Μελέτες: Ο East Med η πιο ανταγωνιστική επιλογή μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου
Πυρετώδεις είναι τις τελευταίες ώρες οι ρυθμοί, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα στην τελετή κατά την οποία θα πέσουν οι υπογραφές της Διακυβερνητικής Συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου στην Αθήνα, στις 2 Ιανουαρίου για τον αγωγό φυσικού αερίου Eastern Mediterranean -γνωστός ως EastMed.
Οι υπογραφές θα τεθούν από τους υπουργούς Ενέργειας των χωρών, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη και του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπό τις «ευλογίες» της Ιταλίας.
Επίσης, λίγες ώρες πριν από την υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας θα υπογραφεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Προσύμφωνο Συνεργασίας (Letter of Intent) μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas.
Η γεωπολιτική σημασία του East Med για την Ελλάδα
Ο αγωγός Eastern Med χαρακτηρίζεται ως ένα έργο, το οποίο θα ενισχύσει τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας ως ενεργειακό κόμβο και παράλληλα θα συμβάλλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία.
Η σημασία του έργου ωστόσο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη διάσταση μετά τις τελευταίες προκλητικές κινήσεις της Αγκυρας, η οποία υπέγραψε στρατιωτική συμφωνία και μνημόνιο κατανόησης με τη Λιβύη για τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες, αγνοώντας επιδεικτικά την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Κι αυτό, διότι «μπλοκάρει» ουσιαστικά την παραπάνω συμφωνία, καθώς διαπερνά την κυπριακή ΑΟΖ και τη δυνητική ελληνική ΑΟΖ.
Μπορεί το σχέδιο είναι αρκετά δαπανηρό -με το κόστος να εκτιμάται στα 7 δισ. ευρώ- και να υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες, καθώς αγγίζει μεγάλα βάθη και προσεγγίζοντας την Κρήτη συναντά γεωμορφολογικά εμπόδια, που δεν είναι ανυπέρβλητες αλλά αξιοπρόσεκτες, ωστόσο οι υπογραφές στο ανώτερο επίπεδο είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την υλοποίησή του.
Ο αγωγός η πιο ανταγωνιστική επιλογή μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου
Ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed είναι η επιλογή που συγκεντρώνει τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις προκαταρκτικές μελέτες για το έργο που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της εταιρείας ΥΑΦΑ Ποσειδών που διαχειρίζεται το έργο, στην οποία συμμετέχουν με ποσοστά 50%-50% η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison
Σε ποια σημεία υπερτερεί
Οι προκαταρκτικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τους οίκους IHS, Intec SEA και C&M Engineering εξετάζουν τις εναλλακτικές επιλογές για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, καθώς και τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της κατασκευής του EastMed.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών:
Το κόστος μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω του EastMed εκτιμάται στα 2,81 δολάρια ανά MMBtu (εκατομμύριο Btu) ή 3,50 δολάρια ανά MMBtu, ανάλογα με την μεταφορική ικανότητα του αγωγού που θα επιλεγεί (20 ή 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου το χρόνο).
Το κόστος εξαγωγής του φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (δηλαδή μεταφορά στην Αίγυπτο και υγροποίηση στα εργοστάσια που βρίσκονται εκεί) κυμαίνεται από 3,65 δολάρια ανά MMBtu έως 4,50 δολάρια ανά MMBtu, ενώ το κόστος μεταφοράς μέσω αγωγού προς την Τουρκία (περίπτωση κατά την οποία η τουρκική κυβέρνηση όπως επισημαίνεται στη μελέτη θα είχε αποφασιστική επιρροή) είναι δολάρια 0,97 ανά MMBtu.
Τονίζεται ακόμη, ότι η κατασκευή αγωγού μέσω Τουρκίας προϋποθέτει πιθανώς την λύση του Κυπριακού προβλήματος.
Αντίθετα, η επιλογή του EastMed ξεχωρίζει ως η μόνη εναλλακτική που δεν εξαρτάται από τρίτα μέρη εκτός ΕΕ. Λόγω της άμεσης πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει το πλεονέκτημα της χαμηλής παρεμβολής πολιτικών κινδύνων και μιας μεγάλης διαφοροποιημένης αγοράς με πολλούς πιθανούς αγοραστές στην απελευθερωμένη και συνδεδεμένη αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ.
Ο αγωγός θα πρέπει να συμμορφώνεται με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ και του τρίτου ενεργειακού πακέτου, που συνεπάγεται είτε ρυθμιζόμενους όρους πρόσβασης τρίτων είτε εξαιρέσεις από τους όρους αυτούς.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Σε τεχνικό επίπεδο, η μελέτη Intec / C&M αναλύει το έργο σε 11 επιμέρους τμήματα:
1. Υποθαλάσσιος αγωγός από Μονάδα Πλωτής Αποθήκευσης και Εκφόρτωσης στη λεκάνη της Λεβαντίνης σε θαλάσσιο βάθος περίπου 1.800m νερού προς τη βιομηχανική περιοχή του Βασιλικού στην Κύπρο
2.Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Κύπρο.
3. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κύπρο προς την ανατολική Κρήτη (Αθερινόλακκος, στην περιοχή όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ). Ο αγωγός έχει μήκος 734 χλμ. και διέρχεται από μέγιστα θαλάσσια βάθη έως 2.960 μέτρα στην περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης.
4. Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Ανατολική Κρήτη. Ο σχεδιασμός του σταθμού επιτρέπει την περαιτέρω παροχή φυσικού αερίου από την Κρήτη (6 δισ. κυβικά μέτρα/ έτος) που μπορεί να είναι διαθέσιμο στο μέλλον.
5. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κρήτη προς τη Νότια Πελοπόννησο (περιοχή Αγίου Φωκά), μήκους 422 χιλιομέτρων. Τα μέγιστα βάθη νερού στην περιοχή είναι 1.370 μέτρα.
6. Χερσαίος αγωγός από τη Νότια Πελοπόννησο έως τον νομό Αχαΐας. Ο αγωγός διασχίζει την Πελοπόννησο από τη νοτιοανατολική προς τη βορειοδυτική κατεύθυνση σε μήκος περίπου 290 χλμ. και καταλήγει στην περιοχή της Λακκόπετρας.
7. Υποθαλάσσιος αγωγός που διασχίζει τον Κόλπο της Πάτρας, μήκους 18 χλμ. σε θαλάσσια βάθη έως 110 μ.
8. Χερσαίος αγωγός μήκους περίπου 245 χλμ. από την περιοχή Ακαρνανίας προς τον συμπιεστή και τον μετρητικό σταθμό στη Θεσπρωτία (περιοχή Φλωροβούνι).
9. Σταθμός συμπίεσης στο Ευηνοχώρι.
10. Κέντρο εποπτείας / διαχείρισης του αγωγού στην Πελοπόννησο.
11. Σύστημα τηλεπικοινωνιών και τηλε – ελέγχου.
Ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του αγωγού που θα επιλεγούν, το κόστος κατασκευής εκτιμάται από 5,2 έως 5.9 δισ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας είναι η ολοκλήρωση της μελέτης σκοπιμότητας ύψους περίπου 70 εκατ ευρώ, και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.
Ο EastMed περιλαμβάνεται στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Common Interest) καθώς συμβάλλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας με τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, ενώ αναδεικνύει το γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας ως ενεργειακής γέφυρας της ΕΕ.
Μήνυμα στήριξης του EastMed από την Ιταλία
Επιστολή στήριξης του αγωγού φυσικού αερίου EastMed απηύθυνε χθες ο Ιταλός υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης (αρμόδιος για θέματα Ενέργειας) Στέφανο Πατουανέλι, στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, ενόψει της αυριανής υπογραφής της Διακυβερνητικής Συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, για την κατασκευή του έργου.
Συγκεκριμένα, ο κ. Patuanelli τονίζει: «Θα ήθελα να εκφράσω τις πιο θερμές μου ευχές για την επιτυχία της πρωτοβουλίας, την οποία η Ιταλία συνεχίζει να στηρίζει και στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Σχεδίων Κοινού Ενδιαφέροντος PCI (Project of Common Interest)».
Σε πανικό ο Ερντογάν, «πατάει το κουμπί» στη Λιβύη
Η υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας εντείνουν τον εκνευρισμό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που βλέπει την Τουρκία εκτός του συγκεκριμένου σχεδίου, την ώρα που οι αραβικές χώρες ζητούν να σταματήσει η παρέμβαση της Άγκυρας στη Λιβύη, αντιδρώντας στη συμφωνία με την κυβέρνηση του Φάγεζ αλ Σάραντζ και τη δέσμευσή του να στείλει στρατό στην Τρίπολη.
H Αγκυρα προχωρά σε καιροσκοπικές κινήσεις στην περιοχή, όπως η οριοθέτηση ΑΟΖ με την κυβέρνηση Αλ Σαράτζ, οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τα υπό εξέταση ενεργειακά projects και να δημιουργήσουν καθυστερήσεις ως προς την υλοποίησή τους.
Οι σχετικά ήπιες αντιδράσεις από το μεγαλύτερο μέρος της Δύσης στέλνουν μήνυμα αδυναμίας στην Αγκυρα, η οποία θεωρεί ότι έτσι αποδίδει καρπούς η διπλωματία των εκβιασμών μέσω της παράνομης παρουσίας ερευνητικών σκαφών και πλωτών γεωτρυπάνων, συνεπικουρούμενων από πολεμικά πλοία.
Μόνο τυχαία δεν είναι άλλωστε η επιλογή του σημείου που η Τουρκία εγκατέστησε το «Φατίχ» τον περασμένο Μάιο, στα βορειοδυτικά της Πάφου, κοντά στην περιοχή από την οποία θα διέρχεται σε περίπτωση κατασκευής του ο East Med, όπως βέβαια και ο προσδιορισμός της περιοχής θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Αγκυρας μεταξύ Κύπρου και Κρήτης μετά τη συμφωνία με την Τρίπολη.
Προ των πυλών η αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη
Η ώρα της κρίσης λοιπόν για τα ηγεμονικά σχέδια της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Βόρειο Αφρική πλησιάζει, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν επισπεύδει την έγκριση της Εθνοσυνέλευσης για την στρατιωτική συνδρομή στην κυβέρνηση της Τρίπολης, αγνοώντας τον διεθνή παράγοντα που αποδοκιμάζει κάθε εξωτερική εμπλοκή στην λιβυκή κρίση.
Τη μέρα που στην Αθήνα θα πέφτουν οι υπογραφές για τον EastMed, στην Ολομέλεια της Τουρκικής Βουλής θα συζητείται το αίτημα για ενδεχόμενη αποστολή στρατευμάτων στην Τουρκία.
Η τουρκική κυβέρνηση, για να πάρει την άδεια να αναπτύξει μάχιμα στρατεύματα στη Λιβύη, πρέπει να επιτύχει την έγκριση από το κοινοβούλιο μιας χωριστής εντολής, όπως γίνεται κάθε χρόνο για την αποστολή στρατιωτικών στο Ιράκ και στη Συρία. Αυτός είναι ο στόχος του νομοσχεδίου που εστάλη την Δευτέρα στο κοινοβούλιο.
Στο νομοσχέδιο εξηγείται ο λόγος για τον οποίο πρέπει να αποσταλούν στρατεύματα στη Λιβύη και γίνεται αναφορά στο περιβάλλον συρράξεων και τρομοκρατίας στη χώρας. Σε αυτό μάλιστα, υπάρχει προειδοποίηση πως «θα επηρεαστούν αρνητικά τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή αν οι συρράξεις μετατρέπουν σε εμφύλιο».
Το εύρος και το πεδίο εφαρμογής των καθηκόντων των τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη θα καθοριστούν από τον Ταγίπ Ερντογάν.
Αναστασιάδης: Δεν τίθεται σε διαπραγμάτευση η ΑΟΖ
Με αφορμή την υπογραφή της Συμφωνίας αύριο στην Αθήνα, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης παραχώρησε συνέντευξη στον Φιλελεύθερο της Κύπρου, στην οποία υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η τριμερής συμφωνία για τον EastMed.
Συγκεκριμένα, ο Νίκος Αναστασιάδης τονίζει ότι η συμφωνία δείχνει την ισχυρή πολιτική βούληση των εμπλεκομένων κρατών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στέλνει το μήνυμα πως δεν αποδέχονται τις έκνομες ενέργειες και τα τετελεσμένα που η Τουρκία επιδιώκει.
Παράλληλα ο κ. Αναστασιάδης υποδεικνύει ότι η συμφωνία της Κύπρου με Ελλάδα και Ισραήλ αποτελεί «μέτρο επιβεβαίωσης της κυριαρχίας των κρατών και της ενάσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη».
Την ίδια ώρα ο ΠτΔ ξεκαθαρίζει ότι: Πρώτον, ενόσω εκκρεμεί η λύση του Κυπριακού δεν θα δεχθεί να τίθενται εν αμφιβόλω, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεύτερον, η ΑΟΖ ενός κυρίαρχου κράτους δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων προς συζήτηση.
Ο Νίκος Αναστασιάδης σηκώνει το γάντι που του έριξε η αντιπολίτευση καλώντας τον «να μην παραμυθιάζει τον λαό» και απαντά τονίζοντας πως ποτέ δεν λέχθηκε ότι «με την αυριανή συμφωνία τερματίζονται οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας».
