«Οι σοφοί στις Βρυξέλλες θα έπρεπε να είχαν προβλέψει την ενεργειακή κρίση», δήλωσε στα Παραπολιτικά 90,1 και στους Χριστίνα Κοραή και Δημήτρη Τάκη, ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης.

Ειδικότερα, τόνισε πως η κρίση θα κοστίσει στην Ελλάδα 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, ανέφερε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις ενώ της απέδωσε ανικανότητα καθώς έχει αφήσει τις εθνικές κυβερνήσεις να λαμβάνουν μόνες τους μέτρα.

Αναλυτικά οι δηλώσεις του 

Αναφορικά με την ενεργειακή κρίση: «Αυτό που συμβαίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες είναι εξωπραγματικό, δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία του ενεργειακού συστήματος του πλανήτη. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό το οποίο βιώνουμε είναι μια κατάσταση την οποία έπρεπε να έχουν προβλέψει οι διάφοροι «σοφοί» και δεν την προέβλεψαν δυστυχώς, αναφέρομαι κυρίως στις Βρυξέλλες και βρεθήκαμε ξαφνικά με μισοάδειες τις αποθήκες φυσικού αερίου της Ευρώπης, με συμβόλαια τα οποία δεν προέβλεπαν επέκταση για επιπλέον ποσότητες και μια σειρά άλλων πραγμάτων. Το κυριότερο όμως απ’ όλα είναι ότι είναι η πρώτη φόρα τις τελευταίες πολλές-πολλές δεκαετίες που συμβαίνει μια κρίση στο ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης και η κρίση αυτή δεν πρόεκυψε ούτε από πόλεμο, ούτε από εμφύλιες διαμάχες, ούτε από μια πανδημία, ούτε από οτιδήποτε αλλο πρόεκυψε από κάτι απολύτως αναμενόμενο που ήταν η ανάκαμψη των οικονομιών της Κίνας και των υπολοίπων κρατών μελών αμέσως μετά την πανδημία. Άρα ήταν κάτι απολύτως προβλεπτό, η ανάπτυξη σήμαινε περισσότερα ενεργειακά προϊόντα να χρειάζονται οι οικονομίες αλλά δυστυχώς όλοι ήταν «μώρες παρθένες», δεν έκαναν απολύτως τίποτα».

«Αυτό το οποίο συμβαίνει είναι τα πυρηνικά της Γαλλίας που βγαίνουν έξω για συντήρηση, τα πυρηνικά της Γερμανίας που αποσύρονται, η έλλειψη ανέμων που σημαίνει ότι τα αιολικά της Ευρώπης δεν δίνουν τις ποσότητες πράσινης ενέργειας που απαιτούσαμε όλα αυτά μαζί βέβαια με το υψηλό ψύχος που υπάρχει και με τις ανάγκες των οικονομιών και των κοινωνιών για μεγαλύτερη ποσότητα ενεργειακών προϊόντων, όλα αυτά είναι η «τέλεια καταιγίδα».

Για το πόση αύξηση περιμένει

«Εάν με ρωτούσατε πριν 20 μέρες θα σας έλεγα ότι στην Ελλάδα άντε να μας κοστίσει αυτή η κρίση 600-800 εκατομμύρια. Σήμερα οι εκτιμήσεις που αρχίζουν πια φεύγουν από διάφορα γραφεία μιλούν για 4 δις. Αντίστοιχα στην Ευρώπη από τα 100 δις που υπήρχε η αρχική εκτίμηση για το πανευρωπαϊκό κόστος ήδη πριν από μια εβδομάδα μιλούσαν για 350 δις και τώρα φαίνεται ότι πιθανά θα πάμε για 600-700, λίγο παρακάτω από το 1 τρις. Αυτό που συμβαίνει όμως στην Ευρώπη δεν συμβαίνει για παράδειγμα στις ΗΠΑ, διότι οι ΗΠΑ έχουν τη δική τους παράγωγη του σχιστολιθικού φυσικού αερίου κι άλλων προϊόντων. Εδώ υπάρχει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο οι χώρες οι οποίες έχουν τη δική τους παραγωγή φυσικού αερίου όπως το Ισραήλ, όπως είναι η Αίγυπτος δεν θα αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα».

