Μεθοδικά προωθεί πλέον η Αγκυρα το σχέδιό της για εξαναγκασμό της Ελλάδας να αποδεχθεί με εντεινόμενη απειλή πολέμου έναν διμερή διάλογο για αλλαγές στο καθεστώς του Αιγαίου και για «ρυθμίσεις» που θα αφορούν τις ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου. Στην Αθήνα, στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμάται ότι η Τουρκία θεωρεί πως έχει πλέον «ωριμάσει» το στρατιωτικό πλεονέκτημά της έναντι της Ελλάδας, ότι μπορεί να «απαιτεί» αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, ότι οι μεγάλες οικονομικές δυσχέρειες της χώρας μας δεν της επιτρέπουν να προχωρήσει σε σοβαρό εκσυγχρονισμό των οπλικών συστημάτων της και ότι, συνεπώς, η ελληνική πλευρά, εξαιτίας της διαρκούς στρατιωτικής πίεσης, θα καμφθεί και θα ζητήσει «διάλογο».

Ομως, η Αγκυρα δυναμώνει έναν άλλο «βραχίονά» της, τον διπλωματικό: προσπαθεί με επιμέρους «ενημερώσεις», με δικούς της χάρτες, δικά της επιχειρήματα και ερμηνείες κανόνων του Διεθνούς Δικαίου να πείσει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ότι διαθέτει νομικές βάσεις όταν υπερασπίζεται «κυριαρχικά δικαιώματά» της στη θάλασσα και ότι, συνεπώς, η Αθήνα και η Λευκωσία πρέπει να εγκαταλείψουν την «ακαμψία» τους.

Αξονες

Η ελληνική διπλωματία εκτιμά ότι η Αγκυρα προσπαθεί με διάφορους τρόπους να κινηθεί σε δύο άξονες: 1) Να δημιουργήσει ένα γενικό «γκριζάρισμα» του Αιγαίου ανατολικά του 25ου μεσημβρινού - μάλιστα δε με τη «θεωρία» ότι η Ελλάδα κατέχει παρανόμως τουρκικά νησιά (!) και με παράλληλη «ακύρωση» της υφαλοκρηπίδας του Καστελλόριζου. 2) Να ξεπεράσει το σοβαρό μειονέκτημά της, που αποτελεί η διεθνώς ανύπαρκτη «Τουρκική Δημοκρατία» της Βόρειας Κύπρου -ένα κρατικό μόρφωμα, καταδικασμένο στον ΟΗΕ από το 1983-, για λογαριασμό του οποίου η Αγκυρα διεκδικεί «κυριαρχικά δικαιώματα» και ΑΟΖ.

Στο ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ, η Αγκυρα παίζει «σκληρό παιχνίδι» με πολλούς αποδέκτες, διότι μια γεώτρηση εκεί ισοδυναμεί με παραβίαση εθνικής κυριαρχίας και εξισώνεται με πολεμική κατοχή. Και βέβαια η ελληνική πλευρά θα βρεθεί μπροστά σε ένα τεράστιο πρόβλημα και στην ανάγκη λήψης μεγάλων αποφάσεων, αν η Τουρκία επιχειρήσει κάποια στιγμή γεώτρηση σε ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Η ελληνική πλευρά γνωρίζει ότι, στην παρούσα φάση, το καθεστώς του ισλαμιστή Ερντογάν είναι αντιπαθές στον δυτικό κόσμο, ότι η Ε.Ε. προτρέπει την τουρκική πλευρά να δώσει τέλος στις απειλές της, ότι οι ΗΠΑ δεν εμπιστεύονται πλέον τη φίλη της Μόσχας, Τουρκία, ως αξιόπιστο ΝΑΤΟϊκό σύμμαχό τους και ότι το Ισραήλ και η Αίγυπτος είναι «απέναντι» στην Αγκυρα.

Ομως, στα διπλωματικά παρασκήνια, σύμφωνα με πληροφορίες των «Π», λέγονται σήμερα και ορισμένα άλλα πράγματα: ότι, αν τεθεί κάποια στιγμή υπό ασφυκτική τουρκική πίεση ένα ζήτημα διμερούς πολιτικού «διαλόγου» Ελλάδας - Τουρκίας -άρα ζήτημα διαπραγματεύσεων για ελληνικές υποχωρήσεις-, τότε ο «διεθνής παράγων» θα ευνοήσει μια τέτοια εξέλιξη, που εμμέσως θα «τακτοποιούσε» και θαλάσσιες ζώνες που συνδέονται με ευρωατλαντικά ενεργειακά συμφέροντα. Αθήνα και Λευκωσία σημειώνουν ήδη ότι οι τρίτες, δυτικές χώρες που αποδοκιμάζουν τις επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας δεν μπαίνουν στην ουσία των «αμφισβητούμενων» θαλάσσιων περιοχών, τις οποίες μάλιστα το Λονδίνο αναγνωρίζει τώρα ως τέτοιες, εξοργίζοντας τη Λευκωσία.