Και προχωρώντας ένα ακόμα βήμα αντιστρέφει τις κατηγορίες, υποδεικνύοντας πως «κάποιοι άλλοι ας μην παραμυθιάζουν τον λαό ότι αυτό που θα αποτρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς είναι η υποχωρητικότητα της δικής μας πλευράς».
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρεται και στις εξελίξεις στο Κυπριακό και τη συνάντηση στο Βερολίνο. Σημειώνει πως η συμφωνία για τους όρους αναφοράς δεν έγινε κατορθωτή «όχι διότι μεταξύ μας δεν είχαμε συναντίληψη» αλλά «λόγω των παρεμβάσεων της Άγκυρας».
Αναφερόμενος στον Μουσταφά Ακιντζί επαναλαμβάνει ότι ο ίδιος πιστεύει «στις καλές προθέσεις» του Τουρκοκύπριου ηγέτη αλλά «την ίδια ώρα γνωρίζει τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορεί να κινείται».
Τέλος, υποστηρίζει πως «είναι καιρός να σταματήσουν κάποιοι να αποδίδουν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για τη μη επανέναρξη ή το ναυάγιο του διαλόγου». Και καταλήγει δηλώντας πως στο άμεσο μέλλον δεν μπορούμε να περιμένουμε κάτι στο Κυπριακό.
Ισραήλ: Στρατηγική επιλογή η ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα
Ως έναν άξονα σταθερότητας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο με ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη περιγράφει τον EastMed ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Αθήνα Γιόσι Αμράνι.
Μιλώντας στα «ΝΕΑ» και την Αλεξάνδρα Φωτάκη, ο Αμράνι προβάλλει ως στρατηγική επιλογή του Ισραήλ την ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα και σημειώνει τις μεγάλες προοπτικές διεύρυνσης της συνεργασίας.
Ακόμη χαρακτηρίζει τις κινήσεις της Τουρκίας μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού για τις στοχεύσεις της στην περιοχή, στέλνοντας το δικό του μήνυμα στην Αγκυρα ότι δεν είναι ο μοναδικός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο…
Συγκεκριμένα, ο Γιόσι Αμράνι δήλωσε στα «ΝΕΑ»: «Ο EastMed είναι ένα σχέδιο που συζητείται εδώ και μερικά χρόνια. Θεωρώ ότι οι διαφορετικές μελέτες σκοπιμότητας που έχουν γίνει έχουν αποδείξει τη βιωσιμότητά του. Ο EastMed επιτρέπει στο Ισραήλ να εξαγάγει το αέριο που εξορύσσει στη θαλάσσια περιοχή του, επιτρέπει στην Ελλάδα να γίνει ένας ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη και, το πιο σημαντικό, δίνει επιλογές στην Ευρώπη. Για να γίνει πραγματικότητα πρέπει να συνεχίσουμε τη συνεργασία.
»Η σύνοδος της Πέμπτης, της 2ας Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ισραήλ και του κύπριου προέδρου, είναι μια επαναβεβαίωση της δέσμευσης. Πρέπει να διατηρήσουμε το μομέντουμ και πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το σχέδιο. Σε αυτή τη βάση συζητάμε επίσης και την ισορροπία και την ασφάλεια σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Ο EastMed είναι ένας άξονας σταθερότητας. Ελπίζουμε ότι θα ξεπεραστούν οι όποιες πολιτικές προκλήσεις στην περιοχή. Ο ΕastΜed δεν στρέφεται εναντίον κανενός, ιδίως της Τουρκίας.
»Ωστόσο καμία χώρα δεν θα έπρεπε να επιχειρεί να επιβάλει το όραμά της ή τις επιδιώξεις της για την περιοχή στους άλλους. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι ο ΕastΜed θα υλοποιηθεί και θα αποτελέσει έναν άξονα σταθερότητας και ισορροπίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρώπη.
Σε ερώτηση για το εάν το Ισραήλ εξετάζει συνεργασία για κατασκευή αγωγού με την Τουρκία, ο πρέσβης του Ισραήλ απάντησε: «Στο παρελθόν είχαμε καλές σχέσεις με την Τουρκία. Δεν την αποκλείουμε ως εταίρο ή ως φίλο. Δυστυχώς η τουρκική κυβέρνηση ή ο τούρκος πρόεδρος έχουν κάνει τις επιλογές τους και αυτές οι επιλογές είναι πολύ ξεκάθαρες. Και το όραμά τους για την περιοχή ξεδιπλώνεται μέρα με τη μέρα. Σε σχέση με το αέριο, η επιλογή που συζητείται προς το παρόν είναι ο EastMed και καμία άλλη. Και ελπίζω να κατασκευαστεί ο ΕastΜed και αν υπάρχουν και άλλα αποθέματα και δυνατότητες για εξαγωγές θα εξεταστούν, αλλά προς το παρόν υπάρχει ο ΕastΜed.»
Σε ό,τι αφορά τις κινήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, ο Γιόσι Αμράνι επισήμανε: «Θεωρώ ότι οι κινήσεις που κάνει η Τουρκία είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου και γίνεται συνεχώς πιο ξεκάθαρο το τι επιζητά στην περιοχή. Ωστόσο η Τουρκία δεν είναι ο μοναδικός παίκτης. Είναι ένας σημαντικός παίκτης, μια σημαντική χώρα, με ιστορία, κληρονομιά, παράδοση, έναν σημαντικό ρόλο στην περιοχή και όχι μόνο. Ωστόσο δεν είναι ούτε μοναχοπαίδι ούτε ο μοναδικός παίκτης στη γειτονιά. Υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις και συμφέροντα. Η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι ζούμε στον 21ο αιώνα και όχι στον 17ο, τον 18ο ή τον 19ο.
Μητσοτάκης: Οι γεωπολιτικές προκλήσεις δεν μας φοβίζουν
Μήνυμα αυτοπεποίθησης και αποφασιστικότητας έστειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, λίγο πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας για τον EastMed.
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε έμμεση αναφορά στα ελληνοτουρκικά, τονίζοντας πως «οι γεωπολιτικές προκλήσεις δεν μας φοβίζουν. Έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Έχουμε ισχυρούς συμμάχους.
»Έχουμε την αποτρεπτική ικανότητα να αποκρούσουμε οποιαδήποτε αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Έχουμε πάνω από όλα ένα λαό ενωμένο αλλά και ώριμο. Σε μία εποχή όπου πολλές κοινωνίες βιώνουν μεγάλους εσωτερικούς διχασμούς, αυτή είναι η μεγάλη μας δύναμη».
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed, o Κυριάκος Μητσοτάκης θα συνεχίσει με έναν διπλωματικό μαραθώνιο, ο οποίος περιλαμβάνει διεθνείς επαφές σε Ουάσινγκτον, Νταβός και Παρίσι.