«Μου είναι αδιανόητο αυτό που συμβαίνει με μια ευρωπαϊκή επιτροπή αμήχανη και ανίκανη να κάνει οτιδήποτε η οποία έχει αφήσει τις εθνικές κυβερνήσεις να παλεύουν η κάθε μια με βάση τις δυνατότητες των οικονομιών τους, και την ίδια στιγμή τα νοικοκυριά ότι και να δίνουν οι κυβερνήσεις παίρνουν το 1/3 μόλις των αναγκών τους. Έπρεπε καταρχήν κάποιοι να έχουν φροντίσει να προβλέψουν την αναμενόμενη αυξημένη ζήτηση αμέσως μετά την ανάκαμψη της Κίνας και των άλλων χωρών από την πανδημία. Ήταν απολύτως προβλεπτό. Δεύτερον, έπρεπε να έχουν υπάρξει προβλέψεις στα συμβόλαια, διαχρονικά, ότι το φυσικό αέριο που παίρνουν οι χώρες δεν θα είναι μόνο από τη spot αγορά. Spot αγορά εννοούμε τα φορτία που κυκλοφορούν στη Μεσόγειο του υγροποιημένου φυσικού αερίου και στα οποία η τιμή τους παίζει κάθε φορά ανάλογα με τη ζήτηση. Δηλαδή τώρα που υπάρχει μεγάλη ζήτηση φυσικού αερίου και τα ρουφάει όλα η Κίνα, η Κορέα και η Ιαπωνία, η Ευρώπη κάθεται αμήχανη γιατί οι τιμές είναι στο τριπλάσιο. Έπρεπε να έχεις προβλέψει να έχεις υγροποιημένο φυσικό αέριο σε ποσότητες συμβολαιοποιημένες».

Βλέπω στα ρεπορτάζ ότι ακόμα και για συμβόλαια του Ιουλίου του ’22 η τιμή που κλείστηκε είναι στα 90€.

«Ήταν 15€, ήταν 12€, ήταν 8€ έχει αυξηθεί έως και 18 φορές η τιμή του φυσικού αερίου όταν σήμερα στην Αίγυπτο και το Ισραήλ που έχουν τη δική τους παραγωγή φυσικού αερίου η τιμή είναι υποδεκαπενταπλάσια».

Για το αν η συμφωνία της κυβέρνησης με την Αίγυπτο για το φυσικό αέριο βοηθάει 

«Αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο, σε όλα αυτά λέμε ναι, λίγο πιο κοντά είναι ο αγωγός που έχουμε σχεδιάσει από το 2011-’14 ο East Med τον οποίο πρέπει να στηρίξουμε διότι θα φέρει τα κοιτάσματα και του Ισραήλ και της Κύπρου και της Αιγύπτου πιθανά προς εμάς και την Ευρώπη».

Για τον East Med

«Αυτά τα μεγάλα προγράμματα θέλουν τουλάχιστον μια δεκαετία για να σχεδιαστούν. Ήδη το 2022 θα τελειώσουν και οι τελικές τεχνικές περιβαλλοντικές και άλλες μελέτες τις οποίες έχει χρηματοδοτήσει η ΕΕ».

Για την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στον Πρίνο

«Η Ελλάδα έχει μια υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στον Πρίνο. Εμείς το 2014 παρουσιάσαμε μια μελέτη του ΕΜΠ και στηρίξαμε αυτή η υπόγεια αποθήκη να ξαναγεμίσει με φυσικό αέριο το οποίο θα το παίρνεις όταν η τιμή του είναι φθηνή και θα το δίνεις στην κατανάλωση όταν οι τιμές είναι στα ουράνια. Δυστυχώς ενώ το εντάξαμε στις στρατηγικές επενδύσεις, εγώ το είχα εντάξει στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα προγράμματα και έπρεπε να έχει τελειώσει μέχρι το 2018 δυστυχώς ακόμη δεν έχει καν προκηρυχτεί κάποιο στάδιο. Θα έπρεπε να έχουν τρέξει τα πράγματα πολύ περισσότερο. Στην Ευρώπη υπάρχουν 50 με 55 τέτοιες αποθήκες οι οποίες ήταν και αυτές μισοάδειες διότι είναι η ανοησία αυτών που σχεδιάζουν με βάση τις τρέχουσες τιμές. Για να υπάρχει ένας μακροπρόθεσμος προγραμματισμός χρειάζεται μια στρατηγική του κράτους το οποίο θα δίνει εντολές στις ιδιωτικές εταιρείες που κοιτάνε μόνο το βραχυπρόθεσμο κέρδος».

Για το αν υπάρχει φόβος να αρχίσει η στάση πληρωμής από τους καταναλωτές

«Αυτό είναι το τεράστιο πρόβλημα που έχει αρχίσει ήδη να εμφανίζεται, είναι το περίφημο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας όταν δηλαδή το νοικοκυριών επειδή έχουν αυξηθεί οι τιμές της ενέργειας δεν μπορεί να αποπληρώσει τους λογαριασμούς του. Τον έχουμε αυτό τον κίνδυνο δυστυχώς. Ελπίζω τα μέτρα της κυβέρνησης να είναι τέτοια που θα μειώσουν τα νοικοκυριά που θα βρεθούν σε τέτοια ανάγκη και ελπίζουμε όλοι μας ότι δεν θα υπάρξουν «κανόνια» στην αγορά διότι αυτό θα σημαίνει πλήρη αναστάτωση της ενεργειακής αγοράς. Δυστυχώς είναι ένας φαύλος κύκλος αυτό που ζούμε τώρα».

Για το αν εκτιμά ότι οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν μέρος της κρίσης 

«Οι τρεις-τέσσερις μεγάλες νομίζω ότι έχουν αλλά υπάρχει ένα μικρό ποσοστό των καταναλωτών που έχουν πιο αδύναμους παρόχους που εκεί ελπίζω να μην συμβεί κάτι τέτοιο».

