Η απόσταση ανάμεσα στην Ιεράπετρα και το Τομπρούκ, όπου εδρεύει το Κοινοβούλιο της Λιβύης, είναι 366 χιλιόμετρα. Μικρότερη, δηλαδή, από την απόσταση που χωρίζει τη νοτιότερη πόλη της Ελλάδας από την Αθήνα. Παρ’ όλα ταύτα, μέχρι την περασμένη εβδομάδα η Λιβύη αντιμετωπιζόταν από πολλούς ως μια μακρινή χώρα, που δεν αφορούσε στο παραμικρό την ελληνική εξωτερική πολιτική. Εξάλλου, η χώρα μας δεν διαθέτει διπλωματική εκπροσώπηση στην Τρίπολη, επικαλούμενη την αστάθεια που επικρατεί στη χώρα.

Πάντως, η Ιταλία και η Τουρκία έχουν διπλωματική παρουσία και παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στο εσωτερικό της πολύπαθης χώρας. Βέβαια, δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερα στενή σχέση με το καθεστώς Καντάφι τη δεκαετία του 1980.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα αγόραζε σε προνομιακή τιμή λιβυκό πετρέλαιο και ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες δραστηριοποιούνταν στην αγορά της χώρας. Επίσης, Λίβυοι αξιωματικοί φοιτούσαν σε ελληνικές στρατιωτικές ακαδημίες. Η σχέση άλλαξε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η Αθήνα επικεντρώθηκε στον βαλκανικό της περίγυρο.

Η Ελλάδα δεν είχε σημαντική συμμετοχή στην αγγλογαλλική επέμβαση του 2011. Χιλιάδες Λίβυοι τραυματίες φιλοξενήθηκαν σε νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, όμως, χωρίς ποτέ να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή την εξυπηρέτηση. Το 2011 και το 2014 το Πολεμικό Ναυτικό οργάνωσε με μεγάλη επιτυχία επιχειρήσεις απεγκλωβισμού Ελλήνων και ξένων αμάχων. Επίσης, η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα στη Διεθνή Διάσκεψη για τη Λιβύη στο Παλέρμο, τον Νοέμβριο του 2018.

Από όλα τα παραπάνω εξάγεται αβίαστα το συμπέρασμα ότι η Λιβύη δεν είναι μια αδιάφορη, μακρινή χώρα για την Ελλάδα. Εντούτοις, η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης και την Τουρκία φαίνεται να αιφνιδίασε την ελληνική πλευρά. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, η Αθήνα να οικοδομήσει μια νέα πολιτική έναντι της Λιβύης και των υπόλοιπων χωρών της Βόρειας Αφρικής. Δεν μπορούμε άλλο να αγνοούμε τις περιφερειακές εξελίξεις.

*Αναπληρωτή καθηγητή Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας