Αντιµέτωπη µε το (ισχυρό) ενδεχόµενο ανόδου των ποσοστών των κοµµάτων της Ακροδεξιάς βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς απέχουµε µόλις τρεις µήνες από τις ευρωεκλογές. Αν και ορισµένα στελέχη του Μαξίµου δηλώνουν αισιόδοξα ότι οι συσχετισµοί δεν θα µεταβληθούν καθοριστικά, οι «υπόγειες διαδροµές» των προεκλογικών τάσεων µπορεί να τους εκπλήξουν δυσάρεστα, αν δεν ληφθούν έγκαιρα δράσεις.

Η δημοσκοπική εικόνα ενόψει των ευρωεκλογών

Ποια είναι η κατάσταση, όπως περιγράφεται και από τις πρόσφατες δηµοσκοπήσεις; Πρώτον, µια σχετικά χαµηλή συσπείρωση της Ν.∆. της τάξης του 70%. Οι απώλειες κατευθύνονται σε δύο δεξαµενές: σύµφωνα µε την MRB στην αδιευκρίνιστη ψήφο (7,5%), αλλά και σε Ελληνική Λύση (6,3%) και Νίκη (1,4%). Στην ίδια δηµοσκόπηση, στην εκτίµηση ψήφου, µε τη Ν.∆. στο 36,2%, η Ελληνική Λύση µε 9,7% έρχεται τέταρτο κόµµα πάνω από το ΚΚΕ (9%). Η άνοδος των Λύσης και Νίκης καταγράφεται και στη δηµοσκόπηση της Metron Analysis (22.2.24).

Στην εκτίµηση ψήφου, µε τη Ν.∆. στο 36,5%, καταγράφονται τα ποσοστά: Ελληνική Λύση στο 8,2% και Νίκη στο 4,9% (σύνολο και για τα δύο κόµµατα, 13,1%). Ανάλογη εικόνα και στη δηµοσκόπηση της GPO. Με τη Ν.∆. στο 36,4% στην εκτίµηση ψήφου, η Ελληνική Λύση έχει 8,2% και η Νίκη 3,4% (σύνολο 11,6%). Στις προβλέψεις για τις ευρωεκλογές η εικόνα είναι ότι η Ελληνική Λύση (στη φωτ. ο πρόεδρός της Κ. Βελόπουλος) εισπράττει δυσαρεστηµένους ψηφοφόρους κυρίως από τη Ν.∆., αλλά και από ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό, την ώρα που οι Σπαρτιάτες, µε τις ενδοπαραταξιακές εχθροπραξίες, καταποντίζονται δηµοσκοπικά και µένουν εκτός Ευρωβουλής. Αντίθετα, η Νίκη, έπειτα από περίοδο στασιµότητας, «τσίµπησε» αξιόλογο ποσοστό εισόδου στο Ευρωκοινοβούλιο (σύµφωνα µε τις µετρήσεις), αφού καρπώθηκε µέρος της δυσφορίας συντηρητικών πολιτών από τον νόµο για τα οµόφυλα ζευγάρια.

Διαβάστε ακόμα: Ευρωεκλογές: Πώς εκλέγονται οι ευρωβουλευτές - Όσα πρέπει να γνωρίζετε

∆εύτερον, η εικόνα αυτή κάθε άλλο παρά στατική είναι. Στη δηµοσκόπηση της ALCO (Φεβ. 2024), το ποσοστό για την επιλογή ψήφου διαµαρτυρίας στο σύνολο των ερωτηθέντων φτάνει στο ασυνήθιστα µεγάλο 40%. Για σύγκριση, στις εκλογές του Μαΐου 2023 το ίδιο ποσοστό ήταν 23%... Στους αναποφάσιστους, τα ποσοστά υπέρ της ψήφου διαµαρτυρίας εκτοξεύονται στο ιλιγγιώδες 60%. Η ανάλυση του τι σηµαίνει «ψήφος διαµαρτυρίας» αποκαλύπτει πολλές πηγές που τροφοδοτούν αυτήν την τάση. Η ακρίβεια παραµένει ο υπ’ αριθµόν ένας παράγοντας, µε την πλειοψηφία της κοινής γνώµης να θεωρεί πλέον ότι η κυβέρνηση -και όχι οι εξωγενείς παράγοντες- έχει ευθύνη για τις τσουχτερές τιµές στα σουπερµάρκετ. Αλλά και ο θόρυβος και οι διαµαρτυρίες για τα Τέµπη, το κράτος δικαίου και την εγκληµατικότητα συντείνουν στην ενίσχυση του ρεύµατος διαµαρτυρίας - και αυτό είναι ένα ρεύµα που η κυβέρνηση αναζητεί τρόπους να ανακόψει στο διάστηµα µέχρι τις ευρωκάλπες.

