλφους του στο Κογκρέσο αλλά και σε διεθνή fora ότι δεν μπορεί να προμηθευτεί τα μαχητικά μια ΝΑΤΟϊκή χώρα που τα χρησιμοποιεί εναντίον μιας άλλης συμμαχικής χώρας. Οι Τούρκοι ζητούν 40 καινούργια F-16 και την αναβάθμιση 80 μαχητικών που ήδη διαθέτουν. Μ’ αυτά που έκαναν δηλαδή μέχρι πρότινος παραβιάσεις και υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά. Γεγονός που ο Ρόμπερτ Μενέντεζ δεν μπορούσε να παραβλέψει. Ξεκίνησε με προειδοποιήσεις, συνέχισε με βέτο.

Ο Τ. Ερντογάν αντέδρασε τότε λέγοντας ότι «το βέτο Μενέντεζ δεν αρκεί για να αποτρέψει συμφωνία», ενώ για όσους γερουσιαστές τάσσονταν στο πλευρό του κ. Μενέντεζ, ο Τούρκος πρόεδρος είχε σχολιάσει «οι σχέσεις τους με την Ελλάδα αποτελούν επίσης αντικείμενο ξεχωριστής μελέτης. Γιατί είναι τόσο προκατειλημμένοι»; Αυτές οι δηλώσεις έγιναν τον Οκτώβριο του 2022. Λίγους μήνες αργότερα, συγκεκριμένα τον Μάιο, ο κ. Μενέντεζ εμφανίστηκε καθησυχαστικός λέγοντας πως δεν θα παρακαμφθεί το βέτο και πως τον διαβεβαίωσε γι’ αυτό ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο γερουσιαστής Μενέντεζ εξήγησε ότι η κυβέρνηση τεχνικά μπορεί να σπάσει το βέτο των νομοθετών. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ερχόταν σε αντίθεση με μια μακρόχρονη παράδοση, καθώς μόνο μια φορά ο Λευκός Οίκος παρέκαμψε τη βούληση του Κογκρέσου για μια συγκεκριμένη πώληση. «Φυσικά, διαθέτω και άλλα εργαλεία, αλλά δεν πιστεύω ότι θα τα χρειαστώ. Θα ήταν ανόητο για την κυβέρνηση να το κάνει», είχε δηλώσει.

«Ράπισμα» στον Ερντογάν

Το καλοκαίρι, λίγο πριν από τη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο του Βίλνιους, όπου ο Ερντογάν κορύφωνε το παζάρι του γύρω από την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία, ο Ρ. Μενέντεζ μίλησε στο συνέδριο του Economist στη Νέα Υόρκη και είπε για τον Τούρκο πρόεδρο: «Όταν έχεις έναν επιτιθέμενο, που σου λέει να μην πουλήσεις όπλα με νόμιμο τρόπο, για να συνεχίσει να έχει μεγάλο χάσμα δυνάμεων απέναντι σε αυτόν που επιτίθεται, είναι προβοκάτσια και είναι εξοργιστικό. Δεν μπορούμε να έχουμε κανένα βέτο από καμία χώρα, όσον αφορά τις αποφάσεις που παίρνουμε για ζητήματα ασφαλείας με οποιαδήποτε άλλη χώρα». Απέδειξε, έτσι, ότι γενικώς ο τρόπος που λειτουργεί η Τουρκία ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ τον βρίσκει αντίθετο.

Δεν έχει να κάνει μόνο με την Ελλάδα και την Κύπρο. Ειδικοί, πάντως, εκτιμούν πως προφανώς η δικαστική περιπέτεια του κ. Μενέντεζ δεν αποτελεί καλή είδηση για την Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως θα επέλθει εξομάλυνση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων ή ότι οι Τούρκοι θα αγοράσουν αύριο το πρωί F-16. Οι περισσότεροι γερουσιαστές στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων δεν διάκεινται θετικά προς την Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Ερντογάν δεν έχει λάβει ακόμη πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή