Ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το επικής διάστασης μυθιστόρημά «Πόλεμος και Ειρήνη» του Λέωνος Τολστόι, που γράφτηκε πριν από 150 χρόνια, ανεβάζει από 18 Νοεμβρίου στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά η Ιόλη Ανδρεάδη. Το έργο παρουσιάζει μια οικουμενική σκιαγράφηση της ανθρώπινης ψυχής με όχημα όσα συνέβησαν μεταξύ 1805 και 1820 με επίκεντρο την επίδραση της γαλλικής εισβολής στην Τσαρική Ρωσία. «Είναι έτσι η φύση αυτού του έργου, που αν ρωτήσουμε 15 ανθρώπους για το τι λέει, θα μας πουν 15 διαφορετικά πράγματα. Για μένα είναι ένα υμνητικό και δοξαστικό κείμενο για την ίδια τη ζωή και το βηματισμό της» λέει στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ο Γεράσιμος Γεννατάς, που πρωταγωνιστεί στο έργο.

Το «Πόλεμος και Ειρήνη» είναι ένα πολύ βαθυστόχαστο κείμενο με πολλές αναφορές σε ιστορικά στοιχεία. Ποιές δυσκολίες έχει στο ανέβασμά του στη σκηνή ένα τέτοιο κείμενο που δεν είναι θεατρικό; Πόσο εύκολο είναι να μεταφερθεί ένα τόσο μεγάλο έργο, ένα έργο με τεράστιο όγκο κυριολεκτικά και μεταφορικά, στο θέατρο;
Όταν τα πράγματα έχουν διαφορετικές αφετηρίες, αυτό από μόνο του καθιστά τα πράγματα πιο δύσκολα. Το κείμενο είναι μη θεατρικό. Δεν ξέρω πώς να το χαρακτηρίσω. Είναι ένα μυθιστόρημα, ένα έπος; Αλλά νομίζω πως είναι ένα μνημείο, το οποίο καλείσαι να το τοποθετήσεις πάνω σε μια σκηνή. Ένας ογκόλιθος με άπειρες πληροφορίες, από τις οποίες πρέπει να επιλέξουμε τι θα παρουσιάσουμε. Πρέπει να λέει μια ιστορία. Άρα το μέγεθος του έργου και η πυκνότητα του περιεχομένου είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες. Έχει όμως γίνει μια πολύ έξυπνη διασκευή χρησιμοποιώντας πολύ ωραίες σκηνές με εσωτερική δύναμη, χιούμορ, ανθρωπιά, που στοιχειοθετούν μια σπουδαία ιστορία. Αλλά η φύση του έργου αυτού είναι έτσι, που αν ρωτήσουμε 15 ανθρώπους για το τι λέει το έργο, θα μας πουν 15 διαφορετικά πράγματα. Για μένα είναι ένας θρίαμβος, ένα υμνητικό και δοξαστικό κείμενο για την ίδια τη ζωή και το βηματισμό της. Η ζωή μέσα στο κείμενο κάνει την ίδια την ιστορία να μιλάει.

Εσείς ποιον ρόλο υποδύεστε;
Υποδύομαι εντός πολλών εισαγωγικών τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Αλλά νομίζω πως ειδικά σε μια θεατρική σκηνή δεν μπορείς να υποδυθείς αυτήν την προσωπικότητα. Γιατί το θέατρο σε όλες του τις μορφές είναι μακριά από τον ρεαλισμό. Εμείς αυτό που επιθυμούμε να κάνουμε είναι να προβάλλουμε κάποιες συμπεριφορές μέσα στην ιστορία μας.

Σας δυσκόλεψε κάτι στην προσέγγιση αυτού του ρόλου;
Ο συγκεκριμένος άνθρωπος αιματοκύλησε πολύ κόσμο. Χύθηκε πολύ αίμα στο πέρασμά του. Αλλά πολλά από όσα προσπάθησε να διαμορφώσει είχαν ένα χαρακτήρα επαναστατικό για την εποχή με την έννοια της αλλαγής. Και πολλά από όσα θεσμοθετήθηκαν στην οργάνωση του κράτους τότε είναι πολύ σημερινά. Βασίζονται πάνω σε εκείνες τις βάσεις. Είχα να φτιάξω ένα πρόσωπο με πολλά ετερόκλητα χαρακτηριστικά. Ήταν μια καταιγίδα.

Τι μελετήσατε για αυτόν τον ρόλο;
Οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε. Από ιστορικά στοιχεία, πίνακες, λογοτεχνικά κείμενα και πολλά άλλα. Μελετάμε όλοι συνέχεια. Και έτσι είμαστε τυχεροί γιατί έτσι μαθαίνουμε ότι δεν ξέραμε. Αυτά τα έργα είναι μια ευκαιρία και για όσους δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο να το δουν στη σκηνή. Αν όλοι λέγαμε στον εαυτό μας ότι θα διαβάζαμε κάθε μέρα 10 σελίδες από το «Πόλεμος και Ειρήνη» και δεν θα βλέπαμε τηλεόραση, θα γινόμασταν πολύ καλύτεροι άνθρωποι. Αλλά είναι πολύ περίεργο το πόσο λίγα πράγματα ζητάμε από την ζωή μας. Οι άνθρωποι πρέπει να βρίσκονται εκεί που κατοικεί η ομορφιά. Οπουδήποτε αλλού είναι εξόριστοι. Είναι πολύ εύκολο να ανοίξεις ένα βιβλίο και να το διαβάσεις. Και η ομορφιά βρίσκεται στο διάβασμα, στα βιβλία με ωραίες λέξεις, ωραίες εικόνες, ωραία νοήματα.