Εχει ενδιαφέρον ότι οι κύκλοι που ασχολούνται επί μακρόν και συστηματικά με αυτή την υπόθεση υποστηρίζουν ότι, αν υπό «έξωθεν» πίεση η ελληνική πλευρά δεχθεί τον «διάλογο», για να υπάρξει έτσι στρατιωτική «εκτόνωση» στο Αιγαίο, τότε στην Αθήνα θα εκδηλωθεί, άμεσα ή έμμεσα, πολιτική στήριξης αυτής της επιλογής από τρεις πλευρές.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Η Αθήνα δείχνει να υπολογίζει σε αμερικανική «παρέμβαση» και αντιδράσεις της Ε.Ε., αν η Αγκυρα προχωρήσει σε πολεμικό «επεισόδιο». Αλλά η Ουάσινγκτον δεν κρύβει πλέον ότι ευνοεί τον «διάλογο» Ελλάδας - Τουρκίας. Στους κόλπους της κυβέρνησης δεν λείπουν εκείνοι που εκτιμούν ότι δεν πρέπει να αποκλείεται πως αυτό το καλοκαίρι η Αγκυρα θα εκβιάσει εξελίξεις. Για την ώρα, ο πρώτος στόχος της Τουρκίας είναι το «πάγωμα» των ενεργειακών ερευνών στην Αν. Μεσόγειο. Ο δεύτερος θα είναι να επιβληθεί σε Αθήνα και Λευκωσία μια συζήτηση για «συμβιβασμούς». Στο υπουργείο Εξωτερικών όλοι οι αρμόδιοι διπλωματικοί παράγοντες από κοινού επισημαίνουν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ και η Μόσχα αποδοκιμάζουν τις στρατιωτικές κινήσεις της Τουρκίας. Εως εκεί οι διπλωματικές παρεμβάσεις τους.

Αν, λοιπόν, στην Αθήνα η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση χαίρονται πολύ που οι Δυτικοί αποδοκιμάζουν την Τουρκία, καλό θα ήταν, υποστηρίζουν αυτοί οι κύκλοι, να προετοιμάζονται για τη συνέχεια.

Γι’ αυτό και με ενδιαφέρον αναμένεται να διαπιστωθεί το πώς, σε ποια βάση και με ποιο σθένος θα θέσει ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, το ζήτημα της πολεμικής απειλής της Τουρκίας στις 28 Μαΐου στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., για να προετοιμάσει καλύτερα τα επιχειρήματά της η Αθήνα για την τακτική, στις 20 Ιουνίου.

Στα άκρα η ένταση και ηχηρό μήνυμα από Γαλλία

Σε διαρκή κλιμάκωση βρίσκεται η ένταση μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας μετά και την απόφαση της Αγκυρας να αποστείλει και δεύτερο γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, επικοινώνησε τηλεφωνικά με την ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, και την ενημέρωσε ότι η παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία δεν βοηθά στη δημιουργία κατάλληλου κλίματος, ούτε στην επανέναρξη των διαλόγων για την επίλυση του Κυπριακού.

Μάλιστα, η κυπριακή πλευρά ήρθε και σε στρατιωτική συμφωνία με τη Γαλλία για τη χρήση της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» από τον γαλλικό στόλο. Η υπογραφή αυτή, όπως άφηναν να διαρρεύσει πηγές από το κυπριακό ΥΠ.ΕΞ., αποτελεί συνέχεια της συμφωνίας Αναστασιάδη - Μακρόν, αλλά και ηχηρό μήνυμα για προστασία των κυπριακών συμφερόντων απέναντι στις βλέψεις της Αγκυρας. Παράλληλα, ο υπουργός Αμυνας της Κύπρου, Σάββας Αγγελίδης, ενημέρωσε τη Γαλλίδα ομόλογό του για τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ.

Προειδοποιητικές βολές απέναντι στην Αγκυρα εξαπέλυσε και η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, καλώντας επειγόντως την Τουρκία «να δείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της και να απόσχει από κάθε τέτοια παράνομη ενέργεια, στην οποία η Ε.Ε. θα απαντήσει καταλλήλως και σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο», κάνοντας παράλληλα λόγο για πλήρη αλληλεγγύη των Ευρωπαίων ηγετών με την Κύπρο.

«Υπό αμφισβήτηση» χαρακτήρισε την κυριαρχία της Κύπρου στα ύδατα όπου διεξάγονται οι παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις ο υπουργός Ευρώπης της βρετανικής κυβέρνησης, σερ Αλαν Ντάνκαν, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας. Οι διευκρινιστικές δηλώσεις του βρετανικού ΥΠ.ΕΞ. δεν ικανοποίησαν την κυπριακή πλευρά, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να προχωρά σε διάβημα στην Τερέζα Μέι αναφορικά με την αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΟΖ. «Υπήρξε και παραμένει απαράδεκτος ο κ. Αλαν Ντάνκαν», σημείωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να συμπληρώσει ότι «η όλη στάση του το μόνο που δεν αντικατοπτρίζει είναι την ορθή πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθεί η Μεγάλη Βρετανία με τα όσα συμφέροντα έχει στην Κύπρο και η στήριξη που έτυχε η Βρετανία στις κρίσιμες ώρες που περνά υπήρξε χωρίς προηγούμενο, έστω και από τη μικρή μας χώρα, η οποία έχει την ίδια ψήφο με τις υπόλοιπες».

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη στάση του αμερικανικού παράγοντα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, παρέπεμψε σε δηλώσεις του εκπροσώπου του αμερικανικού ΥΠ.ΕΞ. για αποφυγή των εντάσεων με προκλητικές ενέργειες στην περιοχή, αλλά και την εμπιστοσύνη της αμερικανικής κυβέρνησης στις προσπάθειες της ελληνικής πλευράς για αναζωογόνηση των συζητήσεων με την Τουρκία. Ακόμα, ο Αμερικανός πρεσβευτής σημείωσε πως «στο τέλος της ημέρας η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ» και έκανε λόγο για αμοιβαία επωφελή συμφωνία («win-win») ανάμεσα σε όλες τις πλευρές.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 18/5/2019