Το πρώτο κρίσιμο ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι στις 7 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον, όπου ο πρωθυπουργός επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο για συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι εξελίξεις στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και η στάση της Τουρκίας, με την Ελλάδα να ζητά ξεκάθαρη στήριξη. Στα θέματα συζήτησης αναμένεται να είναι η συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης, αλλά και ο αγωγός East Med, ο οποίος θα έχει υπογραφεί μόλις πέντε ημέρες πριν στην Αθήνα και χαίρει της στήριξης των ΗΠΑ.
Συζήτηση και για την κατασκευή πλωτού τερματικού σταθμού στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Να σημειωθεί ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι που θέλουν οι Αμερικάνοι για να μεταφέρουν το δικό τους σχιστολιθικό αέριο και να κόψουν τον δρόμο στη Ρωσία για την Ευρώπη. Στο επίκεντρο αναμένεται να είναι η αμυντική συμφωνία, αναβάθμιση των F-16 αλλά και η κοινή παραγωγή drones.
Της συνάντησης με τον Αμερικανό Πρόεδρο, θα ακολουθήσει το δείπνο που θα διοργανώσουν ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κ. Πενς και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, προς τιμήν του Έλληνα πρωθυπουργού στις 8 Ιανουαρίου στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Εκεί θα γίνουν οι δηλώσεις που θα δείξουν και την αμερικανική στάση.
Το Παρίσι θα είναι ο τελευταίος σταθμός του Ιανουαρίου για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος θα μεταβεί στις 29 Ιανουαρίου και θα είναι η δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες. Δηλώνει εμφανώς την καλή σχέση με τον Εμανουέλ Μακρόν και τη στήριξη του Γάλλου προέδρου στις ελληνικές θέσεις, όπως αποτελεί το κρίσιμο ζήτημα της Λιβύης.
Η συνάντηση εκτιμάται ως ιδιαιτέρως σημαντική καθώς αφορά το κρίσιμο θέμα των ημερών για τη χώρας μας που είναι η τουρκική προκλητικότητα. Η Ελλάδα προσδοκά ότι στο πλευρό της Γαλλίας θα βρει έναν σημαντικό και ισχυρό σύμμαχο και αυτό δεν είναι απλή ελπίδα αλλά προοπτική με στέρεες βάσεις καθώς ο Γάλλος Πρόεδρος από την πρώτη στιγμή έχει συγκρουστεί ανοιχτά με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Επίσης, σημαντικό για τη συνάντηση του Γάλλου Προέδρου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό είναι το γεγονός ότι στις αρχές Ιανουαρίου και συγκεκριμένα στις 4 του μήνα, θα προηγηθεί η τετραμερής σύνοδος Ελλάδας – Γαλλίας – Αιγύπτου και Κύπρου με τη συμμετοχή των υπουργών εξωτερικών των τεσσάρων χωρών.
Πώς φτάσαμε στον EastMed
Ο αγωγός EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί σήμερα το πιο ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατ. Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ΝΑ Ευρώπης.
Τα κοιτάσματα της Ανατ. Μεσογείου, με εξαίρεση αυτά της Αιγύπτου, εκτιμάται ότι επαρκούν για την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ιορδανίας προσκείμενων αγορών επιτρέποντας την εξαγωγή περίπου 25 Bcm/έτος.
Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ε. Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon. Η αναγνώριση των Αγωγών EastMed και Ποσειδών ως Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε συν-χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.
Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. που ανήκει κατά 50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. Euro από την ΕΕ, ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες (pre-FEED phase), επιβεβαιώνοντας ότι το Έργο του Αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό, και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή.
Τον Ιούνιο του 2018, το Έργο του Αγωγού EastMed έλαβε πρόσθετη συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF (Connect Europe Facility) της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικού ποσού 34,5 εκ. Η σχετική συμφωνία επιχορήγησης μεταξύ της ΥΑΦΑ-ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει δραστηριότητες που σχετίζονται με την ολοκλήρωση της φάσης FEED (τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες καθώς και την Λεπτομερή Υποθαλάσσια Έρευνα (DMS) και την ωρίμανση του έργου σε επίπεδο λήψης Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID)
Τον Σεπτέμβριο 2019, η INEA (θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπεύθυνο για το προαναφερόμενο πρόγραμμα συν-χρηματοδότησης), εκταμίευσε προπληρωμή ποσού 13,8 εκ. Euro προς άμεση υποστήριξη του Έργου. H επιχορήγηση του συνολικού ποσού, έως 34,5 εκ.Euro, υπόκειται σε αξιολόγηση της Ευρωπαϊκή Επιτροπής (INEA και άλλες συναρμόδιες διευθύνσεις) κατόπιν της ολοκλήρωσης των συν-χρηματοδοτούμενων δραστηριοτήτων.
Προκειμένου η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. να προχωρήσει στην επόμενη φάση ανάπτυξης του έργου, οι Μέτοχοι της Εταιρείας έχουν προσδιορίσει την ανάγκη να εφαρμοστεί μία ταχεία προσέγγιση αποσκοπώντας στην πλήρωση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) εντός 2 – 3 ετών. Το συνολικό κόστος αυτών των ενεργειών εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα περίπου 70 εκατομμύρια ΕΥΡΩ. Εφόσον η τελική επενδυτική απόφαση ληφθεί το 2022 και ξεκινήσει αμέσως η κατασκευή του το έργο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.
Το Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Ιταλίας για τη σύναψη Διακυβερνητικής Συμφωνίας (IGA) για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου. Το κείμενο έλαβε τη σχετική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 2019.
To θέμα του East Med συζητήθηκε όλους τους τελευταίους μήνες μεταξύ των υπουργών Ενέργειας, της Ελλάδας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, του Ισραήλ, κ. Yuval Steinitz και της Κύπρου, κ. Γιώργου Λακκοτρύπη. Ιδιαίτερα το ζήτημα συζητήθηκε στα τέλη Ιουλίου του 2019, στο Κάιρο, στο πλαίσιο του East Med Gas Forum, στις 7 Αυγούστου στη τριμερή συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, παρουσία των ΗΠΑ στην Αθήνα, αλλά και στη διμερή συνάντηση μεταξύ των κ. Κωστή Χατζηδάκη και κ. Yuval Steinitz στις 10 Δεκεμβρίου 2019 στη Μαδρίτη. Σημειώνεται ότι λίγες ημέρες πριν αυτήν τη συνάντηση είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις Ερντογάν με τις οποίες αμφισβητούσε το δικαίωμα των χωρών να προχωρήσουν στην κατασκευή του αγωγού.
