Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης για την προεδρία της Τουρκίας, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υποσχέθηκε ότι θα αναλάβει από τις τράπεζες τα χρέη των πιστωτικών καρτών και στη συνέχεια θα διαγραφούν οι τόκοι πλήρως και το κεφάλαιο που απομένει θα καταβληθεί σε 36 μηνιαίες δόσεις στο δημόσιο ταμείο του κράτους.

Το ερώτημα είναι από πού θα εξασφαλιστούν αυτά τα χρήματα... από μια οικονομία που οι δείκτες της «χτυπούν» εδώ και πολύ καιρό κόκκινο συναγερμό. Η ισοτιμία του δολαρίου έναντι της τουρκικής λίρας σημείωσε χθες ιστορικό ρεκόρ, φτάνοντας στις 20,47 λίρες. Η υποχώρηση της ισοτιμίας αυξάνει διαρκώς το κόστος αποπληρωμής του χρέους, που στην περίπτωση της Τουρκίας το πρόβλημα δεν είναι μόνο το δημόσιο χρέος. Μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα με το ιδιωτικό εξωτερικό χρέος σε συνάλλαγμα. Ως εκ τούτου, το κόστος αποπληρωμής του αυξάνεται κάθε φορά που υποχωρεί η ισοτιμία της λίρας.

«Ενέσεις» Κατάρ

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας επιδίδεται σε συχνά swap συναλλάγματος στην προσπάθεια να υποστηρίξει τη λίρα, ενώ προεκλογικά η τουρκική οικονομία δέχθηκε «ενέσεις» ρευστότητας από το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και από το Αζερμπαϊτζάν. Παράλληλα, η Ρωσία ανέβαλε για ένα χρόνο την αποπληρωμή των χρεών της Τουρκίας για το φυσικό αέριο. Όλα αυτά όμως είναι προσωρινά μέτρα και η τουρκική οικονομία θα χρειαστεί μετεκλογικά πηγές χρηματοδότησης.

Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει αποκλείσει την ένταξη της χώρας σε πρόγραμμα του ΔΝΤ, όχι επειδή έχει άλλους πόρους, αλλά κυρίως επειδή το Ταμείο επιβάλλει σε τέτοιες περιπτώσεις πολιτικούς όρους, τους οποίους ο Τούρκος πρόεδρος απορρίπτει κατηγορηματικά ως επιζήμιους για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας του. «Μην ακούτε τις Κασσάνδρες της κρίσης. Οι οικονομία μας, το τραπεζικό και το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα είναι σε στέρεες βάσεις», δήλωσε στο CNN Turk και επικαλέστηκε ως πειστήριο ότι «υπήρξαν χώρες του Κόλπου που εναπόθεσαν χρήματα στο δικό μας σύστημα. Αυτό είναι νέο γεγονός. Κι όπως καταλαβαίνετε, αυτό έστω και βραχυπρόθεσμα ηρέμησε την Κεντρική μας Τράπεζα και την αγορά μας».

Ο Ερντογάν επιμένει στη δική του οικονομική πολιτική χαμηλών επιτοκίων και δεσμεύεται ότι μετά τις εκλογές θα συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο, με το επιχείρημα ότι στο παρελθόν η συνταγή του λειτούργησε. Έτσι, η Κεντρική Τράπεζα διατήρησε το επιτόκιο δανεισμού στο 8,5%, την ώρα που ο πληθωρισμός τρέχει επισήμως στο 43,68%. Ο πληθωρισμός, ειδικά σε βασικές κατηγορίες τροφίμων που είναι υψηλότερος, φτωχοποιεί τους πολίτες, ενώ εκρηκτικές διαστάσεις έχει πάρει το πρόβλημα της αύξησης των ενοικίων, που τα τελευταία τέσσερα χρόνια πενταπλασιάστηκαν. «Αφού και στο παρελθόν εμείς μειώσαμε τον πληθωρισμό σε μονοψήφιο αριθμό, μπορούμε και πάλι εμείς να το επιτύχουμε», συνηθίζει να λέει από την πλευρά του ο Ερντογάν στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις.

«Ψηφίστε Ερντογάν»

Γνωστός για την τάση του να «παίζει» με τους συμβολισμούς ο Ερντογάν, κάλεσε του ψηφοφόρους να πάνε μαζικά στις κάλπες και να τον στηρίξουν στις 28 Μαΐου, υπενθυμίζοντας ότι εκείνη η ημέρα συμπίπτει χρονικά ανάμεσα σε δύο σημαντικές επετείους: την επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 27ης Μαΐου του 1960, που οδήγησε στην αγχόνη τον πρώην πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, και την 570η επέτειο από την Άλωση της Πόλης. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αρνήθηκε για μία ακόμη φορά να βρεθεί ενώπιος ενωπίω με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αναρωτώμενος υποτιμητικά αν θα συζητήσει μαζί του για την αποτυχημένη θητεία του όταν ήταν επικεφαλής του τουρκικού οργανισμού κοινωνικών ασφαλίσεων. «Δεν θα του δώσω βήμα για να γίνει διάσημος», είπε υποτιμητικά.

Την ίδια ώρα δίνονται στη δημοσιότητα αποτελέσματα δημοσκοπήσεων, που λίγες ώρες πριν από τις κάλπες δημιουργούν εντυπώσεις της τελευταίας στιγμής στους ψηφοφόρους, επηρεάζοντας την ψήφο τους. Έτσι, ενώ προχτές κυκλοφόρησαν δημοσκοπήσεις από δύο εταιρείες (Konda και Asal) που έδιναν προβάδισμα στον Ερντογάν με ποσοστό άνω του 52%, χθες δημοσιεύτηκε έρευνα της εταιρείας Area που προβλέπει νίκη του Κιλιτσντάρογλου με 50,6% έναντι 49,4% του Ερντογάν.

Νέα υποβρύxια στον τουρκικό στόλο

Μέσα στην προεκλογική ένταση συνεχίζεται ακάθεκτο το τουρκικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, το οποίο η κυβέρνηση φροντίζει να προβάλλει, μεταξύ άλλων, και για προφανείς προεκλογικούς λόγους.

Ήδη το μίνι αεροπλανοφόρο, μετά τη Σμύρνη επέστρεψε και εκτίθεται στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, προ ημερών έγινε δοκιμαστική εκτόξευση τουρκικού βαλλιστικού πυραύλου μέσου βεληνεκούς, τύπου Tayfun, και τα επιτεύγματα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας προβάλλονται σε βίντεο καθημερινά σε όλες τις προεκλογικές συγκεντρώσεις του Ερντογάν.

Τελευταία πράξη είναι η καθέλκυση του υποβρυχίου TCG Hizir Reis, όπως έκανε γνωστό το τουρκικό υπουργείο Άμυνας με ανάρτησή του στο Twitter. Είναι το δεύτερο υποβρύχιο τύπου 214 του τουρκικού Ναυτικού. Το πρώτο υποβρύχιο, το TCG Piri Reis, καθελκύστηκε το 2019. Συνολικά, έξι υποβρύχια αυτού του τύπου προβλέπεται να παραδοθούν στο τουρκικό Ναυτικό έως το 2027.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 27/5