Η ιστορία της ανασκαφής της Βεργίνας

Μια τεράστια ανασκαφή που έχει ιστορία πολλών ετών πριν και που θεωρείται ισάξια με τις Αιγυπτιακές ανασκαφές στην έρημο Σαχάρα.

Στην διάρκεια των αιώνων, το να βρει κάποιος αρχαιολόγος ασύλητους τάφους της αρχαιότητας είναι ότι πιο συγκλονιστικό και μεγαλειώδες μπορεί να του συμβεί. Διαβάστε εδώ όλη την ιστορία…

ΦΑΣΗ ΠΡΩΤΗ

Το 1855 ο Γάλλος αρχαιολόγος και ιστορικός Léon Heuzey (Λέων Εζέ), ολοκλήρωνε την επίσκεψή του στην Ελλάδα με ένα πέρασμα από τη Μακεδονία, που ως τότε ήταν τόπος άγνωστος σε σύγκριση με τις περίφημες αρχαιολογικές θέσεις της νότιας Ελλάδας. Έψαχνε ίχνη αρχαίων ρωμαϊκών μαχών. Στο σύντομο αυτό πέρασμά του θα ανακαλύψει ένα μέρος με τις αρχαιότητες που κρύβονταν στην περιοχή της Βεργίνας, όπου και θα επιστρέψει το 1861, αυτή τη φορά επικεφαλής μιας αρχαιολογικής αποστολής. Μαζί με το συνεργάτη του, αρχιτέκτονα Honoré Daumet, θα ξεκινήσει την ανασκαφή εκεί που είχε βρει κάποια ερείπια κτηρίων και θα αποκαλύψει έναν από τους πρώτους μακεδονικούς τάφους...

ΦΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Ογδόντα περίπου χρόνια αργότερα ο καθηγητής αρχαιολογίας στο Α.Π.Θ. Κωνσταντίνος Ρωμαίος έχοντας μαζί του μερικούς φοιτητές, ανάμεσά τους το Φώτη Πέτσα και τον Μανώλη Ανδρόνικο, εγκαταστάθηκε πλέον στη Βεργίνα και ξεκίνησε να ανασκάπτει το ανάκτορο και ένα μακεδονικό τάφο για λογαριασμό του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Ο εντυπωσιακός μακεδονικός τάφος με την περίτεχνη ιωνική πρόσοψη κατοχυρώθηκε εμφατικά στον καθηγητή παίρνοντας το όνομά του, ο τάφος του «Ρωμαίου». Το καλοκαίρι του 1938 ξεκίνησε λοιπόν με τους καλύτερους οιωνούς η πολύχρονη ανασκαφική περιπέτεια του πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης στη Βεργίνα, που συνεχίζεται ως σήμερα.

Η Μεγάλη Τούμπα όπως ήταν στη δεκαετία του 1950

ΦΑΣΗ ΤΡΙΤΗ

Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος σταμάτησε τις ανασκαφές. Ο Μανώλης Ανδρόνικος επέστρεψε στη Βεργίνα, ως επιμελητής αρχαιοτήτων το καλοκαίρι του 1949 και ξεκίνησε να σκάβει στο εκτενές νεκροταφείο των τύμβων χωρίς

όμως ουσιαστικά αποτελέσματα. Μετά από ένα κενό αρκετών χρόνων ήρθε η ώρα (το 1976) για να αρχίσει η συστηματική δουλειά. Μέσα από μια έντονη ανασκαφική διαδικασία, ήρθαν στο φως οι αρχαιότητες που φυλούσε καλά κρυμμένες ο τεράστιος χωμάτινος όγκος. Η ανασκαφή της Μεγάλης Τούμπας ολοκληρώθηκε το 1981 και ο Ανδρόνικος δημοσίευσε το 1984 το βιβλίο του "Οι βασιλικοί τάφοι και άλλες αρχαιότητες", όπου εξέθετε τα δεδομένα, τους προβληματισμούς, τις σκέψεις και τις ερμηνείες του σχετικά με τα νέα ευρήματα.

Το 1982 η ανασκαφική ομάδα αφήνει πίσω της τη Μεγάλη Τούμπα και ξεχύνεται στην πόλη και στο νεκροταφείο ανοίγοντας έναν καινούργιο ευρύ κύκλο ανασκαφικών εργασιών. Τη χρονιά αυτή εντοπίζεται σε άμεση σχέση με το ανάκτορο, το θέατρο της πόλης και αμέσως βορειότερα το Ιερό της Εύκλειας αγοράς, ενώ συνεχίστηκαν οι εργασίες στην ακρόπολη και το νεκροταφείο, που είχαν ξεκινήσει το προηγούμενο έτος. Έτσι το 1989, βρέθηκαν οι καινούργιοι τάφοι του 5ου αι. π.Χ. Επίσης εντοπίστηκε και ανασκάφτηκε ένα οικοδόμημα των ελληνιστικών χρόνων με εσωτερική αυλή και εξώστη.

