Γλυπτά του Παρθενώνα: Οι αθόρυβες διαδρομές της επιστροφής - Πολλά και περίπλοκα τα ζητήματα γύρω από τον στόχο
Καθησυχαστική και αισιόδοξη η ελληνική πλευρά - Άγνωστοι ακόμη οι οροί
Λητω Μησιακουλη
Όλα όσα εκτυλίσσονται τις τελευταίες ηµέρες, στο προσκήνιο ή στο παρασκήνιο, δείχνουν πως τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα επαναπατριστούν. Απαιτείται ακόµα όµως πολύ µεγάλη επιµονή και υποµονή. Αυτό είναι το κεντρικό µήνυµα της κυβέρνησης, που, στηριζόµενη στην απόφαση της UNESCO, προσπαθεί να διατηρεί στο «αθόρυβο» τις προσπάθειες της οριστικής επανένωσης της πολιτιστικής κληρονοµιάς της χώρας, αφού τα ζητήµατα γύρω από τον βασικό στόχο και πολλά είναι και περίπλοκα.
Πρώτο σηµαντικό ερώτηµα: Πότε µπορούµε να έχουµε περισσότερα στοιχεία για την επικείµενη συµφωνία της επιστροφής; Σύµφωνα µε πηγές του Μεγάρου Μαξίµου, ο δρόµος είναι ακόµη µακρύς και η απάντηση θα έρθει σε βάθος χρόνου. Συνεπώς, το θέµα των Γλυπτών βγαίνει από την προεκλογική ατζέντα του πρωθυπουργού.
∆εύτερο ερώτηµα: Τι ακριβώς εννοούµε µε τον όρο «πολιτιστική ανταλλαγή» ανάµεσα σε µουσεία; Σύµφωνα µε πηγές των «Παραπολιτικών», πρόκειται για περιοδικές φιλοξενίες εκθεµάτων στο πλαίσιο ανταλλαγής από το ένα µουσείο στο άλλο, για τα οποία υπογράφονται ειδικοί όροι από τα νοµικά τµήµατα των µουσείων και άλλων φορέων, τόσο για το αναπροσαρµοζόµενο διάστηµα παραµονής τους (µπορεί να συµφωνηθεί και παράταση) στον εκάστοτε χώρο όσο και για την ασφάλεια και συντήρησή τους. Οµως, η περίπτωση των Γλυπτών του Παρθενώνα για την οποία αποφασίζει πρώτιστα το ΚΑΣ δεν θα ακολουθεί τα όσα ίσχυαν µέχρι σήµερα γύρω από τον όρο «πολιτιστική ανταλλαγή», εφόσον η υπόθεση επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα αποτελεί διαφορετική περίπτωση. Η εφηµερίδα απευθύνθηκε στην υπουργό Πολιτισµού, Λίνα Μενδώνη, η οποία ωστόσο δεν θέλησε να τοποθετηθεί επί των θεµάτων.
Τα «Π» ζήτησαν και από τον κ. Νίκο Σταµπολίδη, διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, να τοποθετηθεί ως προς το τι ακριβώς σηµαίνει δανεισµός και «πολιτιστική ανταλλαγή» εκθεµάτων ανάµεσα σε διεθνή µουσεία και ποια είναι τα κύρια ζητήµατα ασφάλειας και συντήρησής τους γενικότερα, ωστόσο αρνήθηκε επίσης να τοποθετηθεί.
Παράλληλα, δεν έδωσε απάντηση ως προς το ποιες είναι οι διαφορές µεταξύ ανταλλαγής εικαστικών τεχνών και αρχαίων ή και κειµηλίων. Πάντως, όσον αφορά το Μουσείο της Ακρόπολης, όπου και σχεδιάζεται να τοποθετηθούν µόνιµα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, έχουν ήδη πραγµατοποιηθεί αρκετά παραδείγµατα «πολιτιστικής ανταλλαγής», µε βαθύτερο στόχο την αµοιβαία συνεργασία και αλληλοπροβολή του πολιτισµού των λαών. Ενα από αυτά είναι και η περίπτωση του Βασιλικού Μουσείου του Οντάριο στο Τορόντο και του αγάλµατος της Κόρης Ακρ. 670. Ενα άλλο παράδειγµα είναι το άγαλµα της θεάς Αθηνάς Ακρ. 3027, που παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αντονίνο Σαλίνας, όπου θα παραµείνει µέχρι το 2026 και θα αντικατασταθεί για άλλα τέσσερα χρόνια µε έναν πήλινο αµφορέα.
Θυµίζουµε ότι πρόσφατα πραγµατοποιήθηκε η οριστική επανένωση του θραύσµατος Fagan στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα. Ειδικότερα, τα τρία θραύσµατα που βρίσκονται στο Βατικανό έρχονται στο Μουσείο της Ακρόπολης έπειτα από απόφαση του πάπα Φραγκίσκου και αφού έχουν προηγηθεί προφορικές και γραπτές συνεννοήσεις που είχε το υπουργείο Πολιτισµού και το Μουσείο της Ακρόπολης µε την Αγία Εδρα και το Μουσείο του Βατικανού.
Για την περίπτωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, πάντως, σύµφωνα µε πηγές των «Π», το Μουσείο της Ακρόπολης δεν έχει έρθει ακόµη σε καµία επαφή µε το Βρετανικό Μουσείο, όσον αφορά την επικείµενη επανένωση. Όσο για το θραύσµα Fagan και τη ζωφόρο του Παρθενώνα, από το 2009, όταν λειτούργησε το Μουσείο Ακρόπολης, µέχρι σήµερα, δεν έχει µπει σε κανένα σχέδιο «πολιτιστικής ανταλλαγής», πέρα από τη µόνιµη τοποθέτησή του στο Μουσείο Ακρόπολης.
Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόµου, σχολίασε τη στάση της, όντας αρκετά καθησυχαστικός και τονίζοντας πως οι διαπραγµατεύσεις και οι συζητήσεις είναι σε εξέλιξη και πως η ελληνική πλευρά αισιοδοξεί ότι θα υπάρξει µια θετική κατάληξη, που θα φέρει τα Γλυπτά στο Μουσείο της Ακρόπολης ως µια τεράστια επιτυχία της πατρίδας.
Πάντως, η Ντόνελαν, απαντώντας σε ερώτηση δηµοσιογράφου στο News Agents για το αν θα µπορούσε να σταµατήσει µια συµφωνία που δεν θα της άρεσε, είπε: «Εάν το θέλαµε, θα µπορούσαµε να αλλάξουµε τον νόµο». Αυτό πυροδότησε νέες αντιδράσεις. Οι µεν Ελληνες πολίτες αναρωτιούνται αν υπάρχει κάτι άλλο συµφωνηθέν πίσω από το επερχόµενο deal, οι δε Βρετανοί στρέφονται πλέον υπέρ της Ελλάδας, αναγνωρίζοντας πως τα Γλυπτά αποτελούν κλεµµένη πολιτιστική κληρονοµιά.
Πρώτο σηµαντικό ερώτηµα: Πότε µπορούµε να έχουµε περισσότερα στοιχεία για την επικείµενη συµφωνία της επιστροφής; Σύµφωνα µε πηγές του Μεγάρου Μαξίµου, ο δρόµος είναι ακόµη µακρύς και η απάντηση θα έρθει σε βάθος χρόνου. Συνεπώς, το θέµα των Γλυπτών βγαίνει από την προεκλογική ατζέντα του πρωθυπουργού.
∆εύτερο ερώτηµα: Τι ακριβώς εννοούµε µε τον όρο «πολιτιστική ανταλλαγή» ανάµεσα σε µουσεία; Σύµφωνα µε πηγές των «Παραπολιτικών», πρόκειται για περιοδικές φιλοξενίες εκθεµάτων στο πλαίσιο ανταλλαγής από το ένα µουσείο στο άλλο, για τα οποία υπογράφονται ειδικοί όροι από τα νοµικά τµήµατα των µουσείων και άλλων φορέων, τόσο για το αναπροσαρµοζόµενο διάστηµα παραµονής τους (µπορεί να συµφωνηθεί και παράταση) στον εκάστοτε χώρο όσο και για την ασφάλεια και συντήρησή τους. Οµως, η περίπτωση των Γλυπτών του Παρθενώνα για την οποία αποφασίζει πρώτιστα το ΚΑΣ δεν θα ακολουθεί τα όσα ίσχυαν µέχρι σήµερα γύρω από τον όρο «πολιτιστική ανταλλαγή», εφόσον η υπόθεση επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα αποτελεί διαφορετική περίπτωση. Η εφηµερίδα απευθύνθηκε στην υπουργό Πολιτισµού, Λίνα Μενδώνη, η οποία ωστόσο δεν θέλησε να τοποθετηθεί επί των θεµάτων.
Τα «Π» ζήτησαν και από τον κ. Νίκο Σταµπολίδη, διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, να τοποθετηθεί ως προς το τι ακριβώς σηµαίνει δανεισµός και «πολιτιστική ανταλλαγή» εκθεµάτων ανάµεσα σε διεθνή µουσεία και ποια είναι τα κύρια ζητήµατα ασφάλειας και συντήρησής τους γενικότερα, ωστόσο αρνήθηκε επίσης να τοποθετηθεί.
