Φυσικό αέριο συνολικής ακαθάριστης αξίας έως και 250 δισ. ευρώ ενδέχεται να «κρύβεται» στον υποθαλάσσιο χώρο νοτιοδυτικά της Κρήτης και νότια της Πελοποννήσου, στα οικόπεδα δηλαδή όπου προχθές, Πέµπτη, ξεκίνησαν οι σεισµικές έρευνες από το σκάφος «Sanco Swift». Πρόκειται, σύµφωνα µε αρµόδιες πηγές, για την πλέον υποσχόµενη περιοχή όσον αφορά την ύπαρξη µεγάλων κοιτασµάτων φυσικού αερίου στην Ελλάδα, αλλά και ταυτόχρονα για τη λιγότερο ώριµη, κάτι που καθιστά επιτακτική την άµεση απόκτηση σεισµικών δεδοµένων. Πιο ώριµο για εκµετάλλευση, σύµφωνα µε πληροφορίες, είναι το κοίτασµα στα Ιωάννινα (εταιρεία Energean), καθώς εκεί οι σεισµικές έρευνες έχουν ολοκληρωθεί και αναµένεται µέσα στο πρώτο εξάµηνο του 2023 να ξεκινήσει η ερευνητική γεώτρηση. Μάλιστα, οι πρώιµες ενδείξεις, σύµφωνα µε δηλώσεις του αρµόδιου υπουργού κ. Σκρέκα, µιλούν για κοίτασµα της τάξης των 50 δισ. κυβικών µέτρων συνολικά. Εφόσον αυτό επιβεβαιωθεί, σηµαίνει ότι το κοίτασµα στον Νοµό Ιωαννίνων µπορεί να καλύψει τις ανάγκες όλης της χώρας σε φυσικό αέριο για περίοδο δέκα ετών.

Αλλες εκτιµήσεις πάντως, από επίσης απολύτως αξιόπιστες πηγές, κατεβάζουν τον πήχη των προσδοκιών ως προς τον όγκο των κοιτασµάτων. Σε σχέση µε τα θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης, ο στόχος που θέτει η κυβέρνηση είναι η πρόσκτηση 11.000 χιλιοµέτρων δισδιάστατων σεισµικών δεδοµένων τη χειµερινή περίοδο 2022-2023, ώστε στη συνέχεια να γίνει η µελέτη και να προχωρήσει η πρώτη ερευνητική γεώτρηση µέσα στο 2025. Εφόσον όλες οι διαδικασίες προχωρήσουν έγκαιρα -και αποδώσουν τα αναµενόµενα αποτελέσµατα-, τότε υπάρχει αισιοδοξία ότι η εκµετάλλευση του κοιτάσµατος µπορεί να ξεκινήσει εντός του 2028.

Οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις µάλιστα -που δεν µπορούν να επιβεβαιωθούν ακόµα- κάνουν λόγο για κοίτασµα όχι ισάξιο, αλλά ανάλογο µε το «Ζορ», το υπεράκτιο κοίτασµα φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, που αυτήν τη στιγµή θεωρείται το µεγαλύτερο στη Μεσόγειο.

Σε κάθε περίπτωση, το ζήτηµα έχει και πολιτικές διαστάσεις, καθώς εισερχόµαστε αργά, αλλά σταδιακά, σε προεκλογική περίοδο.

Εφόσον οι κάλπες των εθνικών εκλογών στηθούν στο τέλος Μαΐου, όπως έχει αφήσει σαφώς να εννοηθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τότε πιθανότατα µόλις θα έχει ολοκληρωθεί η κρίσιµη πρώτη διαδικασία, κάτι που θα επιτρέψει µια αρκετά πιο σαφή αποτύπωση του κοιτάσµατος και της δυνατότητας αξιοποίησής του.

