Από τις αρχές Σεπτεμβρίου και μετά, τα επιτελεία του Μεγάρου Μαξίμου και της Πειραιώς χαράσσουν μεθοδικά στρατηγική δύο εκλογικών αναμετρήσεων, αυτοδυναμίας της Νέας Δημοκρατίας και μαραθωνίου 70 ημερών: Αυτό είναι το διάστημα που θα μεσολαβήσει από την ημέρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάει στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου και θα ζητήσει τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών μέχρι την ημέρα που θα στηθούν οι δεύτερες κάλπες στη χώρα.

Τόσο οι περίπου επτά μήνες που απομένουν μέχρι τη μετάβαση αυτή του πρωθυπουργού στο Προεδρικό Μέγαρο όσο και οι επόμενες 70 ημέρες είναι δύο ξεχωριστές περίοδοι που απαιτούν από πλευράς κυβέρνησης έξυπνους χειρισμούς, επικοινωνιακή στρατηγική με βάθος και σαφή μηνύματα, που θα καταλήξουν στα εξής δύο: Μητσοτάκης ή Τσίπρας - Αυτοδύναμη κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας ή πειράματα και περιπέτειες για τον τόπο. Η πρώτη κάλπη (με απλή αναλογική) έχει, φυσικά, πολύ μεγάλη σημασία. Ο στόχος, όσο και αν δεν ομολογείται δημόσια, είναι σαφής: Τόσο η καθαρή πρωτιά όσο και ένα ποσοστό που θα προσεγγίζει όσο γίνεται περισσότερο το 38%, ώστε να είναι μικρότερη η «απόσταση» που θα πρέπει να διανυθεί εκλογικά για να φέρει τελικά η δεύτερη κάλπη (με ενισχυμένη αναλογική) την αυτοδυναμία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επιχειρήσει να απομακρύνει τον κίνδυνο της λεγόμενης «χαλαρής ψήφου», ζητώντας από τους πολίτες εντολή σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης, όσο κι αν γνωρίζει βέβαια ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Θα χτυπάει, ωστόσο, παράλληλα, το καμπανάκι του κινδύνου για τον σχηματισμό κυβέρνησης από τα υπόλοιπα κόμματα, με συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. και ΜέΡΑ25, με την ανοχή του ΚΚΕ. Με βάση τα ποσοστά που πήραν τα κόμματα στις τελευταίες εθνικές εκλογές του 2019, αν τότε εφαρμοζόταν η απλή αναλογική, που θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές, η κατανομή των εδρών στη Βουλή θα είχε ως εξής: Ν.Δ. 130, ΣΥΡΙΖΑ 103, ΚΙΝ.ΑΛ. 27, ΚΚΕ 17, Ελληνική Λύση 12 και ΜέΡΑ25 11. Συνεπώς, το σενάριο συγκυβέρνησης που περιέγραψε ο κ. Μητσοτάκης ως «τερατογένεση» στη ΔΕΘ θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα.

«Πλαγιοκόπηση»

Το μίγμα της στρατηγικής του πρωθυπουργού και των βουλευτών και στελεχών της Ν.Δ. θα περιέχει και ένα άλλο στοιχείο: την «πλαγιοκόπηση» του Νίκου Ανδρουλάκη. Οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη που μελετούν επισταμένως τις δημοσκοπήσεις, αλλά και τα αποτελέσματα των focus groups που διεξάγουν διαπιστώνουν ότι μια σημαντική μερίδα ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ. ΑΛ. συμφωνεί με αρκετές από τις πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνηση, ενώ δείχνει επίσης να εμπιστεύεται περισσότερο τον κ. Μητσοτάκη από τον κ. Τσίπρα για πρωθυπουργό της χώρας. Συνεπώς, ο κ. Μητσοτάκης θα επιχειρήσει να απευθυνθεί ολοένα και πιο δυναμικά στον κόσμο αυτόν, θέτοντας και τα διλήμματα κυβερνησιμότητας της Ελλάδας, ώστε να προσελκύσει κατά το δυνατόν περισσότερους ψηφοφόρους από το ΠΑΣΟΚ προς τη Ν.Δ. τόσο στις πρώτες όσο και -κυρίως- στις δεύτερες εκλογές.

