Κάνε κι εσύ ένα κόµµα, µπορείς». Αυτό θα µπορούσε να είναι ένα σύγχρονο πολιτικό σύνθηµα, αφού η πραγµατικότητα αποδεικνύει ότι στην Ελλάδα της κρίσης µπορεί να µην ιδρύονται νέες βιοµηχανίες, εν τούτοις ευδοκιµεί η «βιοµηχανία» νέων κοµµάτων. Οι λόγοι αυτής της τάσης δεν είναι µόνο το γεγονός ότι αρχαιόθεν οι Ελληνες έκρυβαν έναν ηγέτη µέσα τους. Πόσες φορές, άλλωστε, δεν έχουµε ακούσει σε παρέες ή σε καφενεία τη φράση «να ’µουνα εγώ πρωθυπουργός για µία εβδοµάδα και θα σου έλεγα τι θα γινόταν...».

Θα µπορούσαµε, όµως, να αποµονώσουµε δύο βασικούς λόγους για τους οποίους οι πληθωρικοί πολιτευόµενοι επιδιώκουν να είναι αρχηγοί κόµµατος, έστω και αν διατρέχουν τον κίνδυνο να εκπροσωπούν µόνο τον εαυτό τους.

Κατ’ αρχάς, πολλά κόµµατα «φύτρωσαν» από το πείσµα των ιδρυτών τους, έπειτα από σηµαντικές διαφωνίες µε το κόµµα από το οποίο προέρχονταν. Πρώτιστα, δε, µε τον αρχηγό του. Μια τέτοια κίνηση, για παράδειγµα, αποτέλεσε η ∆ράση του Στέφανου Μάνου το 2009, στην οποία συµµετείχαν ο καθηγητής Θάνος Βερέµης, ο σηµερινός δήµαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο Νίκος ∆ήµου και ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Στο ίδιο πλαίσιο αιτίων για τα οποία ιδρύθηκε ένα νέο κόµµα µπορούµε να εντάξουµε -έναν χρόνο µετά την ίδρυση της «∆ράσης»- τη «∆ηµοκρατική Συµµαχία» της Ντόρας Μπακογιάννη, µετά τη διαγραφή της από τον Αντώνη Σαµαρά.

Επιχορήγηση

Ενας δεύτερος, έστω και όχι βασικός λόγος, για την ίδρυση ενός κόµµατος είναι και οικονοµικός. Πράγµατι, συµφώνως προς τον Νόµο 4304, λαµβάνουν επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισµό: (α) τα πολιτικά κόµµατα και οι συνασπισµοί κοµµάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή των Ελλήνων µε αντιπροσώπους εκλεγµένους στις τελευταίες γενικές βουλευτικές εκλογές από τους συνδυασµούς του ίδιου κόµµατος ή συνασπισµού, (β) τα πολιτικά κόµµατα και οι συνασπισµοί που στις τελευταίες γενικές βουλευτικές εκλογές είχαν καταρτίσει πλήρεις συνδυασµούς, τουλάχιστον στο 70% των εκλογικών περιφερειών της χώρας, και συγκεντρώσει αριθµό ψήφων τουλάχιστον ίσο µε το 1,5% του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων της επικράτειας, (γ) τα πολιτικά κόµµατα και οι συνασπισµοί που έχουν εκλέξει αντιπροσώπους στις τελευταίες εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και (δ) τα πολιτικά κόµµατα και οι συνασπισµοί που στις τελευταίες εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκέντρωσαν αριθµό ψήφων τουλάχιστον ίσο µε το 1,5% του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων της επικράτειας. Με άλλα λόγια, επιχορηγούνται µε ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσό όσα κόµµατα κατορθώσουν να συγκεντρώσουν 1,5% στις εκλογές. Και αυτό αποτελεί ένα ικανό κίνητρο, αν σκεφτεί κανείς, πρώτον, πόσα κόµµατα θέλουν να λάβουν µέρος στις εκλογές.