Από τις πρώτες ανασκαφικές τομές στα μέσα του 19ου αι. μέχρι σήμερα στη Βεργίνα έχουν έρθει στο φως πολλά ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα. Σταδιακά ο αρχαιολογικός χώρος επεκτείνεται καθώς οι γνώσεις για το παρελθόν πληθαίνουν...

Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας αποτελείται από δύο μεγάλες ενότητες: την αρχαία πόλη και το εκτενές νεκροταφείο.

“Τα σλαβικά φύλα, κατεβήκαν στα Βαλκάνια μετά τον πέμπτο ή έκτο μ.Χ. αιώνα. Λοιπόν, δεν έχουν καμία σχέση οι Σκοπιανοί με τον Αλέξανδρο ή τον Φίλιππο με κανέναν τρόπο” Μανώλης Ανδρόνικος

Το 1993 ολοκληρώνεται και λειτουργεί το κέλυφος προστασίας των βασιλικών τάφων της Μεγάλης Τούμπας. Εδώ ο τάφος του “Ρωμαίου”.

Το ανασκαφικό έργο του πανεπιστημίου συνεχίζεται ως σήμερα χαρίζοντας διαρκώς νέα στοιχεία στην ανασκαφική έρευνα. Η ανασκαφή στην ακρόπολη συνεχίζεται, ενώ νέα τμήματα της οχύρωσης έρχονται στο φως, αναδεικνύοντας το μέγεθος και τη σπουδαιότητα της πόλης.

Tα τελευταία χρόνια συχνά οι αρχαιολόγοι επισκέπτονται ξανά παλιά σκάμματα, είτε για να συνεχίσουν το σκάψιμο από εκεί που σταμάτησε, είτε για να ξαναδούν με νέα ματιά τα ευρήματα του παρελθόντος, είτε τέλος για να προετοιμάσουν τους χώρους να δεχθούν τους τελικούς αποδέκτες τους, το ευρύ κοινό.

Από τις 30 Μαρτίου 1992 ο Μανόλης Ανδρόνικος επιτηρεί πλέον τα σκάμματα μέσα από τις σκέψεις και τις καρδιές των συνεργατών του και των νέων αρχαιολόγων που ετοιμάζονται κάθε καλοκαίρι στη Βεργίνα.

Το παλάτι των Αιγών κοντά στην Βεργίνα

Αττικές λευκές λήκυθοι, όπως βρέθηκαν στην ανασκαφή

Η καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Στέλλα Δρούγου έχει ταυτίσει τη ζωή της με τη Βεργίνα, καθώς βρίσκεται εκεί από το 1965 ως πρωτοετής φοιτήτρια. (Στην φωτογραφία, τότε με τον Μανώλη Ανδρόνικο)

Η κ. Στέλλα Δρούγου

Δασκάλα-αρχαιολόγος με ειδίκευση στην αρχαία κεραμική και αναγνώριση στη διεθνή κοινότητα, είναι συνήθως χαμηλών τόνων και κυρίως αποφεύγει τις ανοιχτές αντιπαραθέσεις. Όταν είχαν συμπληρωθεί 80 χρόνια από τότε (1938) που ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος και οι φοιτητές του ξεκίνησαν να σκάβουν στην περιοχή, η κ. Δρούγου για πρώτη φορά δημοσίως και με σκληρή γλώσσα είχε μιλήσει εναντίον όσων χρησιμοποιούν «τα κατορθώματα των παλιών» ως «άλλοθι για καμώματα», ενώ για τη σοβούσα εδώ και πολλά χρόνια σύγκρουση της πανεπιστημιακής ανασκαφής με το υπουργείο Πολιτισμού, είχε πει ότι «η χρυσή τομή δεν μπορεί να είναι η άσκηση εξουσίας με εργαλείο το αρχαιολογικό εύρημα ή τα δημόσια αξιώματα».

Κοφτερή ήταν και η κριτική της για το ΑΠΘ, καθώς όπως είχε πει «η πανεπιστημιακή ομάδα σχεδόν έχει μηδενιστεί από την έλλειψη οικονομικών μέσων. Ο αγώνας για την κατανόηση των ευρημάτων είναι μεγάλος και αυτό είναι έργο της επιστήμης και όχι της πολιτικής».