Στην τοποθέτηση ανδριάντα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο κέντρο της ∆ερβιτσάνης προχωρεί την επόµενη εβδοµάδα ο ∆ήµος ∆ρόπολης, στον οποίο υπάγεται η ιστορική βορειοηπειρωτική κωµόπολη, και τον Νοέµβριο προγραµµατίζονται τα αποκαλυπτήρια του πρώτου αρχηγού κράτους που επισκέφθηκε την Αλβανία µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, στις 13 Ιανουαρίου 1991.

Οπως εξηγεί στα «Π» ο δήµαρχος της περιοχής, ∆ηµήτρης Τόλης, η κατασκευή του έργου έχει ολοκληρωθεί, ενώ το όνοµα του αείµνηστου πρωθυπουργού θα δοθεί και στην κεντρική πλατεία. Η απόφαση των τοπικών φορέων είχε ανακοινωθεί στον Κυρ. Μητσοτάκη παραµονές των προηγούµενων Χριστουγέννων του 2022, όταν και εκείνος µε τη σειρά του περιόδευσε στα µειονοτικά χωριά, συνοδευόµενος από τον Αλβανό οµόλογό του, Εντι Ράµα, και µεταξύ άλλων ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις του Ενιαίου Μεσαίου Σχολείου ∆ερβιτσάνης, στο οποίο φοιτούν 133 Ελληνόπουλα, σε ∆ηµοτικό, Γυµνάσιο και Λύκειο.

Το 1991 ήταν πραγµατικά «η χρυσή χρονιά επικοινωνίας των Βορειοηπειρωτών µε τον µητρικό κορµό» και η απόφαση Μητσοτάκη να γυρίσει τα Βαλκάνια, που πρωτόβγαιναν στο φως από τα σκοτάδια του ολοκληρωτισµού, ούτε εύκολη ήταν ούτε ασφαλής. Κι όµως, πήρε µαζί τον Μίκη Θοδωράκη, υπουργό Επικρατείας, την Ντόρα Μπακογιάννη, υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ, και τον τότε ΥΠ.ΕΞ., Αντώνη Σαµαρά, και όχι µόνο τόλµησε, αλλά έγινε δεκτός µε ενθουσιασµό από το σύνολο των Ελλήνων της Νότιας Αλβανίας. «Πήγαν όλοι, χιλιάδες, µε γαϊδούρια, µε κάρα, µε τα πόδια, για να τον δουν, να κλάψουν µαζί του, να παρηγορηθούν, να ονειρευτούν», έγραφε ο Τύπος της εποχής. Τραγουδούσαν µε λυγµούς: «Εχω µια αδερφή, κουκλίτσα αληθινή, τη λένε Βορειο Ηπειρο, την αγαπώ πολύ. Κουκλίτσα αληθινή, της κλέψαν τη φωνή, την πήρανε αιχµάλωτη οι άτιµοι οι εχθροί».

Ο Μίκης και η Ντόρα έκλαιγαν, ο Μητσοτάκης µάταια προσπαθούσε να συγκρατηθεί και, όσο οι φωνές δυνάµωναν, τόσο η αντιλαλιά ανέβαινε στο Πλατυβούνι, φτάνοντας στο Αργυρόκαστρο και παραπέρα ακόµα. Τότε δηµιουργήθηκε και η «Οµόνοια», ο πολιτικός φορέας της µειονότητας, µε δική του παρότρυνση και βοήθεια. Eκτοτε, η ∆ερβιτσάνη και τα ακόµα 98 ελληνόφωνα χωριά έγιναν γνωστά στην Ελλάδα, ενώ, πέραν των ελληνικών ταυτοτήτων που χορηγήθηκαν στους µεταναστεύσαντες Βορειοπειρώτες, δόθηκε έµφαση στην εκπαίδευση και στην πολιτιστική κίνηση της πολύπαθης αυτής περιφέρειας, µε την ενίσχυση των λαογραφικών οµίλων και την ανάδειξη του πνευµατικού παρελθόντος της, καθώς στην κωµόπολη των 1.700 κατοίκων, σήµερα, λειτουργούσε ∆ηµοτικό από το 1858, αργότερα το 1907 Αλληλοδιδακτικό (σ.σ.: πρότυπο για την εποχή σχολείο) και Παρθεναγωγείο.