Στη συνέχεια υπήρξαν συνεννοήσεις μεταξύ του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου και του κ. Νίκου Αναστασιάδη και τελικώς αποφασίσθηκε η υπογραφή της συμφωνίας στις 2 Ιανουαρίου του 2020 στην Αθήνα.
Οι υπογραφές θα τεθούν από τους υπουργούς Ενέργειας των χωρών, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη και του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπό τις «ευλογίες» της Ιταλίας.
Επίσης, λίγες ώρες πριν από την υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας θα υπογραφεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Προσύμφωνο Συνεργασίας (Letter of Intent) μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas.
Η γεωπολιτική σημασία του East Med για την Ελλάδα
Ο αγωγός Eastern Med χαρακτηρίζεται ως ένα έργο, το οποίο θα ενισχύσει τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας ως ενεργειακό κόμβο και παράλληλα θα συμβάλλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία.
Η σημασία του έργου ωστόσο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη διάσταση μετά τις τελευταίες προκλητικές κινήσεις της Αγκυρας, η οποία υπέγραψε στρατιωτική συμφωνία και μνημόνιο κατανόησης με τη Λιβύη για τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες, αγνοώντας επιδεικτικά την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Κι αυτό, διότι «μπλοκάρει» ουσιαστικά την παραπάνω συμφωνία, καθώς διαπερνά την κυπριακή ΑΟΖ και τη δυνητική ελληνική ΑΟΖ.
Μπορεί το σχέδιο είναι αρκετά δαπανηρό -με το κόστος να εκτιμάται στα 7 δισ. ευρώ- και να υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες, καθώς αγγίζει μεγάλα βάθη και προσεγγίζοντας την Κρήτη συναντά γεωμορφολογικά εμπόδια, που δεν είναι ανυπέρβλητες αλλά αξιοπρόσεκτες, ωστόσο οι υπογραφές στο ανώτερο επίπεδο είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την υλοποίησή του.
Ο αγωγός η πιο ανταγωνιστική επιλογή μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου
Ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed είναι η επιλογή που συγκεντρώνει τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις προκαταρκτικές μελέτες για το έργο που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της εταιρείας ΥΑΦΑ Ποσειδών που διαχειρίζεται το έργο, στην οποία συμμετέχουν με ποσοστά 50%-50% η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison
Σε ποια σημεία υπερτερεί
Οι προκαταρκτικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τους οίκους IHS, Intec SEA και C&M Engineering εξετάζουν τις εναλλακτικές επιλογές για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, καθώς και τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της κατασκευής του EastMed.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών:
Το κόστος μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω του EastMed εκτιμάται στα 2,81 δολάρια ανά MMBtu (εκατομμύριο Btu) ή 3,50 δολάρια ανά MMBtu, ανάλογα με την μεταφορική ικανότητα του αγωγού που θα επιλεγεί (20 ή 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου το χρόνο).
Το κόστος εξαγωγής του φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (δηλαδή μεταφορά στην Αίγυπτο και υγροποίηση στα εργοστάσια που βρίσκονται εκεί) κυμαίνεται από 3,65 δολάρια ανά MMBtu έως 4,50 δολάρια ανά MMBtu, ενώ το κόστος μεταφοράς μέσω αγωγού προς την Τουρκία (περίπτωση κατά την οποία η τουρκική κυβέρνηση όπως επισημαίνεται στη μελέτη θα είχε αποφασιστική επιρροή) είναι δολάρια 0,97 ανά MMBtu.
Τονίζεται ακόμη, ότι η κατασκευή αγωγού μέσω Τουρκίας προϋποθέτει πιθανώς την λύση του Κυπριακού προβλήματος.
Αντίθετα, η επιλογή του EastMed ξεχωρίζει ως η μόνη εναλλακτική που δεν εξαρτάται από τρίτα μέρη εκτός ΕΕ. Λόγω της άμεσης πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει το πλεονέκτημα της χαμηλής παρεμβολής πολιτικών κινδύνων και μιας μεγάλης διαφοροποιημένης αγοράς με πολλούς πιθανούς αγοραστές στην απελευθερωμένη και συνδεδεμένη αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ.
Ο αγωγός θα πρέπει να συμμορφώνεται με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ και του τρίτου ενεργειακού πακέτου, που συνεπάγεται είτε ρυθμιζόμενους όρους πρόσβασης τρίτων είτε εξαιρέσεις από τους όρους αυτούς.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Σε τεχνικό επίπεδο, η μελέτη Intec / C&M αναλύει το έργο σε 11 επιμέρους τμήματα:
1. Υποθαλάσσιος αγωγός από Μονάδα Πλωτής Αποθήκευσης και Εκφόρτωσης στη λεκάνη της Λεβαντίνης σε θαλάσσιο βάθος περίπου 1.800m νερού προς τη βιομηχανική περιοχή του Βασιλικού στην Κύπρο
2.Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Κύπρο.
3. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κύπρο προς την ανατολική Κρήτη (Αθερινόλακκος, στην περιοχή όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ). Ο αγωγός έχει μήκος 734 χλμ. και διέρχεται από μέγιστα θαλάσσια βάθη έως 2.960 μέτρα στην περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης.
4. Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Ανατολική Κρήτη. Ο σχεδιασμός του σταθμού επιτρέπει την περαιτέρω παροχή φυσικού αερίου από την Κρήτη (6 δισ. κυβικά μέτρα/ έτος) που μπορεί να είναι διαθέσιμο στο μέλλον.
5. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κρήτη προς τη Νότια Πελοπόννησο (περιοχή Αγίου Φωκά), μήκους 422 χιλιομέτρων. Τα μέγιστα βάθη νερού στην περιοχή είναι 1.370 μέτρα.
6. Χερσαίος αγωγός από τη Νότια Πελοπόννησο έως τον νομό Αχαΐας. Ο αγωγός διασχίζει την Πελοπόννησο από τη νοτιοανατολική προς τη βορειοδυτική κατεύθυνση σε μήκος περίπου 290 χλμ. και καταλήγει στην περιοχή της Λακκόπετρας.
7. Υποθαλάσσιος αγωγός που διασχίζει τον Κόλπο της Πάτρας, μήκους 18 χλμ. σε θαλάσσια βάθη έως 110 μ.
8. Χερσαίος αγωγός μήκους περίπου 245 χλμ. από την περιοχή Ακαρνανίας προς τον συμπιεστή και τον μετρητικό σταθμό στη Θεσπρωτία (περιοχή Φλωροβούνι).
9. Σταθμός συμπίεσης στο Ευηνοχώρι.
10. Κέντρο εποπτείας / διαχείρισης του αγωγού στην Πελοπόννησο.
11. Σύστημα τηλεπικοινωνιών και τηλε – ελέγχου.
Ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του αγωγού που θα επιλεγούν, το κόστος κατασκευής εκτιμάται από 5,2 έως 5.9 δισ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας είναι η ολοκλήρωση της μελέτης σκοπιμότητας ύψους περίπου 70 εκατ ευρώ, και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.
Ο EastMed περιλαμβάνεται στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Common Interest) καθώς συμβάλλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας με τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, ενώ αναδεικνύει το γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας ως ενεργειακής γέφυρας της ΕΕ.
Μήνυμα στήριξης του EastMed από την Ιταλία
Επιστολή στήριξης του αγωγού φυσικού αερίου EastMed απηύθυνε χθες ο Ιταλός υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης (αρμόδιος για θέματα Ενέργειας) Στέφανο Πατουανέλι, στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, ενόψει της αυριανής υπογραφής της Διακυβερνητικής Συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, για την κατασκευή του έργου.
Συγκεκριμένα, ο κ. Patuanelli τονίζει: «Θα ήθελα να εκφράσω τις πιο θερμές μου ευχές για την επιτυχία της πρωτοβουλίας, την οποία η Ιταλία συνεχίζει να στηρίζει και στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Σχεδίων Κοινού Ενδιαφέροντος PCI (Project of Common Interest)».
Σε πανικό ο Ερντογάν, «πατάει το κουμπί» στη Λιβύη
Η υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας εντείνουν τον εκνευρισμό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που βλέπει την Τουρκία εκτός του συγκεκριμένου σχεδίου, την ώρα που οι αραβικές χώρες ζητούν να σταματήσει η παρέμβαση της Άγκυρας στη Λιβύη, αντιδρώντας στη συμφωνία με την κυβέρνηση του Φάγεζ αλ Σάραντζ και τη δέσμευσή του να στείλει στρατό στην Τρίπολη.
H Αγκυρα προχωρά σε καιροσκοπικές κινήσεις στην περιοχή, όπως η οριοθέτηση ΑΟΖ με την κυβέρνηση Αλ Σαράτζ, οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τα υπό εξέταση ενεργειακά projects και να δημιουργήσουν καθυστερήσεις ως προς την υλοποίησή τους.
Οι σχετικά ήπιες αντιδράσεις από το μεγαλύτερο μέρος της Δύσης στέλνουν μήνυμα αδυναμίας στην Αγκυρα, η οποία θεωρεί ότι έτσι αποδίδει καρπούς η διπλωματία των εκβιασμών μέσω της παράνομης παρουσίας ερευνητικών σκαφών και πλωτών γεωτρυπάνων, συνεπικουρούμενων από πολεμικά πλοία.
Μόνο τυχαία δεν είναι άλλωστε η επιλογή του σημείου που η Τουρκία εγκατέστησε το «Φατίχ» τον περασμένο Μάιο, στα βορειοδυτικά της Πάφου, κοντά στην περιοχή από την οποία θα διέρχεται σε περίπτωση κατασκευής του ο East Med, όπως βέβαια και ο προσδιορισμός της περιοχής θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Αγκυρας μεταξύ Κύπρου και Κρήτης μετά τη συμφωνία με την Τρίπολη.
Προ των πυλών η αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη
Η ώρα της κρίσης λοιπόν για τα ηγεμονικά σχέδια της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Βόρειο Αφρική πλησιάζει, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν επισπεύδει την έγκριση της Εθνοσυνέλευσης για την στρατιωτική συνδρομή στην κυβέρνηση της Τρίπολης, αγνοώντας τον διεθνή παράγοντα που αποδοκιμάζει κάθε εξωτερική εμπλοκή στην λιβυκή κρίση.
Τη μέρα που στην Αθήνα θα πέφτουν οι υπογραφές για τον EastMed, στην Ολομέλεια της Τουρκικής Βουλής θα συζητείται το αίτημα για ενδεχόμενη αποστολή στρατευμάτων στην Τουρκία.
Η τουρκική κυβέρνηση, για να πάρει την άδεια να αναπτύξει μάχιμα στρατεύματα στη Λιβύη, πρέπει να επιτύχει την έγκριση από το κοινοβούλιο μιας χωριστής εντολής, όπως γίνεται κάθε χρόνο για την αποστολή στρατιωτικών στο Ιράκ και στη Συρία. Αυτός είναι ο στόχος του νομοσχεδίου που εστάλη την Δευτέρα στο κοινοβούλιο.
Στο νομοσχέδιο εξηγείται ο λόγος για τον οποίο πρέπει να αποσταλούν στρατεύματα στη Λιβύη και γίνεται αναφορά στο περιβάλλον συρράξεων και τρομοκρατίας στη χώρας. Σε αυτό μάλιστα, υπάρχει προειδοποίηση πως «θα επηρεαστούν αρνητικά τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή αν οι συρράξεις μετατρέπουν σε εμφύλιο».
Το εύρος και το πεδίο εφαρμογής των καθηκόντων των τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη θα καθοριστούν από τον Ταγίπ Ερντογάν.
Αναστασιάδης: Δεν τίθεται σε διαπραγμάτευση η ΑΟΖ
Με αφορμή την υπογραφή της Συμφωνίας αύριο στην Αθήνα, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης παραχώρησε συνέντευξη στον Φιλελεύθερο της Κύπρου, στην οποία υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η τριμερής συμφωνία για τον EastMed.
Συγκεκριμένα, ο Νίκος Αναστασιάδης τονίζει ότι η συμφωνία δείχνει την ισχυρή πολιτική βούληση των εμπλεκομένων κρατών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στέλνει το μήνυμα πως δεν αποδέχονται τις έκνομες ενέργειες και τα τετελεσμένα που η Τουρκία επιδιώκει.
Παράλληλα ο κ. Αναστασιάδης υποδεικνύει ότι η συμφωνία της Κύπρου με Ελλάδα και Ισραήλ αποτελεί «μέτρο επιβεβαίωσης της κυριαρχίας των κρατών και της ενάσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη».
Την ίδια ώρα ο ΠτΔ ξεκαθαρίζει ότι: Πρώτον, ενόσω εκκρεμεί η λύση του Κυπριακού δεν θα δεχθεί να τίθενται εν αμφιβόλω, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεύτερον, η ΑΟΖ ενός κυρίαρχου κράτους δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων προς συζήτηση.
Ο Νίκος Αναστασιάδης σηκώνει το γάντι που του έριξε η αντιπολίτευση καλώντας τον «να μην παραμυθιάζει τον λαό» και απαντά τονίζοντας πως ποτέ δεν λέχθηκε ότι «με την αυριανή συμφωνία τερματίζονται οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας».
Και προχωρώντας ένα ακόμα βήμα αντιστρέφει τις κατηγορίες, υποδεικνύοντας πως «κάποιοι άλλοι ας μην παραμυθιάζουν τον λαό ότι αυτό που θα αποτρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς είναι η υποχωρητικότητα της δικής μας πλευράς».
