Aπό το στρατηγικό ντόμινο της χρεοκοπίας της Ελλάδας, που άνοιξε τον δρόμο στην εφαρμογή εναντίον της χώρας μας της θεωρίας του Σουμπέτερ περί «δημιουργικής καταστροφής», έως το σύγχρονο «τοξικό» ντόμινο με αφετηρία την Κίνα, οι εξελίξεις είναι αλματώδεις.

Η θεωρία της «πεταλούδας του χάους» παραμένει κυρίαρχη στην οικονομία. Οι εξελίξεις δεν είναι γραμμικές. Είναι αλματώδεις. Κι όταν προκύπτουν, δημιουργούν δεδομένα μη αντιστρέψιμα. Οπως πάντα, η Ιστορία έχει τις ειρωνείες της... Η πεταλούδα της διάσημης φράσης που περιγράφει τη Θεωρία του Χάους εμφανίστηκε με τη μορφή του κορονοϊού από την Κίνα.



Τα πανίσχυρα hedge funds μυρίζονται αίμα και ετοιμάζονται να μετατρέψουν τις αγορές σε πεδία μαχών
Ηδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καλούσε τις κυβερνήσεις να προετοιμαστούν για τον κίνδυνο πανδημιών, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν παράλληλα και χάος στην παγκόσμια οικονομία. Ομως, ο κίνδυνος από το ξέσπασμα της επιδημίας του κορονοϊού στην Κίνα, ενώ ήταν ορατός, υποτιμήθηκε. Οπως με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008 που διέλυσε την Αμερική, διέσχισε τον Ατλαντικό, αποβιβάστηκε στην Ευρώπη και κατέστρεψε και τη χώρα μας.Παρά τα ανησυχητικά σημάδια, κανείς τότε δεν ανησυχούσε, παρά μόνον όταν έσκασε η Lehman Brothers, τον Σεπτέμβριο του 2008.

Ο κίνδυνος από την Κίνα σε βαθμό πυρηνικής κλίμακας έχει αναβιώσει. Στη Wall Street και τη Φρανκφούρτη τραπεζίτες και χρηματιστές αναπαράγουν τώρα την πρόβλεψη του Μπάρι Γουίλκινσον, που έχει προειδοποιήσει ότι υποβόσκει μία νέα κρίση. Να υπενθυμίσω, βέβαια, ότι η πρόβλεψη του Γουίλκινσον για μια οικονομική καταστροφή αφορούσε το 2015! Ο Σάιμον Τζόνσον, πανεπιστημιακός στο ΜΙΤ, δεν έκρυψε την ανησυχία του: «Βιώνουμε μία εν τη γενέσει τεράστια κοινωνική κρίση στην Κίνα, αναμεμειγμένη με τη “φούσκα” μιας καταχρεωμένης κινεζικής οικονομίας λόγω του φαραωνικού “δρόμου του Μεταξιού” και της νομισματικής ισορροπίας τρόμου Κίνας - Αμερικής». Ηδη τα πανίσχυρα hedge funds μυρίζονται αίμα και ετοιμάζονται να μετατρέψουν τις αγορές σε πεδία μαχών.

Η «τοξική» πεταλούδα της Κίνας είναι η αφορμή για τη διεθνή κερδοσκοπία να μετατρέψει τον παράδεισο κερδών της Wall Srteet και των λοιπών αγορών... σε συντρίμμια ζημιών. Στη φύση, καθετί που συμβαίνει έχει επιπτώσεις, κάτι που είναι γνωστό ως «σύνδρομο της πεταλούδας». Επιπτώσεις όχι κατ’ ανάγκη συμμετρικές. Το «σύνδρομο της πεταλούδας» ισχύει και για τον κόσμο της οικονομίας. Και με τις περισσότερες χώρες να δοκιμάζονται από πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, παραμονεύει πάντα εκείνη η «πεταλούδα του χάους», που φτάνει μονάχα ένα θρόισμα των φτερών της για να ανατρέψει όλες τις ισορροπίες

Λοιπόν, ας πούμε ότι από εκεί ξεκίνησε φτερουγίζοντας η «τοξική» πεταλούδα της γνωστότατης φράσης που περιγράφει τη Θεωρία του Χάους. Ο Εντουαρντ Λόρεντζ ήταν Αμερικανός μετεωρολόγος, που ανέπτυξε τη «θεωρία του Χάους» και εισήγαγε τον όρο «το σύνδρομο της πεταλούδας». Οι ανακαλύψεις του άνοιξαν τον δρόμο σε ένα νέο πεδίο έρευνας με μεγάλο αντίκτυπο, όχι μόνο στα Μαθηματικά, αλλά και στη Βιολογία, στη Φυσική, ακόμα και στις Κοινωνικές Επιστήμες. Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε ως μετεωρολόγος στον Στρατό και μετά την αφυπηρέτησή του αποφάσισε να σπουδάσει Μετεωρολογία στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Ως καθηγητής στο ΜΙΤ, μέσα από μετεωρολογικά μοντέλα που ανέπτυξε, τεκμηρίωσε την άποψή του το 1972 στην περίφημη μελέτη του «Προβλεψιμότητα: Μπορεί η κίνηση των φτερών μιας πεταλούδας στη Βραζιλία να προκαλέσει τυφώνα στο Τέξας». Το 1991 τιμήθηκε «για την καθοριστική επίδρασή του σε ένα ευρύ πεδίο της βασικής επιστήμης, που επέφερε τις πιο δραματικές αλλαγές στην άποψη της ανθρωπότητας για τη φύση από την εποχή του Νεύτωνα».

Ο λόγος που το Χάος είναι τόσο ευαίσθητο στις αρχικές συνθήκες -το ονομαζόμενο «σύνδρομο της πεταλούδας»- είναι ότι οι τύποι του βασίζονται στην ανατροφοδότηση. Αυτός, άλλωστε, είναι ο λόγος που το Χάος ευδοκίμησε με την εμφάνιση των υπολογιστών, που επέτρεψαν τέτοιου τύπου τερατώδεις, απανωτούς λογαριασμούς.