H δραματική επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας και η δύσκολη συμβίωση του Ερντογάν με το ΝΑΤΟ μπορεί να επηρεάσουν τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας προσεχώς. Ομως ένα στοιχείο είναι σήμερα σταθερό: το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις διαρκώς χειροτερεύει, με άγριες ρητορείες Τούρκων πολιτικών και με το «μπούλινγκ» του Ταγίπ Ερντογάν στον Ελληνα πρωθυπουργό να έχει ξεπεράσει τα όρια κάθε προηγούμενης πρόκλησης. Οχι μόνο τίποτε το θετικό δεν απέφεραν έως τώρα οι επαφές ηγετών και υπουργών των δύο χωρών, αλλά σήμερα πλέον τα λόγια για βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας ακούγονται τόσο ψεύτικα όσο ποτέ άλλοτε. Η τουρκική Αεροπορία συνεχώς «τρυπάει» τον ελληνικό εναέριο χώρο στο Αιγαίο έως και πάνω από τα ελληνικά νησιά. Υπάρχει λόγος για όλα αυτά, τα οποία καμία σχέση δεν έχουν βεβαίως με τις τελευταίες δημοτικές εκλογές στην Τουρκία. Το μείζον είναι ότι η τουρκική περίπτωση τραυματίζει το αμυντικό σύστημα ασφαλείας της Δύσης σε μια περιοχή που αποτελεί ευρωατλαντικό σύνορό της. Ετσι, αναγκαστικά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν εισέλθει πλέον σε περίοδο νέων «περιπλοκών», σε διευρυμένο στρατηγικό πεδίο.

Τα νέα δεδομένα πέφτουν βαριά για τη φοβική διπλωματία της Αθήνας. Σήμερα, από τα λεγόμενα περί νέων «μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης» στο Αιγαίο, από τις προ καιρού δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, στην Αττάλεια για τα δικαιώματα της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο, και από λόγια στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ περί Καστελλόριζου προκύπτει ότι πράγματι η κυβέρνηση είναι τούτη την ώρα άσχημα «μπερδεμένη». Αμήχανη, ανοίγεται φιλικά προς την Αγκυρα, την ίδια ώρα που τη θέλει έξω από τη συμμαχία των 3+1 στην ίδια περιοχή. Ετσι, ο κ. Τσίπρας αναγκάζεται να «καταπίνει» πολλά σε αυτή την υπόθεση, αναγκασμένος να περιμένει και τις εξελίξεις στο πεδίο της ρήξης των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας.

Φορτωμένος

Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι σωστά πληροφορημένος όταν εκτιμά ότι ο κ. Τσίπρας, ήδη φορτωμένος με τις Πρέσπες στο εσωτερικό, δεν θέλει σε καμία περίπτωση να βρεθεί πριν από τις ελληνικές εκλογές ανοικτός στα ελληνοτουρκικά ζητήματα και να εμπλακεί ενδεχομένως σε σοβαρά επεισόδια με την Αγκυρα. Ετσι, ο Τούρκος πρόεδρος αξιοποιεί τις φοβίες και την προεκλογική ανασφάλεια του Ελληνα πρωθυπουργού και τον «παίζει» αναλόγως: με την ακραία, πλην καλά υπολογισμένη προκλητικότητά του, προσβάλλει προσωπικά τον κ. Τσίπρα και «γελοιοποιεί» επί της ουσίας την υπόθεση των «μέτρων εμπιστοσύνης». Παραλλήλως, η Αγκυρα πυκνώνει τη στρατιωτική πίεση στο Αιγαίο και ο κ. Ερντογάν προειδοποιεί τον κ. Τσίπρα για το πώς εννοεί η Τουρκία τα κυριαρχικά δικαιώματα των δύο χωρών στο Αιγαίο και ποιον θεωρεί «αφεντικό» σε τούτη τη θάλασσα. Στο υπουργείο Εξωτερικών δεν υποτιμάται ότι ο Τούρκος πρόεδρος διακατέχεται σήμερα δικαιολογημένα από έναν εκνευρισμό, διότι:

α) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε.-Τουρκίας και υιοθετεί απολύτως τις ελληνικές θέσεις (ομοσπονδία, μία ιθαγένεια, ασφάλεια, εγγυήσεις) ως προϋποθέσεις για λύση του Κυπριακού, η οποία αφορά μία χώρα-μέλος της Ε.Ε. και

β) οι ΗΠΑ υψώνουν απέναντι στην Τουρκία ένα στρατηγικό «τείχος» στην Ανατολική Μεσόγειο και προειδοποιούν την Αγκυρα ότι θα κατατάξουν τη (συνεργαζόμενη με το Ιράν) Τουρκία στις «εχθρικές χώρες», αν παραλάβει ρωσικά οπλικά συστήματα.

Αυτά δείχνουν ότι ίσως σήμερα ανοίγει για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια ένα ιστορικών διαστάσεων ζήτημα για την οργανική σχέση της Τουρκίας με τη Δύση. Και σε αυτό το σκληρό «παιχνίδι» η Ελλάδα συμμετέχει, αλλά ουσιαστικά έχει μόνο ρόλο παρατηρητή.

Ανήσυχος

Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ανήσυχος και εξαιτίας του ότι συστηματικά εξελίσσεται η Συμμαχία των Τριών στην Ανατ. Μεσόγειο με ανοικτή υποστήριξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ - γεγονός που πανηγυρικά επιβεβαίωσε η συνάντηση της 20ής Μαρτίου στο Ισραήλ. Σε πρόσφατη προεκλογική ομιλία του ο Τούρκος πρόεδρος «κατήγγειλε» εκείνους που θέλουν «να κρατήσουν την Τουρκία στη στεριά» και να της στερήσουν τις θάλασσες.

Η αλήθεια είναι ότι στα εδάφη της Εγγύς Ανατολής η Τουρκία έχει τεράστια προβλήματα, Ετσι, ο τραυματισμένος στη «στεριά», μεγαλομανής Ερντογάν προσπαθεί να δείξει στα εθνικιστικά ακροατήριά του ότι η επεκτατική δύναμή του μπορεί να επιδειχθεί «παντού» στη θάλασσα, ακόμα και «σβήνοντας» την Ελλάδα με παιδαριώδη «επιχειρήματα» από τους ναυτικούς χάρτες του Αιγαίου και της Ανατ. Μεσογείου. Είναι πλέον σαφές ότι ο Ερντογάν ακολουθεί ανοικτά μία τακτική χιτλερικού τύπου με τη διεκδίκηση «ζωτικών χώρων» και με υπερεξοπλισμούς. Τον καθιστά προσεκτικό η επιχειρησιακή δυνατότητα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και τον ενθαρρύνουν τα έναντι της Τουρκίας ριζωμένα φοβικά σύνδρομα των πολιτικών δυνάμεων της Ελλάδας.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 13/4/2019