H πρώτη δηµοσκόπηση της GPO για τη νέα χρονιά αποτυπώνει τις προσδοκίες των πολιτών, την ψυχολογική διάθεση στην οποία βρίσκονται σε αυτήν τη φάση της πανδηµίας, τη στάση τους απέναντι στα θέµατα της επικαιρότητας και την αξιολόγησή τους για τους πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής.
Οι πολίτες προσπαθούν να είναι αισιόδοξοι, µε το 47,2% να πιστεύει ότι το 2021 θα είναι µια καλύτερη χρονιά σε σχέση µε αυτήν που πέρασε. Απαισιόδοξο για την εξέλιξη των πραγµάτων εµφανίζεται το 34,6%, ενώ για το 17,6% του πληθυσµού οι καταστάσεις µάλλον θα παραµείνουν ως έχουν.
Η αρχή του νέου έτους δηµιουργεί σε γενικές γραµµές θετικά συναισθήµατα στους ανθρώπους, που αποτυπώνονται στη συγκεκριµένη ερώτηση και δίνουν θετικό πρόσηµο στον δείκτη αισιοδοξίας.
Η εικόνα αυτή, ωστόσο, µεταβάλλεται όσον αφορά τις οικονοµικές προσδοκίες για το 2021, αφού το µεγαλύτερο ποσοστό (43%) θεωρεί πως η οικονοµική του κατάσταση θα παραµείνει ίδια, 36,3% ότι θα χειροτερέψει και µόνο το 19,6% περιµένει βελτίωση των προσωπικών του οικονοµικών.
«Στασιµότητα» µάλλον είναι η λέξη που περιγράφει καλύτερα τις οικονοµικές προσδοκίες των πολιτών, µε τις απαντήσεις, ωστόσο, να εµφανίζουν διαφοροποιήσεις µεταξύ των ψηφοφόρων των κοµµάτων. Περισσότερο αισιόδοξοι είναι οι ψηφοφόροι της Ν.∆., καθώς το 27,7% πιστεύει πως η οικονοµική του κατάσταση θα βελτιωθεί, ενώ, στον αντίποδα, το 48,7% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι αυτή θα χειροτερέψει µέσα στην επόµενη χρονιά. Παρ’ όλη, ωστόσο, την προσπάθεια των πολιτών να εµφανιστούν αισιόδοξοι, το άγχος είναι το κυρίαρχο συναίσθηµα για το 26% του δείγµατος, ενώ θυµό αισθάνεται το 19,3%. Ενας στους πέντε πολίτες (20,4%) προτάσσει την ελπίδα ως το κυρίαρχο συναίσθηµα αυτής της περιόδου, συνολικά όµως µπορούµε να υποστηρίξουµε ότι τα αρνητικά συναισθήµατα είναι αυτά που κυριαρχούν για το µεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσµού. Μια εξήγηση για την αρνητική συναισθηµατική κατάσταση των πολιτών βρίσκεται στην εκτίµηση που κάνουν για το τέλος της πανδηµίας, την οποία οι περισσότεροι (36,7%) τοποθετούν για µετά το 2021, ενώ το 31,5% πιστεύει ότι ο κύκλος της υγειονοµικής κρίσης θα ολοκληρωθεί στο τέλος του τρέχοντος έτους. Μέσα στο επόµενο εξάµηνο πιστεύει ότι θα λήξει η πανδηµία το 22,3% και σε τρεις µήνες το 5,3%. Παρά τις ελπίδες που γεννά η έναρξη της εµβολιαστικής διαδικασίας, οι πολίτες αντιλαµβάνονται ότι η θωράκιση του πληθυσµού απαιτεί χρόνο. Το 71,1% προτίθεται να κάνει το εµβόλιο µέσα στους επόµενους µήνες, µε το 25,7% να αρνείται τον εµβολιασµό. Το ποσοστό αυτό παραµένει σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της υγειονοµικής κρίσης και εµφανίζεται και σε άλλες έρευνες που έχουν διεξαχθεί την τελευταία περίοδο. Πρόκειται κυρίως για άτοµα νεότερων ηλικιών, 17- 39 ετών, που, είτε επειδή θεωρούν ότι δεν απειλείται η υγεία τους από τον κορονοϊό είτε για άλλους, προσωπικούς λόγους, δεν επιθυµούν να εµβολιαστούν.