Ποια σημεία του έργου έχουν αναφορά στο σήμερα και κάνουν τον θεατή να δει μέσα του; Και τι αντικατοπτρίζεται εκεί;;
Υπάρχει μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα μιας καλοπέρασης, ότι περνάμε καλά. Αλλά πιστεύω πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το θέμα είναι να αναρωτηθούμε τι θα πει πόλεμος. Πόλεμος δεν είναι μόνο τα ανθρώπινα κορμιά που πέφτουν πάνω σε μια ματωμένη γη, αλλά και οι ορδές των αστέγων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια. Είναι και ότι δουλεύεις όλη μέρα για να καταφέρεις να πληρώσεις έναν λογαριασμό. Πόλεμος είναι και να βρίζεσαι συνέχεια στην ουρά μια τράπεζας. Είναι μια μορφή απανθρωπιάς. Πως μπορούμε να βρούμε τα πράγματα που μας ενώνουν. Όσα μας κάνουν να χαμογελούν. Ένα συγγνώμη λύνει τα πάντα, αλλά κανείς δεν το ζητάει, ούτε ντρεπόμαστε πια τίποτα. Ζούμε κάθε μερά πολλούς και μικρούς πολέμους.

Γιατί τελικά πολεμάει ο άνθρωπος;
Όταν πολεμάμε για να διεκδικούμε την ανθρωπιά και την αγάπη είναι ένας πόλεμος άγιος. Αλλά όταν πολεμάμε επειδή φοβόμαστε και επειδή έχουμε περιχαρακωθεί γύρω από τον εαυτό μας, αυτό είναι ένας άλλος πόλεμος. Αλλά ο φόβος είναι πολύ καταλυτικό στοιχείο για όλο αυτό.

Ποια η άποψή σας για τους σημερινούς πολέμους και κυρίως στην Ανατολή, από όπου έρχονται σε εμάς τόσοι πρόσφυγες για να προστατευθούν;
Δυστυχώς οι λόγοι είναι μόνο οικονομικοί. Η μοναδική πατρίδα, η μοναδική οικογένεια, θρησκεία, είναι δυστυχώς μόνο το χρήμα πια.

Αν κάνουμε προβολή στο μέλλον τι προβλήματα πιστεύετε πως θα δημιουργηθούν με την τεράστια αυτή εισροή μεταναστών στην Ελλάδα;
Όπως δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πριν δέκα χρόνια την κρίση που ερχόταν, έτσι και τώρα δεν μπορούμε να φανταστούμε τι θα συμβεί στα επόμενα δέκα χρόνια. Δεν μπορούμε να φανταστούμε τι μας περιμένει. Το κακό είναι ότι δεν μας νοιάζει. Παντού διαβάζουμε ότι είμαστε τελευταίοι σε όλα και δεν μας νοιάζει. Είμαστε σε μια νιρβάνα, λίγο αποχαυνωμένοι. Αντί να καταλάβουμε ότι έχουμε τα πιο ακριβά σουπερ μαρκετ της Ευρώπης, πάμε να φάμε τη σειρά του άλλο στο ταμείο για να πληρώσουμε πρώτοι. Ζούμε σε μια επίφαση ευμάρειας. Νομίζουμε ότι αν μια εβδομάδα περάσουμε καλά, κάτι θα γίνει. Δεν λειτουργούμε σαν κοινωνία, αλλά σαν μονάδες φοβισμένες.

Όταν επιστρέφετε από ένα ταξίδι στο εξωτερικό, πως νιώθετε;
Νιώθω ότι επιστρέφω στο μεσαίωνα. Στο Μπαγκλαντές. Γιατί η χώρα μας μοιάζει περισσότερο με Νέο Δελχί ή Μπαγκαντλές. Ότι κάποιος μας κάνει πλάκα. Και πληρώνουμε για αυτό.

Μετά από την μεγάλη οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα, που επηρέασε σαφώς και τον καλλιτεχνικό χώρο, βλέπετε τώρα να αλλάζει κάτι;
Όχι, δεν βλέπω να αλλάζει τίποτα, αλλά βλέπω να ζούμε μια νέα μεταπολίτευση. Δηλαδή θα ζούμε άλλα 30 χρόνια όπως ζούσαμε πριν. Με διαφθορά, διαπλοκή, και χωρίς κίνητρο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση από τα αγγλικά - Σκηνοθεσία - Κίνηση: Ιόλη Ανδρεάδη. Πρωτότυπη διασκευή για το θέατρο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης. Σκηνογραφία - Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα. Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Γιάννης Χριστοφίδη. Στο ρόλο του Λέοντος Τολστόι και του Στρατηγού Κουτούζωφ ο Κώστας Καζάκος. Πρωταγωνιστούν αλφαβητικά: Γεράσιμος Γεννατάς, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Τζένη Κόλλια, Νεφέλη Κουρή, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Κώστας Νικούλι, Ρούλα Πατεράκη και Βασιλική Τρουφάκου. Παίζουν ακόμη οι Ανδρέας Κανελλόπουλος και Εστέλλα Κοπάνου.
Πρεμιέρα στις 18 Νοεμβρίου 2019
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