Για παράδειγµα, για τις εκλογές του Σεπτεµβρίου του 2015 ο Αρειος Πάγος ενέκρινε τη συµµετοχή 14 κοµµάτων, ενώ είχαν καταθέσει δηλώσεις συµµετοχής 19 κόµµατα και 5 συνασπισµοί κοµµάτων, που ήταν κατά αλφαβητική σειρά τα εξής: Ανεξάρτητοι Ελληνες (Πάνος Καµµένος), Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή - Εργατικό Επαναστατικό Κόµµα (διοικούσα επιτροπή), ∆ηµιουργία, ξανά! (Θάνος Τζήµερος), ∆ηµοκρατική Συµπαράταξη (Φώφη Γεννηµατά), ∆ηµοκρατικοί - Κοινωνία Αξιών - Κόµµα Πειρατών Ελλάδας, Ελληνική Λαϊκή ∆ηµοκρατική Απελευθέρωση (Κωνσταντίνος Παπανικόλας), Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο (∆ηµήτρης Καζάκης), Ενωση Κεντρώων (Βασίλης Λεβέντης), Κοινωνία - Πολιτική Παράταξη Συνεχιστών του Καποδίστρια (Μιχαήλ Ηλιάδης), Κοµµουνιστικό Κόµµα Ελλάδας (∆ηµήτρης Κουτσούµπας), ΚΚΕ (µλ) - Μ-Λ ΚΚΕ (διοικούσα επιτροπή), Λαϊκή Ενότητα (Παναγιώτης Λαφαζάνης), Νέα ∆ηµοκρατία (Ευάγγελος Μεϊµαράκης), Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ (Ηλίας Ζαφειρόπουλος), Οργάνωση Κοµµουνιστών ∆ιεθνιστών Ελλάδας (διοικούσα επιτροπή), Πατριωτική Ενωση - Ελληνική Λαϊκή Συσπείρωση, Συνασπισµός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (Αλέξης Τσίπρας), Το Ποτάµι (Σταύρος Θεοδωράκης) και Χρυσή Αυγή (Νίκος Μιχαλολιάκος).

Παρακάµπτοντας τα κόµµατα που µπήκαν στη Βουλή στις εκλογές εκείνες, τα µικρά κόµµατα που συµµετείχαν και δεν πέρασαν το κατώφλι του Κοινοβουλίου συγκέντρωσαν τα εξής ποσοστά: Λαϊκή Ενότητα 2,87%, Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή κ.λπ. 0,85%, Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο 0,77%, Κοινωνία 0,66%, ∆ηµιουργία, ξανά! 0,53%.

Αρχηγός

Μπορεί να µην πέτυχαν τον στόχο τους, αλλά το κίνητρο υπήρξε, αν σκεφτεί κανείς ότι, όταν συµµετείχε η ∆ηµιουργία, ξανά! του κ. Τζήµερου στις εκλογές του 2015, είχε κάθε λόγο να πιστεύει ότι θα µπορούσε να αυξήσει το ποσοστό της, καθώς στις προηγούµενες εκλογές του 2012 είχε συγκεντρώσει 2,15%. Αλλωστε, η φιλοδοξία αυτή είναι θεµιτή, αν λάβουµε το παράδειγµα της Ενωσης Κεντρώων, η οποία στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 είχε συγκεντρώσει ποσοστό 1,79%, αλλά µερικούς µήνες αργότερα, τον Σεπτέµβριο, κατόρθωσε να µπει στη Βουλή.

Το πόσο, άλλωστε, ελκυστικός είναι ο οικονοµικός λόγος φαίνεται και από τα αποτελέσµατα των ίδιων εκλογών, όταν το ΚΙ∆ΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου είχε συγκεντρώσει 2,47% και η Τελεία του Απόστολου Γκλέτσου 1,77%, ξεπερνώντας, µάλιστα, τον ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη (1,03%). Από τις εκλογές, πάντως, του 2012 και ύστερα -αν θέλουµε να πάµε ακόµα πιο πίσω- είχαµε την κυοφορία πολλών κοµµατικών σχηµατισµών.

Οι συσχετισμοί και το παιχνίδι με την εξουσία

Είναι αµφίβολο αν όλοι αυτοί οι κοµµατικοί σχηµατισµοί θα κατέβουν στις εκλογές, δεδοµένου ότι δεν είναι βέβαιο ότι όλοι µπορούν να καλύψουν τον αναγκαίο αριθµό συνδυασµών σε όλη την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, ορισµένοι εκ των φερόµενων ως αρχηγών υπάρχει πολύ µεγάλη πιθανότητα να απορροφηθούν από κάποιο κόµµα που είναι σίγουρο ότι θα εξασφαλίσει την είσοδό τους στη Βουλή, πράγµα που τους διασφαλίζει την πολιτική επιβίωση, καθώς δεν έχουν εξασφαλισµένο το 1,5% που απαιτείται για να πάρουν την αναλογούσα κρατική επιχορήγηση. Ετσι, ως βέβαια κόµµατα -από τα νεοϊδρυθέντα- για συµµετοχή τους στις προσεχείς εκλογές (είτε ως συνασπισµοί είτε αυτόνοµα) θα πρέπει να θεωρούνται από τον χώρο της ∆εξιάς - Κεντροδεξιάς η «∆ύναµη Ελληνισµού» των ∆. Καµµένου - Π. Μπαλτάκου, η «Ελληνική Λύση» του Κυριάκου Βελόπουλου, η «Νέα ∆εξιά» του Φαήλου Κρανιδιώτη, το «Χριστιανοδηµοκρατικό Κόµµα» του Νίκου Νικολόπουλου και ο «ΛΑΟΣ» του Γιώργου Καρατζαφέρη.

