Του Γιώργου Παππού 

Ως «terra incognita» χαρακτηρίζουν υψηλόβαθμες ευρωπαϊκές πηγές τους επόμενους μήνες, καθώς, παρά τα… κύματα αισιοδοξίας που κατακλύζουν -μάλλον τεχνηέντως- τους διαδρόμους των Βρυξελλών, οι βασικοί παίκτες φαίνεται ότι κινούνται στη λογική τού «βλέποντας και κάνοντας».

«Δεν είμαστε, πλέον, ο ελέφαντας στο δωμάτιο» τονίζει στο «MoneyPro» ανώτατος τραπεζικός παράγοντας, θέλοντας έτσι να περιγράψει τη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στα ευρωπαϊκά όργανα και τη μεταστροφή του κλίματος.

Ωστόσο, ο ίδιος παράγοντας παραδέχεται πως, όταν η συζήτηση φτάνει στο διά ταύτα, δηλαδή στο πώς ακριβώς η Ελλάδα θα κάνει το επόμενο βήμα, ουδείς απαντά με βεβαιότητα. Η κατάσταση μοιάζει με την περίοδο στο τέλος του 2013 αρχές του 2014, όταν όλοι οι Ευρωπαίοι είχαν «οχυρωθεί» πίσω από την υποχρέωση της Ελλάδας να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα και απέφευγαν να πάρουν σαφή θέση για τη ρύθμιση του χρέους, όπως είχαν δεσμευτεί σχετικά.

Ο στόχος επιτεύχθηκε έναν χρόνο νωρίτερα και οι Ευρωπαίοι «πάγωσαν», αφού δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του πολιτικού κλίματος στην Ελλάδα και τις πρόωρες εκλογές του 2015. Πώς είναι η κατάσταση σήμερα; Μια από τα ίδια.

Οι Ευρωπαίοι δεσμεύτηκαν πολλάκις για ελάφρυνση του χρέους, αλλά επιμένουν στη… φρασούλα «αν χρειαστεί» (if needed), συνεχίζοντας το κρυφτούλι. Το πρόβλημα είναι ότι, σε αντίθεση με τα προ τετραετίας δεδομένα, όταν το Βερολίνο, καλώς ή κακώς, καθόριζε τις εξελίξεις, σήμερα η ευρωζώνη μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι και αυτό αυξάνει τις αβεβαιότητες για το ελληνικό ζήτημα. «Είναι πρόβλημα το πλήγμα στο προφίλ της Μέρκελ» εκτιμά ο ίδιος ανώτατος τραπεζικός παράγοντας, αναδεικνύοντας την έλλειψη προσανατολισμού που χαρακτηρίζει αυτήν τη στιγμή τα κέντρα αποφάσεων στην ευρωζώνη.

Το καλό σενάριο, όπως το περιγράφουν ευρωπαϊκές πηγές, είναι ότι οι διαβουλεύσεις για το χρέος και την «επόμενη ημέρα» θα αρχίσουν τον Φεβρουάριο και θα έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένες αποφάσεις έως τον Ιούνιο, οδηγώντας στην ομαλή μετάβαση της Ελλάδας στη μεταμνημονιακή περίοδο, η οποία φυσικά δεν θα είναι η «καθαρή» έξοδος που διατυμπανίζει η κυβέρνηση, αλλά μια περίοδος ασφυκτικής επιτήρησης, που θα συνοδεύεται από μια «ομπρέλα», προκειμένου να μη «γλιστρήσουμε» στις αγορές.  

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ

Από το ελκυστικό story της εξόδου, έστω και υπό επιτήρηση, της Ελλάδας, που θέλουν οι Ευρωπαίοι να πλασάρουν και στις αγορές, λείπουν βασικά κομμάτια, καθιστώντας το προβληματικό εν τη γενέσει του. Όπως επισημαίνουν στo «MoneyPro» αρμόδιες πηγές, για να ανοίξουν οι πόρτες των αγορών, οι αποφάσεις για το χρέος πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σαφείς και αυτό επί του παρόντος δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.

Είναι ενδεικτικό ότι, παρά τα εύσημα για τον… μεταρρυθμιστικό οίστρο της κυβέρνησης και τις αιματηρές θυσίες των πολιτών στον βωμό της δημοσιονομικής προσαρμογής, άπαντες αποφεύγουν να δεσμευτούν για τη λήψη πρόσθετων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, όπως είναι η εξόφληση των ακριβών δανείων του ΔΝΤ ή οι νέες περίοδοι χάριτος για τις λήξεις ομολόγων. Αντιθέτως, παρατηρείται μια έντονη κλιμάκωση της... διαφήμισης των μέτρων που έχουν ληφθεί έως τώρα για το ελληνικό χρέος, που υποτίθεται ότι καθιστούν απολύτως διαχειρίσιμη την εξυπηρέτησή του.

Οι πιο υποψιασμένοι αντέδρασαν, μάλιστα, με επιφύλαξη στην επανεκτίμηση από τον ESM του μακρoπρόθεσμου οφέλους από την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων (25%, αντί 20% του ΑΕΠ), παρατηρώντας ότι τέτοιου είδους υπολογισμοί μπορούν να ανατραπούν ακόμα και από μια οριακή αλλαγή του ΑΕΠ ή των πλεονασμάτων και, ως εκ τούτου, αυτά τα μέτρα δεν είναι αρκετά για να πείσουν τις αγορές.

«Πιστεύει στα σοβαρά κανείς ότι μπορούμε να σταθούμε στις αγορές, αν το ΔΝΤ συνεχίζει να χαρακτηρίζει το χρέος "απολύτως μη βιώσιμο" (highly unsustainable) και η ΕΚΤ αποφεύγει να βγάλει τη δική της έκθεση βιωσιμότητας για να μη φανερώσει τον προβληματισμό της;», αναρωτιέται ο ίδιος ανώτατος τραπεζικός παράγοντας, τονίζοντας ότι η τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση του 3ου Χρηματοδοτικού Προγράμματος θα είναι κρίσιμη, αφού θα δείξει αν η Ελλάδα μπορεί να σταθεί στα πόδια της έστω με δεκανίκιαή θα παραμείνει σε τέλμα.  

Δημοσιεύτηκε στο «moneyPro» της εφημερίδας «Παραπολιτικά», Σάββατο 9 Δεκεμβρίου