Παράλληλα, δεν έδωσε απάντηση ως προς το ποιες είναι οι διαφορές µεταξύ ανταλλαγής εικαστικών τεχνών και αρχαίων ή και κειµηλίων. Πάντως, όσον αφορά το Μουσείο της Ακρόπολης, όπου και σχεδιάζεται να τοποθετηθούν µόνιµα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, έχουν ήδη πραγµατοποιηθεί αρκετά παραδείγµατα «πολιτιστικής ανταλλαγής», µε βαθύτερο στόχο την αµοιβαία συνεργασία και αλληλοπροβολή του πολιτισµού των λαών. Ενα από αυτά είναι και η περίπτωση του Βασιλικού Μουσείου του Οντάριο στο Τορόντο και του αγάλµατος της Κόρης Ακρ. 670. Ενα άλλο παράδειγµα είναι το άγαλµα της θεάς Αθηνάς Ακρ. 3027, που παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αντονίνο Σαλίνας, όπου θα παραµείνει µέχρι το 2026 και θα αντικατασταθεί για άλλα τέσσερα χρόνια µε έναν πήλινο αµφορέα.
Θυµίζουµε ότι πρόσφατα πραγµατοποιήθηκε η οριστική επανένωση του θραύσµατος Fagan στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα. Ειδικότερα, τα τρία θραύσµατα που βρίσκονται στο Βατικανό έρχονται στο Μουσείο της Ακρόπολης έπειτα από απόφαση του πάπα Φραγκίσκου και αφού έχουν προηγηθεί προφορικές και γραπτές συνεννοήσεις που είχε το υπουργείο Πολιτισµού και το Μουσείο της Ακρόπολης µε την Αγία Εδρα και το Μουσείο του Βατικανού.
Για την περίπτωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, πάντως, σύµφωνα µε πηγές των «Π», το Μουσείο της Ακρόπολης δεν έχει έρθει ακόµη σε καµία επαφή µε το Βρετανικό Μουσείο, όσον αφορά την επικείµενη επανένωση. Όσο για το θραύσµα Fagan και τη ζωφόρο του Παρθενώνα, από το 2009, όταν λειτούργησε το Μουσείο Ακρόπολης, µέχρι σήµερα, δεν έχει µπει σε κανένα σχέδιο «πολιτιστικής ανταλλαγής», πέρα από τη µόνιµη τοποθέτησή του στο Μουσείο Ακρόπολης.
Πολιτικές διαστάσεις
Την ίδια ώρα, αντιδράσεις έχει προκαλέσει η Βρετανή υπουργός Πολιτισµού, Μισέλ Ντόνελαν, που επιµένει πως δεν είναι στην πρόθεση του Βρετανικού Μουσείου η επιστροφή των Γλυπτών και η αναγνώριση ιδιοκτησίας τους στο ελληνικό κράτος, επικαλούµενη τον νόµο. «∆εν πρόκειται να στείλει πίσω τα Γλυπτά (σ.σ.: ο Τζορτζ Οσµπορν, πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου και πρώην υπουργός Οικονοµικών της Βρετανίας επί Κάµερον). ∆εν είναι αυτή η πρόθεσή του. ∆εν έχει καµία επιθυµία να το κάνει», δήλωσε η Ντόνελαν, αποκαλύπτοντας πάντως ότι έχουν γίνει συζητήσεις για την ιδέα ενός δανείου 100 ετών, κάτι που επίσης, κατά την ίδια, δεν αποτελεί επιθυµία της Βρετανίας.Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόµου, σχολίασε τη στάση της, όντας αρκετά καθησυχαστικός και τονίζοντας πως οι διαπραγµατεύσεις και οι συζητήσεις είναι σε εξέλιξη και πως η ελληνική πλευρά αισιοδοξεί ότι θα υπάρξει µια θετική κατάληξη, που θα φέρει τα Γλυπτά στο Μουσείο της Ακρόπολης ως µια τεράστια επιτυχία της πατρίδας.
Πάντως, η Ντόνελαν, απαντώντας σε ερώτηση δηµοσιογράφου στο News Agents για το αν θα µπορούσε να σταµατήσει µια συµφωνία που δεν θα της άρεσε, είπε: «Εάν το θέλαµε, θα µπορούσαµε να αλλάξουµε τον νόµο». Αυτό πυροδότησε νέες αντιδράσεις. Οι µεν Ελληνες πολίτες αναρωτιούνται αν υπάρχει κάτι άλλο συµφωνηθέν πίσω από το επερχόµενο deal, οι δε Βρετανοί στρέφονται πλέον υπέρ της Ελλάδας, αναγνωρίζοντας πως τα Γλυπτά αποτελούν κλεµµένη πολιτιστική κληρονοµιά.