Στο Ιόνιο

Μέσα στο επόµενο εξάµηνο, παράλληλα, είναι εφικτό να ολοκληρωθούν οι σεισµικές έρευνες και στο Βόρειο Ιόνιο (περιοχή 2). Μετά την αποχώρηση από την περιοχή αυτή της Total και µε δεδοµένη την ύπαρξη εντοπισµένου στόχου, η κοινοπραξία Energean – HELLENiQ Energy αποφάσισε να αντι καταστήσει την πρόσκτηση 2D σεισµικών µε την απευθείας πρόσκτηση 3D σεισµικών, µια διαδικασία που είναι ήδη σε εξέλιξη. Σε µια τέτοια περίπτωση, εφόσον δηλαδή υπάρχουν χειροπιαστά πλέον δεδοµένα, θα γίνει φανερό ότι στην τετραετία διακυβέρνησης της Ν.∆. ξεκίνησαν να υλοποιούνται πέντε έρευνες σε ισάριθµα, διαφορετικά θαλάσσια οικόπεδα. Κι αυτό σε αντίστιξη µε την προηγούµενη περίοδο, καθώς από τότε που δόθηκαν οι πρώτες παραχωρήσεις για έρευνες, το 2014, γεωφυσικές έρευνες είχαν γίνει σε µόλις δύο περιοχές, στον ∆υτικό Πατραϊκό και στα Ιωάννινα, όπου µάλιστα σηµειώθηκε µεγάλη ταλαιπωρία των επενδυτών.

Το πλάνο και οι εκτιµήσεις για τις έρευνες νοτιοδυτικά της Κρήτης και νότια της Πελοποννήσου

Για να γίνουν, δε, οι έρευνες αυτές τόσο στο Ιόνιο όσο και νότια της Πελοποννήσου, κρίσιµης σηµασίας ήταν η οριοθέτηση της ΑΟΖ µε την Ιταλία που έχει προηγηθεί.

Σηµειωτέον ότι η αποχώρηση της Total Energies από την κοινοπραξία που είχε αποκτήσει τα δικαιώµατα για έρευνες φυσικού αερίου στα δύο θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης είχε θεωρηθεί δείγµα αρνητικής τροπής.

Ωστόσο, όπως έχει επισηµάνει στη συνέχεια ο διευθύνων σύµβουλος της Ελληνικής ∆ιαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (Ε∆ΕΥΕΠ), Αριστοφάνης Στεφάτος, αφότου το µερίδιο της γαλλικής εταιρείας αποκτήθηκε κατά 75% από την ExxonMobil και κατά 25% από τα Ελληνικά Πετρέλαια (νυν HELLENiQ Energy), «το πρόγραµµα που υπέβαλε η ExxonMobil είναι αναβαθµισµένο τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά».

Αξίζει επίσης να σηµειωθεί ότι η αποφασιστική στροφή της χώρας µας στο πρόγραµµα έρευνας και εκµετάλλευσης φυσικού αερίου έγινε ουσιαστικά τον περασµένο Μάρτιο, µετά τα νέα δεδοµένα που δηµιούργησαν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πόλεµος που ακολούθησε και η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια και ενεργειακή αυτονοµία όχι µόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνολικά. «Ανακοινώνουµε σήµερα την επιτάχυνση των ερευνών για την εξόρυξη φυσικού αερίου που γνωρίζουµε ότι η χώρα µας είναι πιθανό -το τονίζω, δεν είµαστε βέβαιοι- είναι πιθανό να διαθέτει σε σηµαντικές ποσότητες µε βάση τις προκαταρκτικές µελέτες, τόσο στον ηπειρωτικό όσο και στον θαλάσσιο χώρο», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης τον περασµένο Απρίλιο κατά τη σύσκεψη στην οποία προήδρευσε στην έδρα της Ε∆ΕΥΕΠ, µε τον αρµόδιο υπουργό, Κώστα Σκρέκα, να αναλαµβάνει την εποπτεία και τον συντονισµό επιτάχυνσης του προγράµµατος.

Η στήριξη από τις ΗΠΑ παράλληλα µόνο αµελητέα δεν είναι εν προκειµένω. Μετά την επίσκεψη-ορόσηµο του πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον τον περασµένο Μάιο, όπως επισηµαίνουν αρµόδιες πηγές, στελέχη της Ε∆ΕΥ µετέβησαν στην Ουάσινγκτον και προέβαλαν τη νέα στρατηγική µε όνοµα «Υδρογονάνθρακες 2.0», όπου αναδείχθηκε η συµβατότητα µε την πράσινη µετάβαση και τον ρόλο της Ελλάδας στην ενίσχυση της περιφερειακής και ενδεχοµένως της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. Η θετική αποδοχή της ελληνικής στρατηγικής, όπως υπογραµµίζουν οι ίδιες πηγές, επιβεβαιώθηκε µε την ισχυρή ψήφο εµπιστοσύνης των επενδυτών στις παραχωρήσεις της Κρήτης, όταν στα τέλη Ιουλίου η ExxonMobil σχεδόν διπλασίασε τη συµµετοχή της και ανέλαβε παράλληλα τη διαχείριση των παραχωρήσεων.

*Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 12 Νοεμβρίου 2022.