Οσον αφορά την εµβολιαστική διαδικασία, η κοινή γνώµη παρουσιάζεται διχασµένη σχετικά µε τον τρόπο µε τον οποίο την έχει οργανώσει η κυβέρνηση και µε τον ρυθµό µε τον οποίο διεξάγεται: το 45,9% είναι ικανοποιηµένο και το 49,4% δηλώνει προβληµατισµένο για την όλη διαδικασία. Στη συγκεκριµένη ερώτηση, οι απαντήσεις επηρεάζονται σε µεγάλο βαθµό από την κοµµατική τοποθέτηση, µε τους ψηφοφόρους της Ν.∆. να εµφανίζονται ικανοποιηµένοι σε ποσοστό 69,7% και αυτούς του ΣΥΡΙΖΑ δυσαρεστηµένοι µε 68,8%.
Στα αµιγώς πολιτικά θέµατα της δηµοσκόπησης, οι πολίτες σε ποσοστό 85,1% πιστεύουν ότι ο πρόσφατος ανασχηµατισµός δεν θα αλλάξει επί της ουσίας την κυβερνητική λειτουργία, ενώ περισσότεροι από τρεις στους τέσσερις πολίτες (76,4%) δεν πιστεύουν ότι πρέπει να γίνουν εκλογές µέσα στο 2021.
Οι πολίτες προτάσσουν τη σταθερότητα, τη συνέχιση και την επίσπευση του κυβερνητικού έργου, απορρίπτοντας σενάρια πρόωρων εκλογών, που αποπροσανατολίζουν την κοινωνία και δυσχεραίνουν την αντιµετώπιση τόσο της πανδηµικής όσο και της οικονοµικής κρίσης.
Οσον αφορά το πρόσφατο νοµοσχέδιο της κυβέρνησης για την Ανώτατη Εκπαίδευση, το 62,3% κρίνει θετικά τη θέσπιση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστήµια και ανώτατου χρονικού ορίου φοίτησης, ενώ το 58,4% συµφωνεί µε τη δηµιουργία πανεπιστηµιακής αστυνοµίας. Η συγκεκριµένη απόφαση βρίσκει αντίθετο το 68,1% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και το 57,6% της ηλικιακής οµάδας 17-24 ετών. Στον πίνακα των πολιτικών αρχηγών η κατάσταση παραµένει σχετικά σταθερή, µε τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωµατικής αντιπολίτευσης να καταγράφουν µια µικρή µείωση της δηµοφιλίας τους, της τάξης των 2 ποσοστιαίων µονάδων περίπου, µε τη διαφορά τους ωστόσο να παραµένει µεγάλη, όπως µεγάλη είναι και η διαφορά µεταξύ του Κ. Μητσοτάκη και του Αλ. Τσίπρα στην ερώτηση για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό (48% έναντι 25,2%).
Εκτός των πολιτικών αρχηγών, στη συγκεκριµένη έρευνα ζητήθηκε η άποψη των πολιτών τόσο για την Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας όσο και για τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. Η κυρία Σακελλαροπούλου έχει 60,1% θετικές γνώµες και 34,9% αρνητικές. Η δηµοφιλία της είναι υψηλότερη του µέσου όρου στους ψηφοφόρους της Ν.∆. (71,7%) και του ΚΙΝ. ΑΛ. (79,9%) και στις ηλικίες άνω των 65 ετών (68,8%).
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυµος συγκεντρώνει 52,2% θετικές απόψεις και 41,8% αρνητικές. Και τα ποσοστά του Προκαθηµένου είναι υψηλότερα µεταξύ των ψηφοφόρων της Ν.∆. (60,6%) και του ΚΙΝ.ΑΛ. (58,8%) και στις µεγαλύτερες ηλικίες (61,9%).