Από τον χώρο της Κεντροαριστεράς τo «ΜέΡΑ25» του Γιάνη Βαρουφάκη, η «Πλεύση Ελευθερίας» της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η «Λαϊκή Ενότητα» του Παναγιώτη Λαφαζάνη και η «ΑΝΤΑΡΣΥΑ».

Αν µείνουµε στον οικονοµικό παράγοντα, από τα µετρώµενα στις τελευταίες δηµοσκοπήσεις κόµµατα -γιατί δεν µετράται όλων των κοµµάτων η συµµετοχή- θα πρέπει να διακρίνουµε τα κόµµατα που θα µπορούν να παίξουν κάποιον ρόλο στο πολιτικό σκηνικό, εκείνα που θα µπορέσουν να εξασφαλίσουν το 1,5% και να πάρουν την κρατική επιχορήγηση οι αρχηγοί τους.

Με βάση µια σειρά τελευταίων δηµοσκοπήσεων, από τα νεοπαγή κόµµατα της ∆εξιάς σε σταθερή τροχιά µέτρησης βρίσκεται η «Ελληνική Λύση» του Κυρ. Βελόπουλου, η οποία υπερβαίνει σταθερά το 1,5%.

Παράλληλα, σε έρευνα της εταιρείας Palmos συγκεντρώνουν η «Πλεύση Ελευθερίας» 0,4%, η «∆ηµιουργία, ξανά»! 0,5%, η «Λαϊκή Ενότητα» 0,7%, οι «ΑΝ.ΕΛ.» 0,9%, ο «ΛΑΟΣ» 1,09%, η «ΑΝΤΑΡΣΥΑ» 1%, η «Ενωση Κεντρώων» 1,5% και το «Ποτάµι» 1,6%. Αντίστοιχα, στην έρευνα της Metron Analysis συγκεντρώνουν η «Λαϊκή Ενότητα» 1,6%, οι ΑΝ.ΕΛ. 1,3%, το Ποτάµι 2,3%, ο ΛΑΟΣ 1,4%, η «Πλεύση Ελευθερίας» 1,6% και η «Ελληνική Λύση» 1,4%.

Ανεξάρτητα, πάντως, από την παράµετρο του οικονοµικού κέρδους από τη συµµετοχή στις προσεχείς εκλογές, τα αποτελέσµατα των µικρών αυτών κοµµάτων που θα πιάσουν κάποιο ποσοστό, αλλά δεν θα µπουν στη Βουλή, έχουν διττή σηµασία. Μία αρνητική και µία θετική. Η αρνητική αφορά τα κόµµατα που διεκδικούν την εξουσία. Με άλλα λόγια, το ποσοστό που θα πάρουν τα µικρά κόµµατα που θα συµµετάσχουν στις προσεχείς εκλογές θα το «κόψουν» από κάποιο µεγάλο.

Πάντως, όσον αφορά τον δεξιό χώρο τα κόµµατα της συγγενούς αυτής ιδεολογίας -κυρίως πρόκειται για την µετρώµενη Ελληνική Λύση- εκτιµάται ότι θα πάρουν ψήφους από τους ΑΝ.ΕΛ. και όχι από τη Νέα ∆ηµοκρατία. Οσον αφορά τον αριστερό χώρο, τα κόµµατα της κ. Κωνσταντοπούλου, του κ. Λαφαζάνη και του κ. Βαρουφάκη θα πάρουν ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η θετική σηµασία των αποτελεσµάτων των εκτός Βουλής µικρών κοµµάτων αφορά κυρίως το πρώτο κόµµα. ∆ιότι, ως γνωστόν, όσο µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κοµµάτων αυτών συνολικώς, τόσο χαµηλότερο είναι το ποσοστό που απαιτείται για να πιάσει αυτοδυναµία το πρώτο κόµµα.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 17/11/2018