Εν μέσω προεκλογικής περιόδου και μιας «εύθραυστης» αποκλιμάκωσης στα ελληνοτουρκικά, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ανοίγει τα χαρτιά του αποκλειστικά στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» την Κυριακή. Δηλώνει ότι είναι νωρίς να μιλάμε για «λύση» στη μία και μοναδική διαφορά μας με την Τουρκία, αποκαλύπτει ότι τη Μεγάλη Τρίτη θα έρθει στην Αθήνα ο Αιγύπτιος ομόλογός του, Σάμεχ Σούκρι, και ότι στις 21 Απριλίου θα διεξαχθεί -για πρώτη φορά στην Ελλάδα- Διεθνής Σύσκεψη για τη Συρία. Ο κ. Δένδιας μιλά επίσης για τα αμερικανικά F-16 που πασχίζει να προμηθευτεί η Τουρκία, αλλά και για την πρόσφατη συνάντησή του με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ενώ αποκαλύπτει και ότι την ίδια ημέρα είδε -για δεύτερη φορά μέσα σε μία εβδομάδαμυστικά τον Εμιρατινό ομόλογό του. Απαντά στον ΣΥΡΙΖΑ για τον φράχτη και σε εκείνους που του καταλογίζουν ότι δεν στήριξε επαρκώς -με συνεχείς δημόσιες εμφανίσεις- την κυβέρνηση μετά τα Τέμπη. Η συζήτησή μας κλείνει με την πρότασή του προς τον λαό: μια αυτοδύναμη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Πόσο εκτιμάτε ότι θα διαρκέσει η τουρκική στροφή; Μήπως οι Τούρκοι στοχεύουν σε ανταλλάγματα από Ευρωπαίους και Αμερικανούς; Να κερδίσουν παραδείγματος χάρη τα F-16...
Οι καταστροφικοί σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία και η επίσκεψή μου στην Αντιόχεια έχουν διαμορφώσει ένα νέο τοπίο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Τουρκία επιδεικνύει μία σημαντικά διαφοροποιημένη συμπεριφορά μετά και την έμπρακτη εκδήλωση της αλληλεγγύης μας στον τουρκικό λαό. Στα κύρια γνωρίσματα αυτής της συμπεριφοράς περιλαμβάνονται η ύφεση στη μέχρι πρότινος ιδιαίτερη ένταση της τουρκικής ρητορικής και η απουσία παραβατικότητας στο Αιγαίο.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ποια θα είναι η διάρκεια του πολύ καλού κλίματος, που πάντως ελπίζω να διατηρηθεί. Για εμάς παρουσιάζουν ενδιαφέρον και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Θα είναι η Τουρκία έτοιμη να συμμετάσχει σε ειλικρινή διάλογο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας;
Αυτό προϋποθέτει πολιτική απόφαση και επιλογή κορυφής. Έχει ιδιαίτερη σημασία η διαφορετική αυτή στάση της Τουρκίας να συνιστά κεντρική πολιτική απόφαση διαρκείας. Αναφερθήκατε στα F-16.Πρόκειται για ζήτημα για το οποίο έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις από την αμερικανική ηγεσία… Σε κάθε περίπτωση, η πώληση ή μη των αεροσκαφών αποτελεί διμερές ζήτημα ΗΠΑ και Τουρκίας.

Με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου συμφωνήσατε εκείνοι να μας στηρίξουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και εμείς στον Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας. Τι απαντάτε σε εκείνους που λένε ότι έτσι η Ελλάδα βοηθά την Τουρκία για να γίνει «τροχονόμος» στη θάλασσα, ενώ αγνοεί την UNCLOS και ονειρεύεται τη Γαλάζια Πατρίδα; Μήπως ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος από το όφελος;
Η επιλογή της Τουρκίας να στηρίξει την Ελλάδα για το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει έναν τεράστιο συμβολισμό και τούτο διότι το Συμβούλιο είναι ο θεματοφύλακας του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Δικαίου που συμπεριλαμβάνει και την UNCLOS. Από την άλλη, ο ΙΜΟ αποτελεί έναν εξειδικευμένο οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, με κύρια αποστολή την ασφάλεια και προστασία της διεθνούς ναυτιλίας.
Η ελληνική στήριξη της τουρκικής υποψηφιότητας για τη θέση του γενικού γραμματέα του IMO αφορά αξίωμα σε έναν οργανισμό στον οποίο η Ελλάδα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο (κατηγορία Α’).