Στην πρόθεση ψήφου -σε σχέση µε τη δηµοσκόπηση του Νοεµβρίου- η διαφορά µεταξύ των δύο πρώτων κοµµάτων βρίσκεται στις 13,9 µονάδες, µε τη Ν.∆. να καταγράφει ποσοστό 37,2% από 37,4%, τον ΣΥΡΙΖΑ 23,3% από 24,3%, το Κίνηµα Αλλαγής 6,2% από 6,4%, το ΚΚΕ 6,1% από 5,5,%, την Ελληνική Λύση 4% από 3,6% και το ΜέΡΑ25 να ανεβαίνει στο 3%.
Πρόκειται για πολύ µικρές µετακινήσεις και µετατοπίσεις, που παγιώνουν µια συγκεκριµένη δηµοσκοπική εικόνα, στην οποία η κυβέρνηση εξακολουθεί να είναι κυρίαρχη και ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να αντεπιτεθεί και να εισπράξει τη φθορά που δηµιουργεί η συνεχιζόµενη υγειονοµική και οικονοµική κρίση.
Οι πολίτες φαίνεται να τηρούν στάση αναµονής και συνεχίζουν να εµπιστεύονται την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, από τον οποίο περιµένουν να προχωρήσει την εµβολιαστική διαδικασία, την ανάταξη της οικονοµίας και τις µεταρρυθµίσεις που χρειάζεται η χώρα.
Αγχος και... επιφυλάξεις
Θετικά κρίνει τους χειρισμούς της κυβέρνησης η πλειοψηφία - επηρεασμένο από την οικονομική δυσπραγία , το συντριπτικό ποσοστό των πολίτων ζητά την επαναλειτουργία της αγοράς.
Συνολικά το 53,6% κρίνει θετικά τους χειρισμούς της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, έναντι 45,8% που τοποθετούνται αρνητικά. Και σε αυτή την ερώτηση παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την κομματική τοποθέτηση των πολιτών, με τους ψηφοφόρους της Ν.Δ. να απαντούν θετικά σε ποσοστό 80,5% και του ΣΥΡΙΖΑ αρνητικά με 67,3%. Οι θετικές κρίσεις για την κυβέρνηση μειώνονται -όπως έχουμε δει και στο παρελθόν- στον τομέα των οικονομικών χειρισμών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, με το 44,8% των πολιτών να κρίνει θετικά τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης και το 53,3% αρνητικά.
Επιπλέον, το 62,2% του πληθυσμού θεωρεί ανεπαρκή τα μέτρα στήριξης για την οικονομία και την απασχόληση, με τις αρνητικές κρίσεις, ωστόσο, να προέρχονται από τους ψηφοφόρους των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Οι πολίτες βιώνουν οικονομική δυσπραγία και για τον λόγο αυτόν η συντριπτική πλειοψηφία (90,5%) -παρόλο που αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που εγκυμονούνται για τη δημόσια υγεία- συμφωνεί με το άνοιγμα του λιανικού εμπορίου, ενώ ταυτόχρονα σε ποσοστό 64,8% ζητά από την κυβέρνηση να επιτρέψει την επαναλειτουργία των καταστημάτων εστίασης και σε ποσοστό 78,6% το άνοιγμα των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι απαντήσεις στις συγκεκριμένες ερωτήσεις καταδεικνύουν την κόπωση του πληθυσμού από το παρατεταμένο lockdown και την άμεση ανάγκη για επανεκκίνηση της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Οι αντίστοιχες κρίσεις για τη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης την περίοδο της πανδημίας συγκεντρώνουν 31,9% θετικές απόψεις έναντι 60,9% αρνητικών, ενώ οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη στήριξη της οικονομίας 33,8% θετικές και 51,7% αρνητικές.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 23 Ιανουαρίου - * Αντώνης Παπαργύρης (Διευθυντής Ερευνών GPO)