Περί διαρροών

Μεγάλη ανησυχία για διαρροή ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας προς τα δεξιά δεν υπάρχει προς το παρόν, κατ’ αρχήν γιατί τα δεξιά κόμματα που έχουν σχηματιστεί την τελευταία πενταετία δεν έχουν καταφέρει να αναπτύξουν κάποια ιδιαίτερη συγκρότηση και δυναμική. Το σημαντικότερο, ωστόσο, που βλέπουν στο «στρατηγείο» της Ν.Δ. και του Μαξίμου είναι ότι οι πρωτοβουλίες και οι ενέργειες της κυβέρνησης στο Μεταναστευτικό, στα Ελληνοτουρκικά, στον εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, στις διεθνείς συμμαχίες της χώρας και σε άλλους τομείς ικανοποιούν το λεγόμενο δεξιό ακροατήριο, που δεν παρουσιάζει... τάσεις φυγής προς άλλα κόμματα. Την ίδια ώρα, σχεδόν αθόρυβα, χωρίς επίσημες ανακοινώσεις, συντελούνται αρκετές αλλαγές στο ευρύτερο επικοινωνιακό επιτελείο και στον «γαλάζιο» εκλογικό σχηματισμό. Ο γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ., Παύλος Μαρινάκης, θα συμμετέχει στο εξής στον «πρωινό καφέ» του Μεγάρου Μαξίμου.

Επιστροφή

Ο υπεύθυνος ψηφιακών μέσων του πρωθυπουργού, Ερικ Παρκς, επέστρεψε στο Μαξίμου και «επιστρατεύθηκε» ως campaign strategist, υπεύθυνος δηλαδή για την καμπάνια των εκλογών. Ο μέχρι πρότινος γενικός πρόξενος στη Νέα Υόρκη, Κωνσταντίνος Κούτρας, εντάσσεται επίσης στο επιτελείο του κ. Μητσοτάκη, που εκτίμησε τόσο τη δουλειά που έκανε στις ΗΠΑ όσο και την εμπειρία του ως εκπροσώπου Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών, με τέσσερις μάλιστα διαφορετικούς πολιτικούς προϊσταμένους (Δημήτρη Αβραμόπουλο, Ευάγγελο Βενιζέλο, Νίκο Κοτζιά και τον υπηρεσιακό Πέτρο Μολυβιάτη). Τέλος, στο δυναμικό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στις Βρυξέλλες, όπου έχει ήδη εκλεγεί γενικός γραμματέας ο πρώην στενός σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, Θανάσης Μπακόλας, εντάσσεται πλέον ο έμπειρος δημοσιογράφος Αγγελος Αθανασόπουλος, σε θέσηκλειδί στο γραφείο Τύπου.

Ο τριπλός στόχος

Τριπλή στόχευση είχε το αφήγημα που ανέπτυξε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη ΔΕΘ. Με αφορμή τα μετεκλογικά σενάρια, ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους, προκειμένου να μην απέχουν από την κάλπη της πρώτης Κυριακής, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι προοδευτική διακυβέρνηση θα προκύψει μόνο στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα. Στον δρόμο για την αναζήτηση ψηφοφόρων, ο πρόεδρος του κόμματος επιχείρησε να «γοητεύσει» ακόμα και τους δεξιούς ψηφοφόρους, αυτούς τουλάχιστον που μπορεί να νιώθουν απογοητευμένοι από την κυβέρνηση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Με νέο πρόσωπο

Προκειμένου μάλιστα να πετύχει τους στόχους του, εμφανίστηκε στη ΔΕΘ με ένα νέο πρόσωπο και μια ακόμα πιο νέα ρητορική. Ακολουθώντας μια μετριοπαθή στάση (στην ομιλία του αναφέρθηκε μόνο μία φορά στον Κυριάκο Μητσοτάκη), επιχείρησε να πείσει τους Ελληνες ψηφοφόρους ότι η δεύτερη φορά με τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι διαφορετική. «Αδικήσαμε τη μεσαία τάξη, δεν ήταν όμως επιλογή μας», είπε χαρακτηριστικά ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αναφερόμενος με έμμεσο τρόπο στην υπερφορολόγηση των πολιτών. Ζητώντας ακόμα ένα έμμεσο «συγγνώμη» από τους ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης για τα λάθη που έγιναν το 2015-2019, υποσχέθηκε ότι τη δεύτερη φορά θα είναι αλλιώς, γιατί τώρα ξέρουν.

«Δεν είναι μόνο οι αριθμοί»

Αίσθηση ωστόσο δημιούργησε το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να ξεκαθαρίσει πως, εάν έρθει δεύτερο κόμμα στις κάλπες με την απλή αναλογική, δεν πρόκειται να συγκροτήσει κυβέρνηση, ακόμα και αν μπορεί. «Δεν είναι μόνο οι αριθμοί, είναι και η ηθική νομιμοποίηση», είπε, θέλοντας να κλείσει μια και καλή τη συζήτηση για μια κυβέρνηση μειοψηφίας, την οποία ο ίδιος χαρακτήρισε «κυβέρνηση ηττημένων». Στην πραγματικότητα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την κίνηση αυτή έβαλε το δικό του δίλημμα για τις επόμενες εκλογές. «Προοδευτική κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, ή, αλλιώς, δεύτερη προσφυγή στις κάλπες». Θέλησε ακόμα να εκφράσει βεβαιότητα για την πρωτιά, παρά το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις τον φέρνουν δεύτερο. Γι’ αυτό άλλωστε άσκησε κριτική στον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες κατά την άποψή του δεν δίνουν μια ρεαλιστική εικόνα.