Για το αν μπορεί να γίνει άμεσα

«Άμεσα όχι, βραχυπρόθεσμα δυστυχώς θα ακολουθήσουμε αυτή την ξέφρενη πορεία την εξωπραγματική που όμως θα κοστίσει τόσα απίστευτα ποσά χρημάτων που θα πρέπει κάποιοι να απολογηθούν πολιτικά στα κοινοβούλια. Εμένα μου είναι αδιανόητο με το που θα περάσει αυτή η κρίση με το καλό να μην γίνει μια τεράστια συζήτηση στο ευρωκοινοβούλιο «γιατί οδηγηθήκαμε εδώ, γιατί πιαστήκαμε αδιάβαστοι. Γιατί κάποιοι άλλοι φρόντισαν να είναι πιο καλά προετοιμασμένοι» και κυρίως γιατί πυροβολούμε το φυσικό αέριο που μπορεί να έχει η Ευρώπη και λέμε όχι, δεν το θέλουμε, δεν επενδύουμε στο φυσικό αέριο και εξαρτόμαστε ακόμη περισσότερο από τη Ρωσία και από τους άλλους παρόχους υγροποιημένου φυσικού αερίου; Έχουμε συμφωνήσει όλοι οι ευρωπαίοι τα επόμενα τριάντα χρόνια θα έχουμε ως μεταβατικό μας καύσιμο το φυσικό αέριο άρα το χρειαζόμαστε για τα επόμενα τριάντα χρόνια, αποτελεί λοιπόν παραλογισμό και ανοησία και εμμονή αυτό που συζητούν στις Βρυξέλλες να πάψουν να χρηματοδοτούνται πια οι υποδομές φυσικού αερίου».

Για το αν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμβάλουν στην αύξηση των τιμών

«Είναι άλλη ανοησία να λες ότι για όλα αυτά φταίνε οι πράσινες μορφές ενέργειας. Στις ανανεώσιμες πρέπει να πάμε με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς υπό μια βασική προϋπόθεση, παράλληλα με τις περισσότερες ανανεώσιμες πηγές πρέπει να έχουμε επάρκεια φυσικού αερίου και πρέπει να έχουμε και μέτρα προστασίας των νοικοκυριών από την ενεργειακή φτώχεια και των επιχειρήσεων προκειμένου να τις προστατεύσουμε από τον ανταγωνισμό από άλλους γιατί έτσι θα κλείσουν τα εργοστάσια».

Για τους αγωγούς φυσικού αερίου

«Το φυσικό αέριο δεν είναι μόνο ένα καύσιμο με το οποίο θα ζήσουμε τα επόμενα 30 χρόνια, οι αγωγοί φυσικού αερίου αναβαθμιζόμενοι γίνονται και αγωγοί μεταφοράς του υδρογόνου που το υδρογόνο είναι το καύσιμο του μέλλοντος. Κατά συνέπεια όσοι υπερασπιζόμαστε στους αγωγούς φυσικού αερίου το κάνουμε για τα επόμενα 30 χρόνια αλλά επιπλέον λόγω του υδρογόνου που επίσης θα μεταφέρουν αυτοί οι αγωγοί, το κάνουμε και για τα επόμενα 50 χρόνια. Αυτές τις οφθαλμοφανείς, τις αυτονόητες αλήθειες πρέπει κάποιοι να τις έχουν στο μυαλό τους όταν σχεδιάζουν ενεργειακές στρατηγικές».

Για το τι ύψους αυξήσεις περιμένει στο ελληνικό νοικοκυριό

«Θέλω να αποφύγω τις εκτιμήσεις γιατί και δεν ξέρουμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και δεν ξέρουμε με ποιες αντοχές του κρατικού προϋπολογισμού θα στηριχτούν τα νοικοκυριά. Η ελληνική κυβέρνηση κάνει αυτό που κάνουν όλες οι κυβερνήσεις αρχίζουν να σαρώνουν από κάθε πηγή χρήματα τα οποία είχαν προβλέψει για άλλες ανάγκες. Το πρόβλημα είναι ότι πρώτον τα χρήματα που δίνονται ως ενίσχυση είναι πολύ λιγότερα από αυτά που έχει ανάγκη το νοικοκυριό, λίγη πρόνοια υπάρχει επίσης για τους αγρότες τους οποίους πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας και το τρίτο ότι χρειάζονται επίσης ενίσχυση οι παραγωγικές μονάδες της χώρας μας».

«Πρέπει να ξυπνήσουμε, αυτό που συμβαίνει είναι εξωπραγματικό διότι δεν έγινε παγκόσμιος πόλεμος ή παγκόσμια ύφεση για να πεις δεν το περιμέναμε. Το περιμέναμε, το ξέραμε και απλώς κάποιοι κλείνανε τα μάτια».

Ακούστε τη συνέντευξή του