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρεται και στις εξελίξεις στο Κυπριακό και τη συνάντηση στο Βερολίνο. Σημειώνει πως η συμφωνία για τους όρους αναφοράς δεν έγινε κατορθωτή «όχι διότι μεταξύ μας δεν είχαμε συναντίληψη» αλλά «λόγω των παρεμβάσεων της Άγκυρας».
Αναφερόμενος στον Μουσταφά Ακιντζί επαναλαμβάνει ότι ο ίδιος πιστεύει «στις καλές προθέσεις» του Τουρκοκύπριου ηγέτη αλλά «την ίδια ώρα γνωρίζει τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορεί να κινείται».
Τέλος, υποστηρίζει πως «είναι καιρός να σταματήσουν κάποιοι να αποδίδουν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για τη μη επανέναρξη ή το ναυάγιο του διαλόγου». Και καταλήγει δηλώντας πως στο άμεσο μέλλον δεν μπορούμε να περιμένουμε κάτι στο Κυπριακό.
Ισραήλ: Στρατηγική επιλογή η ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα
Ως έναν άξονα σταθερότητας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο με ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη περιγράφει τον EastMed ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Αθήνα Γιόσι Αμράνι.
Μιλώντας στα «ΝΕΑ» και την Αλεξάνδρα Φωτάκη, ο Αμράνι προβάλλει ως στρατηγική επιλογή του Ισραήλ την ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα και σημειώνει τις μεγάλες προοπτικές διεύρυνσης της συνεργασίας.
Ακόμη χαρακτηρίζει τις κινήσεις της Τουρκίας μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού για τις στοχεύσεις της στην περιοχή, στέλνοντας το δικό του μήνυμα στην Αγκυρα ότι δεν είναι ο μοναδικός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο…
Συγκεκριμένα, ο Γιόσι Αμράνι δήλωσε στα «ΝΕΑ»: «Ο EastMed είναι ένα σχέδιο που συζητείται εδώ και μερικά χρόνια. Θεωρώ ότι οι διαφορετικές μελέτες σκοπιμότητας που έχουν γίνει έχουν αποδείξει τη βιωσιμότητά του. Ο EastMed επιτρέπει στο Ισραήλ να εξαγάγει το αέριο που εξορύσσει στη θαλάσσια περιοχή του, επιτρέπει στην Ελλάδα να γίνει ένας ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη και, το πιο σημαντικό, δίνει επιλογές στην Ευρώπη. Για να γίνει πραγματικότητα πρέπει να συνεχίσουμε τη συνεργασία.
»Η σύνοδος της Πέμπτης, της 2ας Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ισραήλ και του κύπριου προέδρου, είναι μια επαναβεβαίωση της δέσμευσης. Πρέπει να διατηρήσουμε το μομέντουμ και πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το σχέδιο. Σε αυτή τη βάση συζητάμε επίσης και την ισορροπία και την ασφάλεια σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Ο EastMed είναι ένας άξονας σταθερότητας. Ελπίζουμε ότι θα ξεπεραστούν οι όποιες πολιτικές προκλήσεις στην περιοχή. Ο ΕastΜed δεν στρέφεται εναντίον κανενός, ιδίως της Τουρκίας.
»Ωστόσο καμία χώρα δεν θα έπρεπε να επιχειρεί να επιβάλει το όραμά της ή τις επιδιώξεις της για την περιοχή στους άλλους. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι ο ΕastΜed θα υλοποιηθεί και θα αποτελέσει έναν άξονα σταθερότητας και ισορροπίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρώπη.
Σε ερώτηση για το εάν το Ισραήλ εξετάζει συνεργασία για κατασκευή αγωγού με την Τουρκία, ο πρέσβης του Ισραήλ απάντησε: «Στο παρελθόν είχαμε καλές σχέσεις με την Τουρκία. Δεν την αποκλείουμε ως εταίρο ή ως φίλο. Δυστυχώς η τουρκική κυβέρνηση ή ο τούρκος πρόεδρος έχουν κάνει τις επιλογές τους και αυτές οι επιλογές είναι πολύ ξεκάθαρες. Και το όραμά τους για την περιοχή ξεδιπλώνεται μέρα με τη μέρα. Σε σχέση με το αέριο, η επιλογή που συζητείται προς το παρόν είναι ο EastMed και καμία άλλη. Και ελπίζω να κατασκευαστεί ο ΕastΜed και αν υπάρχουν και άλλα αποθέματα και δυνατότητες για εξαγωγές θα εξεταστούν, αλλά προς το παρόν υπάρχει ο ΕastΜed.»
Σε ό,τι αφορά τις κινήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, ο Γιόσι Αμράνι επισήμανε: «Θεωρώ ότι οι κινήσεις που κάνει η Τουρκία είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου και γίνεται συνεχώς πιο ξεκάθαρο το τι επιζητά στην περιοχή. Ωστόσο η Τουρκία δεν είναι ο μοναδικός παίκτης. Είναι ένας σημαντικός παίκτης, μια σημαντική χώρα, με ιστορία, κληρονομιά, παράδοση, έναν σημαντικό ρόλο στην περιοχή και όχι μόνο. Ωστόσο δεν είναι ούτε μοναχοπαίδι ούτε ο μοναδικός παίκτης στη γειτονιά. Υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις και συμφέροντα. Η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι ζούμε στον 21ο αιώνα και όχι στον 17ο, τον 18ο ή τον 19ο.
Μητσοτάκης: Οι γεωπολιτικές προκλήσεις δεν μας φοβίζουν
Μήνυμα αυτοπεποίθησης και αποφασιστικότητας έστειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, λίγο πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας για τον EastMed.
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε έμμεση αναφορά στα ελληνοτουρκικά, τονίζοντας πως «οι γεωπολιτικές προκλήσεις δεν μας φοβίζουν. Έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Έχουμε ισχυρούς συμμάχους.
»Έχουμε την αποτρεπτική ικανότητα να αποκρούσουμε οποιαδήποτε αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Έχουμε πάνω από όλα ένα λαό ενωμένο αλλά και ώριμο. Σε μία εποχή όπου πολλές κοινωνίες βιώνουν μεγάλους εσωτερικούς διχασμούς, αυτή είναι η μεγάλη μας δύναμη».
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed, o Κυριάκος Μητσοτάκης θα συνεχίσει με έναν διπλωματικό μαραθώνιο, ο οποίος περιλαμβάνει διεθνείς επαφές σε Ουάσινγκτον, Νταβός και Παρίσι.