Υπήρξε τελικά «πρόβλημα» με την Κύπρο; Διότι οι Κύπριοι, εκτός από το ότι δήλωσαν ότι δεν θα στηρίξουν την τουρκική υποψηφιότητα, ανακοίνωσαν και δική τους (για άλλη θέση βέβαια), ενώ έδειξαν και μια πικρία απέναντι στην Ελλάδα. Την εισπράξατε;
Κυρία Τσαμούρη, η εξέλιξη αυτή αποτυπώνει την υφιστάμενη βελτίωση του κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και μόνο ως θετική μπορεί να εκτιμηθεί. Θετική τόσο για την ειρήνη και την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή όσο και για τις προσπάθειες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων με στόχο μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Στο αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός αναφέρθηκαν πρόσφατα και οι Κύπριοι αξιωματούχοι. Παράλληλα, οι σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας συνεχίζουν να είναι άριστες. Στην Κύπρο ενημέρωσα τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και φίλο μου, Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς και τον Κύπριο ομόλογό μου Κωνσταντίνο Κόμπο, για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να υποστηρίξει την κυπριακή υποψηφιότητα για επανεκλογή στην κατηγορία Γ’ του συμβουλίου του ΙΜΟ. Στην ίδια επίσκεψη επιβεβαιώθηκε επίσης ο κοινός εθνικός μας στόχος: η επίλυση του Κυπριακού. Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, το Κυπριακό αποτελεί κορυφαία εθνική προτεραιότητα.

Τη Δευτέρα ο κύριος Τσαβούσογλου μίλησε για διαμοιρασμό του πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου εν γένει παρά την «αποκλιμάκωση». Μπορούν να ξεκινήσουν διερευνητικές ή ΜΟΕ μετά από τέτοιες δηλώσεις;
Κυρία Τσαμούρη, έχω πλήρη συναίσθηση των δυσκολιών που υπάρχουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, η διμερής επικοινωνία έχει βελτιωθεί, οι παραβιάσεις στο Αιγαίο έχουν σχεδόν μηδενιστεί, η ακραία επιθετική ρητορική δεν έχει απλώς ατονήσει, αλλά έχει αντικατασταθεί από δηλώσεις και χειρονομίες αποκλιμάκωσης και εγκαρδιότητας. Να σημειώσω εδώ ότι μόνο αυτή την εβδομάδα είχα μία σύντομη συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ, ενώ οι υπουργοί Εθνικής Άμυνας, Μετανάστευσης και Ασύλου, κύριοι Παναγιωτόπουλος και Μηταράκης, επισκέφθηκαν τις πληγείσες από τον σεισμό περιοχές της Τουρκίας. Είναι ασφαλώς πολύ πρώιμο να συμπεράνουμε αν αυτή η ατμόσφαιρα αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά ή αν, ακόμα περισσότερο, θα οδηγήσει σε λύσεις. Όμως οφείλουμε, ως μία χώρα που επιδιώκει τον διάλογο και την επίτευξη ειρηνικών λύσεων στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, να αξιοποιήσουμε κάθε παράθυρο ευκαιρίας προς αυτή την κατεύθυνση.

Είστε υπέρ ή κατά του φράχτη στον Έβρο; Γιατί ο Δημήτρης Παπαδημούλης αναδημοσίευσε παλαιότερες δηλώσεις σας που κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι αποτελεσματικό μέτρο αποτροπής.
Κατέστησα σαφές από την πρώτη στιγμή ότι οι δηλώσεις μου αυτές έγιναν το 2018, δύο ολόκληρα χρόνια πριν αντιμετωπίσει η Ελλάδα την υβριδική απειλή στον Έβρο. Η χώρα μας αναγκάστηκε να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα σε όλα τα επίπεδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως, με την «ευγενική φροντίδα» του οποίου διακινήθηκε το συγκεκριμένο απόσπασμα, δεν μπορεί με φαινόμενα τύπου Ειδομένης και Μόριας, επί δικής του διακυβέρνησης, να επαίρεται για τα πεπραγμένα του στο Μεταναστευτικό. Συνεπώς, πέρα από την τακτική της διακίνησης δηλώσεων κυβερνητικών στελεχών εκτός χρονικού πλαισίου, απαιτείται και ένα ελάχιστο στοιχείο αυτοκριτικής από την αξιωματική αντιπολίτευση.

