ΠΡΙΝ ΑΠΟ περίπου μισό αιώνα άρχισε να διαμορφώνεται στην Ελλάδα μια κατάσταση πλήρους αν και σταδιακής απορρύθμισης των θεσμών. Είτε μιλάμε για τη δημόσια διοίκηση, είτε μιλάμε για τη Δικαιοσύνη, είτε μιλάμε για την Αστυνομία, είτε μιλάμε για τις Ένοπλες Δυνάμεις και την Εκκλησία, είτε μιλάμε για τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας, αυτό που ονομάζεται «βαθύ κράτος», μία είναι η παραδοχή. Οι θεσμοί είναι τελικά οι άνθρωποι που τους υπηρετούν.

 Μπορεί οι κανόνες θεσμικής δόμησης να είναι νομοθετικό και διοικητικό έργο, με κανονισμούς, λειτουργίες και ποινές για τυχόν παραβατικές συμπεριφορές και εκτροπές ή κατάχρηση εξουσίας, αλλά οι μηχανισμοί αυτοί δεν είναι απρόσωποι, όπως μοιάζουν. Αντίθετα, είναι οι ομογενοποιημένες συμπεριφορές και οι κυρίαρχες ιδεολογίες και η ηθική μέση τάξη αυτών που τους υπηρετούν. Τι τόσο σοβαρό λοιπόν συνέβη πριν από περίπου μισό αιώνα;

 ΥΠΗΡΞΕ μια κυρίαρχη πολιτική θεώρηση πραγμάτων για τις αξίες και τη διοίκηση που καταστρατήγησε αυτό που θεωρείτο αξιοπρέπεια, σεβασμός, τάξη, ιεραρχία, ικανότητες, εμπειρία, αξιολόγηση, εντιμότητα, πρότυπο ζωής, οικογενειακή παράδοση, κοινωνική αυταξία για καθέναν ξεχωριστά και όλους μαζί τους υπηρέτες των θεσμών και του κράτους. Ταυτόχρονα, μάλιστα, με τη λειτουργική «συνειδητότητα» διαρθρωτικά των θεσμών. Στη θέση των μέχρι τότε «πρέπει» ή προαπαιτούμενων αξιοπρέπειας και ευταξίας ετέθη η ευνοιοκρατία, η αλληλεξάρτηση, η απληστία, το θράσος, η εξαπάτηση, η ανευθυνότητα, η επιθετικότητα, ο αμοραλισμός, η αυταπάτη, η συκοφαντία, η μανία, ο ατομισμός, η απουσία αντικειμενικών κριτηρίων αξιολόγησης, ο κυνισμός. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στους θεσμούς, από τους κλητήρες, τους εφοριακούς, τους αστυφύλακες, τους λοχίες μέχρι τους ανώτατους δικαστικούς, τους στρατηγούς, τους γενικούς διευθυντές των υπουργείων εξαχρειώθηκαν ή αντικαταστάθηκαν. Το ίδιο και το θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους αλλά και του πολιτεύματος. Είναι απλό το μοντέλο εξαχρείωσης που εξελίχθηκε στον χρόνο. Είναι δύο κρατικοί υπάλληλοι, ας υποθέσουμε εφοριακοί. Ο ένας είναι διεφθαρμένος, ο άλλος αρνείται τέτοιες συναλλαγές με τους πολίτες ή τις εταιρείες.
Ο ένας καλύπτεται από το σύστημα και τους συνδικαλιστές του κόμματος. Παίρνει προαγωγές, συμμετέχει σε κάθε τύπου «αλισβερίσια», αγοράζει νέο αυτοκίνητο πιο πολυτελές, ντύνεται καλύτερα, διασκεδάζει σε προβεβλημένα κοσμικά κέντρα και κλαμπ, πάει ακριβές διακοπές, νιώθει «μάγκας» στο σπίτι που τον δοξολογεί η γυναίκα του, που και αυτή έχει αποκτήσει ακριβά χόμπι και συνήθειες. Ο άλλος μένει με τον μισθό του. Τα φέρνει δύσκολα, δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα των παιδιών του, δεν παίρνει προαγωγές, αντίθετα βρίσκεται υπό πίεση στο γραφείο από τα διεφθαρμένα συστήματα των συνάδελφών του και των συνδικαλιστών, έχει λεφτά για διακοπές μόνο στο σπίτι στο χωριό του, του γκρινιάζει η γυναίκα του ότι είναι «αγύριστο κεφάλι» και ανίκανος να φέρει «λεφτά» στο σπίτι, όπως ο διεφθαρμένος συνάδελφός του.

ΜΙΣΟ αιώνα μετά συνεχίζουμε να μιλάμε για την ανασυγκρότηση των θεσμών και τη λειτουργία τους. Είτε μετά τα Τέμπη, είτε με την greek mafia στην Αστυνομία, είτε με τους «χρυσοδάκτυλους» αξιωματικούς του στρατού, είτε με τις θεωρίες περί ανασυγκρότησης του κράτους κ.λπ., κ.λπ. Πάμε αλλιώς. Θεσμοί, άνθρωποι στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, πολιτικό σύστημα έχουν διαφθαρεί παντοιοτρόπως και πλήρως. Ποιος αρμόδιος θα σφυρίξει το «εναρκτήριο λάκτισμα» για την αναστροφή; 

Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