Στη συµφωνία που υπέγραψαν τότε οι δύο πλευρές, προβλέφθηκε το ακαταδίωκτο για όσους φυγάδες ήθελαν να επιστρέψουν στην Αλβανία. Επρόκειτο για Βορειοηπειρώτες του εύφορου κάµπου και του παραθαλάσσιου τόξου που οι περιουσίες τους είχαν δηµευτεί και καταληστευτεί από το καθεστώς Χότζα. Επίσης, ο Μητσοτάκης επέµεινε να περιληφθεί στο δεσµευτικό διακρατικό κείµενο ως όρος «ο σεβασµός των δικαιωµάτων της µειονότητας» και αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που οι Αλβανοί µέχρι σήµερα αδυνατούν να αρπάξουν εύκολα οικόπεδα και εκτάσεις-«φιλέτα» σε εκείνη την πονεµένη πλευρά της Ιστορίας. Φυσικά, δεν παραγνωρίζεται ότι οι Αλβανοί επέλεξαν να κάνουν την εκδήλωση τώρα, που οι σχέσεις µεταξύ Μητσοτάκη - Ράµα είναι πολύ τεταµένες, εξαιτίας της παρατεταµένης προ[1]φυλάκισης του δηµάρχου Χιµάρας, Φρέντη Μπελέρη. Μόλις την περασµένη ∆ευτέρα από τα Τίρανα, όπου ταξίδεψε για να συµµετάσχει στη ευρωπαϊκή σύνοδο για τα ∆υτικά Βαλκάνια, ο Έλληνας πρωθυπουργός ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους ότι, για να εκκινήσει η διαδικασία διαπραγµατεύσεων της Αλβανίας µε την Ε.Ε., θα πρέπει οπωσδήποτε να ορκιστεί δήµαρχος «έστω και στη φυλακή» ο Μπελέρης και να λήξει η δικαστική περιπέτειά του. Ο Ράµα όχι µόνο δεν απάντησε, αλλά, σύµφωνα µε καταγγελίες των Χιµαριωτών, η κυβέρνηση προχώρησε σε νέες µεθοδεύ[1]σεις σε βάρος της µειονότητας.

Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Οπως κατήγγειλε ο πρόεδρος της «Οµόνοιας», Βασίλης Κάγιος, σε πρόσφατη συνάντηση µε τους υπευθύνους της εν εξελίξει απογραφής στη γείτονα, που ολοκληρώνεται στις 28 Οκτωβρίου, δεν προχωρά καθόλου η απογραφική διαδικασία, ιδίως στη Χιµάρα, και έτσι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να χαθεί το απαιτούµενο ποσοστό 20% για τη µειονοτική ταυτότητα. Την ίδια ώρα, συνεχίζουν οι εκπρόσωποι της µειονότητας, «η ρουµανική κυβέρνηση στέλνει αβέρτα κόσµο στην Κορυτσά για να ισχυροποιήσει τον εκεί βλάχικο πληθυσµό και µελλοντικώς να τον οικειοποιηθεί». Αν ο Φρέντης Μπελέρης είχε ορκιστεί, τα πράγµατα θα ήταν αλλιώς, διότι τώρα η διοικητική αρµοδιότητα παραµένει στον ηττηθέντα Γκιόργκι Γκόρο. Με απλά λόγια, µπορεί ο Γκόρο να έχασε από τον Μπελέρη στις εκλογές του Μαΐου, «επειδή, όµως, ο δεύτερος βρίσκεται φυλακή και οι Αλβανοί αρνούνται να τον ορκίσουν, ο πρώτος εξακολουθεί να λύνει και να δένει, διώχνοντας πρόσφατα και τον υπεύθυνο απογραφής της πόλης µας», καταλήγουν.

Δημοσιεύθηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 20/6