Προοδευτική διακυβέρνηση

Η τόσο κατηγορηματική θέση του σχετίζεται, εκτός των άλλων, και με αυτό καθαυτό το εγχείρημα της «προοδευτικής διακυβέρνησης». Εάν δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει δεύτερο κόμμα στις εκλογές, τότε προφανώς οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα θέσουν οι αρχηγοί των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης θα είναι πιο απαιτητικοί. Εχοντας «καεί» προφανώς από τις δεσμεύσεις της συγκυβέρνησης με τον Πάνο Καμμένο, ο Αλέξης Τσίπρας θέλει αυτή τη φορά να έχει έναν ξεκάθαρο «οδικό χάρτη» και με λυμένα τα χέρια να δρομολογήσει αυτός τις όποιες εξελίξεις στο όλο εγχείρημα. Ταυτόχρονα, έβαλε και μια άλλη παράμετρο, εκφράζοντας έναν φόβο του. Οπως είπε, εάν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δεύτερο κόμμα, οι πιέσεις που θα ασκηθούν στα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης θα είναι ιδιαίτερα ισχυρές, για να μην ενδώσουν στη δημιουργία μιας προοδευτικής διακυβέρνησης.

Η ατζέντα για την κοινωνία

Το επιτελείο της Χαριλάου Τρικούπη θα επιδιώξει το επόμενο διάστημα να αλλάξει το αντιπολιτευτικό του αφήγημα και να στρέψει την προσοχή του στην κοινωνική ατζέντα. Το θέμα των υποκλοπών κράτησε επικοινωνιακά όρθιο το ΠΑΣΟΚ, ωστόσο και ο Ν. Ανδρουλάκης αντιλαμβάνεται πως η περαιτέρω ενδυνάμωση του κόμματος θα εξαρτηθεί από την καθημερινή ανάδειξη των προβλημάτων της κοινωνίας και την άσκηση προγραμματικής αντιπολίτευσης, με αιχμή την ακρίβεια.

Επιπλέον, στη Χαριλάου Τρικούπη αναγνωρίζουν τη σημασία του πρώτου γύρου των εθνικών εκλογών με απλή αναλογική, καθώς από τα αποτελέσματα που θα προκύψουν με τους αντίστοιχους συσχετισμούς δυνάμεων θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό και η στάση του ΠΑΣΟΚ στο ζήτημα των συνεργασιών. Ο ίδιος ο Ν. Ανδρουλάκης αποφεύγει να προσδιορίσει με αριθμητικά στοιχεία τον εκλογικό πήχη του κόμματος, ωστόσο νίκη για το ΠΑΣΟΚ θα είναι η όσο το δυνατόν μικρότερη διαφορά από το δεύτερο κόμμα.  Στο ερώτημα ποια στάση θα κρατήσει το ΠΑΣΟΚ αν ούτε στις επαναληπτικές εκλογές σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η ηγεσία του κόμματος θα κάνει τα πάντα για να αποφύγει το ιστορικό προηγούμενο, όταν ο Ευ. Βενιζέλος συνεργάστηκε με τη Ν.Δ. του Αντ. Σαμαρά.

Το βασικό σενάριο

Επικρατέστερο σενάριο σε μια τέτοια περίπτωση είναι ο Ν. Ανδρουλάκης να ζητήσει τον σχηματισμό τρικομματικής κυβέρνησης και, αν το πρώτο κόμμα δεν είναι κοντά στις 151 έδρες, ίσως με άλλον πρωθυπουργό και όχι τον αρχηγό της πρώτης κοινοβουλευτικής δύναμης. Για πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ το ιδανικότερο σενάριο της δεύτερης κάλπης, που θα «έλυνε και τα χέρια» του Ν. Ανδρουλάκη, είναι να εξασφαλίσει αυτοδυναμία το πρώτο κόμμα. Ετσι, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν θα αναγκαζόταν να προσφέρει σανίδα σωτηρίας ή, αν αρνιόταν, θα απέφευγε εσωτερικές πιέσεις, καθώς υπάρχουν βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που μπορεί να θέσουν ζήτημα συνεργασίας με τη Ν.Δ. και χωρίς τη συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 24 Σεπτεμβρίου 2022.