Οι έρευνες εξακολουθούν ωστόσο να κρύβουν µια αισθητή διαφοροποίηση που καταγράφεται σε ποιοτικές µετρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα. Εκεί τα ποσοστά τόσο της Ελληνικής Λύσης όσο και της Νίκης είναι αισθητά πάνω από τον µέσο όρο των µετρήσεων πανελλαδικά. Μια σειρά από παράγοντες -ακόµα ιδεολογικής και αξιακής προέλευσης- εµφανίζουν ανησυχητικές τάσεις ανόδου που µπορεί να αποδειχθούν καθοριστικές στην ευρωκάλπη.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που ευνοούν τη διείσδυση του λόγου των κοµµάτων αυτών σε ευρύτερο ακροατήριο;

Πρώτον, η δύσκολη οικονοµική κατάσταση σε ορισµένες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης. Ιδιαίτερα δύσκολο αποδεικνύεται το πέρασµα, η µετάβαση της ∆υτικής Μακεδονίας από την εποχή του άνθρακα στην πράσινη ατζέντα ανάπτυξης, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο του εκεί πληθυσµού.

Δεύτερον, οι πληγές που άνοιξε η επίµαχη διαδικασία ψήφισης του νόµου για τα οµόφυλα ζευγάρια παραµένουν ανοιχτές και για ένα όχι ευκαταφρόνητο τµήµα των οπαδών της Ν.∆. µε συντηρητικές καταβολές. ∆εν είναι µόνο τα ακροδεξιά κόµµατα που τροφοδοτούν τη σχετική συζήτηση, αλλά τώρα έχουν προστεθεί και ισχυροί εκκλησιαστικοί κύκλοι, που υποδαυλίζουν τα πάθη και εξακολουθούν να «εξοστρακίζουν» τα στελέχη των κοµµάτων, ιδίως της Ν.∆., που ψήφισαν την επίµαχη διάταξη.

Τρίτον, στη συζήτηση έρχεται να προστεθεί σωρευτικά και η υποβόσκουσα πικρία των κατοίκων της Μακεδονίας για τη Συµφωνία των Πρεσπών - µια φλόγα οργής που σιγοκαίει...

Τέταρτον, ας µην υποτιµηθεί η γενικότερη κινητοποίηση φιλορωσικών κύκλων, που µε κάθε τρόπο επιχειρούν την ενίσχυση των κοµµάτων αυτών που διάκεινται φιλικά προς τον Πούτιν. Η ρωσική διείσδυση, που αξιοποιεί και τα ερείσµατα ζηλωτών του Αγίου Ορους, εντάσσεται στη γενικότερη πανευρωπαϊκή προσπάθεια της Ρωσίας να δηµιουργήσει µέσω των ευρωεκλογών ένα φιλορωσικό λόµπι, κυρίως από τα σπλάχνα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς.

Μπορούν όλες αυτές οι παράµετροι, σε συνδυασµό, να φέρουν ορµητική άνοδο των ποσοστών των κοµµάτων δεξιά της Ν.∆., µε ευρύτερες συνέπειες όχι µόνο στην εγχώρια πολιτική σκηνή, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Πολύ περισσότερο που η δυσαρέσκεια µέρους των πολιτών κατά της κυβέρνησης δεν «παράγει» ποσοστά που να ενισχύουν τόσο τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ; Η απάντηση δεν είναι µονοσήµαντη και, πάντως, σε καµιά περίπτωση το σενάριο αυτό δεν πρέπει να αφεθεί για επίλυση σε κάποιου είδους «αυτόµατο πιλότο». Η κυβέρνηση οφείλει να υιοθετήσει εδώ και τώρα µια σύνθετη στρατηγική εξουδετέρωσης των αυξητικών τάσεων προς τα δεξιά της, που δεν µπορεί να περιορίζεται µόνο στην επιλογή προσώπων συντηρητικού προφίλ στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.∆.

Δημοσιεύθηκε στην «Απογευματινή της Κυριακής»