Υπήρξαν αιχμές για δημοφιλείς υπουργούς που δεν έβαλαν επαρκώς «πλάτη» στην κυβέρνηση μετά το δυστύχημα στα Τέμπη με δημόσιες τοποθετήσεις. Αν μη τι άλλο, συγκαταλέγεστε στους δημοφιλείς υπουργούς που αθόρυβα συνέχισαν τη δουλειά τους. Τι απαντάτε;
Σας ευχαριστώ για τη διαπίστωση, αλλά δεν έχω πολλά να προσθέσω. Την κυβέρνηση τη στηρίζω συνεχώς, με το έργο το οποίο προσπαθώ να επιτελώ, από μία θέση στην οποία ο πρωθυπουργός με όρισε. Εκτιμώ ότι δεν είναι συμπτωματικό πως καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις ότι ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα με τα οποία κατέρχεται το κυβερνών κόμμα στις εκλογές είναι η εξωτερική πολιτική. Ο ρόλος του υπουργού Εξωτερικών άλλωστε είναι συγκεκριμένος, όπως όλοι πολύ καλά γνωρίζουν. Και σίγουρα δεν είναι ο ρόλος του να γίνεται μέρος της τοξικότητας, η οποία, με ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πλέον διάχυτη στην πολιτική ζωή της χώρας.

Τι αποτύπωμα πιστεύετε ότι θα έχει το δυστύχημα στην κάλπη και πόσο εφικτό θεωρείτε τον στόχο της αυτοδυναμίας τη δεύτερη Κυριακή;
Το δυστύχημα των Τεμπών συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οφείλουμε στη μνήμη των θυμάτων να αποδείξουμε άμεσα ότι θα λάβουμε όλα τα μέτρα που απαιτούνται ώστε η χώρα να αποκτήσει σύγχρονο σιδηρόδρομο, όπως ήδη έχει ξεκινήσει να πράττει η κυβέρνηση. Όπως οφείλουμε να αποδείξουμε στην προεκλογική περίοδο ότι θα συνεχιστούν οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις που ήδη έγιναν. Όσον αφορά τις εκλογές, το επίκεντρο της προσπάθειάς μας πρέπει να εστιαστεί στο αποτέλεσμα των εκλογών στις 21 Μαΐου. Από αυτό εν πολλοίς θα εξαρτηθεί και το αποτέλεσμα της δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης και η αυτοδυναμία στην οποία ευελπιστούμε. Η πρόταση προς τον ελληνικό λαό είναι η αυτοδύναμη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

«H Ελλάδα έχει πλέον ενεργό ρόλο στην περιοχή μας»

Τι ειπώθηκε για τα ενεργειακά στην τριμερή με Κύπρο και Ισραήλ; Ο ΕastMed παραμένει καθαρά διπλωματικό χαρτί; Και πόσο τυχαίο ήταν ότι τρεις μέρες μετά είδατε τον ΥΠΕΞ από τα Εμιράτα - μήπως επίκειται ενεργειακή συμφωνία με τα ΗΑΕ;
Στην τριμερή συνάντηση με τους ομολόγους μου από Κύπρο και Ισραήλ συζητήθηκε το θέμα του αγωγού φυσικού αερίου EastMed και η στρατηγική σημασία του διασυνδετήριου αγωγού EuroAsia Interconnector μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.
Τα εν λόγω σχέδια λαμβάνουν προστιθέμενη πρακτική και γεωστρατηγική αξία για την Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό το πρίσμα μάλιστα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της ανάγκης για ενεργειακή απεξάρτηση και αυξημένη διασύνδεση.
Συζητήσαμε επίσης για το Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου. Είμαστε θετικοί στην προοπτική συμμετοχής άλλων χωρών, όπως για παράδειγμα της Τουρκίας, υπό τη βασική προϋπόθεση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Κατά τη συνάντησή μου με τον ομόλογό μου από τα ΗΑΕ συζητήθηκε ευρύτερα η ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην περιοχή, ειδικά στα ενεργειακά και τις Aνανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στην οικονομία αλλά και στα ζητήματα της ασφάλειας. Υπήρξε δε και δεύτερη άτυπη συνάντησή μας κατά την επιστροφή μου από τις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο, άλλωστε, της ενεργού διπλωματίας μας στη ευρύτερη περιοχή, αναμένω στην Αθήνα, τη Μ. Τρίτη 11 Απριλίου, και τον φίλο μου υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, Σάμεχ Σούκρι. Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Οι στρατηγικές σχέσεις μας με την Αίγυπτο ενισχύονται διαρκώς και, όπως γνωρίζετε, οι συναντήσεις μου με τον Αιγύπτιο ομόλογό μου είναι συχνότατες.
Πλέον η ελληνική εξωτερική πολιτική διαδραματίζει ενεργό ρόλο στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας και συμμετέχει στις προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων σε θέματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα. Για παράδειγμα, την Παρασκευή 21 Απριλίου θα διοργανωθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα συνάντηση για τη Συρία με τη συμμετοχή του ειδικού απεσταλμένου του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, κ. Πέτερσεν (ο οποίος μάλιστα εν συνεχεία θα μεταβεί στη Δαμασκό), και όλων των απεσταλμένων των κρατών-μελών της ΕΕ για τη Συρία.

*Κατερίνα Τσαμούρη / Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή στις 9 Απριλίου 2023