Το πρώτο κρίσιμο ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι στις 7 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον, όπου ο πρωθυπουργός επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο για συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι εξελίξεις στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και η στάση της Τουρκίας, με την Ελλάδα να ζητά ξεκάθαρη στήριξη. Στα θέματα συζήτησης αναμένεται να είναι η συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης, αλλά και ο αγωγός East Med, ο οποίος θα έχει υπογραφεί μόλις πέντε ημέρες πριν στην Αθήνα και χαίρει της στήριξης των ΗΠΑ.
Συζήτηση και για την κατασκευή πλωτού τερματικού σταθμού στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Να σημειωθεί ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι που θέλουν οι Αμερικάνοι για να μεταφέρουν το δικό τους σχιστολιθικό αέριο και να κόψουν τον δρόμο στη Ρωσία για την Ευρώπη. Στο επίκεντρο αναμένεται να είναι η αμυντική συμφωνία, αναβάθμιση των F-16 αλλά και η κοινή παραγωγή drones.
Της συνάντησης με τον Αμερικανό Πρόεδρο, θα ακολουθήσει το δείπνο που θα διοργανώσουν ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κ. Πενς και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, προς τιμήν του Έλληνα πρωθυπουργού στις 8 Ιανουαρίου στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Εκεί θα γίνουν οι δηλώσεις που θα δείξουν και την αμερικανική στάση.
Το Παρίσι θα είναι ο τελευταίος σταθμός του Ιανουαρίου για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος θα μεταβεί στις 29 Ιανουαρίου και θα είναι η δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες. Δηλώνει εμφανώς την καλή σχέση με τον Εμανουέλ Μακρόν και τη στήριξη του Γάλλου προέδρου στις ελληνικές θέσεις, όπως αποτελεί το κρίσιμο ζήτημα της Λιβύης.
Η συνάντηση εκτιμάται ως ιδιαιτέρως σημαντική καθώς αφορά το κρίσιμο θέμα των ημερών για τη χώρας μας που είναι η τουρκική προκλητικότητα. Η Ελλάδα προσδοκά ότι στο πλευρό της Γαλλίας θα βρει έναν σημαντικό και ισχυρό σύμμαχο και αυτό δεν είναι απλή ελπίδα αλλά προοπτική με στέρεες βάσεις καθώς ο Γάλλος Πρόεδρος από την πρώτη στιγμή έχει συγκρουστεί ανοιχτά με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Επίσης, σημαντικό για τη συνάντηση του Γάλλου Προέδρου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό είναι το γεγονός ότι στις αρχές Ιανουαρίου και συγκεκριμένα στις 4 του μήνα, θα προηγηθεί η τετραμερής σύνοδος Ελλάδας – Γαλλίας – Αιγύπτου και Κύπρου με τη συμμετοχή των υπουργών εξωτερικών των τεσσάρων χωρών.
Πώς φτάσαμε στον EastMed
Ο αγωγός EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί σήμερα το πιο ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατ. Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ΝΑ Ευρώπης.
Τα κοιτάσματα της Ανατ. Μεσογείου, με εξαίρεση αυτά της Αιγύπτου, εκτιμάται ότι επαρκούν για την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ιορδανίας προσκείμενων αγορών επιτρέποντας την εξαγωγή περίπου 25 Bcm/έτος.
Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ε. Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon. Η αναγνώριση των Αγωγών EastMed και Ποσειδών ως Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε συν-χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.
Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. που ανήκει κατά 50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. Euro από την ΕΕ, ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες (pre-FEED phase), επιβεβαιώνοντας ότι το Έργο του Αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό, και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή.
Τον Ιούνιο του 2018, το Έργο του Αγωγού EastMed έλαβε πρόσθετη συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF (Connect Europe Facility) της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικού ποσού 34,5 εκ. Η σχετική συμφωνία επιχορήγησης μεταξύ της ΥΑΦΑ-ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει δραστηριότητες που σχετίζονται με την ολοκλήρωση της φάσης FEED (τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες καθώς και την Λεπτομερή Υποθαλάσσια Έρευνα (DMS) και την ωρίμανση του έργου σε επίπεδο λήψης Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID)
Τον Σεπτέμβριο 2019, η INEA (θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπεύθυνο για το προαναφερόμενο πρόγραμμα συν-χρηματοδότησης), εκταμίευσε προπληρωμή ποσού 13,8 εκ. Euro προς άμεση υποστήριξη του Έργου. H επιχορήγηση του συνολικού ποσού, έως 34,5 εκ.Euro, υπόκειται σε αξιολόγηση της Ευρωπαϊκή Επιτροπής (INEA και άλλες συναρμόδιες διευθύνσεις) κατόπιν της ολοκλήρωσης των συν-χρηματοδοτούμενων δραστηριοτήτων.
Προκειμένου η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. να προχωρήσει στην επόμενη φάση ανάπτυξης του έργου, οι Μέτοχοι της Εταιρείας έχουν προσδιορίσει την ανάγκη να εφαρμοστεί μία ταχεία προσέγγιση αποσκοπώντας στην πλήρωση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) εντός 2 – 3 ετών. Το συνολικό κόστος αυτών των ενεργειών εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα περίπου 70 εκατομμύρια ΕΥΡΩ. Εφόσον η τελική επενδυτική απόφαση ληφθεί το 2022 και ξεκινήσει αμέσως η κατασκευή του το έργο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.
Το Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Ιταλίας για τη σύναψη Διακυβερνητικής Συμφωνίας (IGA) για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου. Το κείμενο έλαβε τη σχετική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 2019.
To θέμα του East Med συζητήθηκε όλους τους τελευταίους μήνες μεταξύ των υπουργών Ενέργειας, της Ελλάδας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, του Ισραήλ, κ. Yuval Steinitz και της Κύπρου, κ. Γιώργου Λακκοτρύπη. Ιδιαίτερα το ζήτημα συζητήθηκε στα τέλη Ιουλίου του 2019, στο Κάιρο, στο πλαίσιο του East Med Gas Forum, στις 7 Αυγούστου στη τριμερή συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, παρουσία των ΗΠΑ στην Αθήνα, αλλά και στη διμερή συνάντηση μεταξύ των κ. Κωστή Χατζηδάκη και κ. Yuval Steinitz στις 10 Δεκεμβρίου 2019 στη Μαδρίτη. Σημειώνεται ότι λίγες ημέρες πριν αυτήν τη συνάντηση είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις Ερντογάν με τις οποίες αμφισβητούσε το δικαίωμα των χωρών να προχωρήσουν στην κατασκευή του αγωγού.
Στη συνέχεια υπήρξαν συνεννοήσεις μεταξύ του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου και του κ. Νίκου Αναστασιάδη και τελικώς αποφασίσθηκε η υπογραφή της συμφωνίας στις 2 Ιανουαρίου του 2020 στην Αθήνα.
