Ενοίκια στα ύψη: Τα συμπεράσματα της μεγάλης έρευνας του Παραπολιτικά 90,1
Όλα τα στοιχεία που ανέδειξε η έρευνα του Παραπολιτικά 90,1 για το ''ράλι'' αυξήσεων των τιμών στην αναζήτηση και ενοικίαση στέγης
Μανος Ανθουλακης
Άκρως αποκαλυπτικά ήταν τα στοιχεία της μεγάλης έρευνας του Παραπολιτικά 90,1 για τα ενοίκια στην Ελλάδα.
Στο επίκεντρο τέθηκαν οι αιτίες του στεγαστικού προβλήματος στη χώρα, με διαχρονικά προβλήματα τα οποία έχουν ενταθεί στην πάροδο των ετών.
Στην Ελλάδα είμαστε πρωταθλητές στο κόστος στέγασης. Παρατηρείται ότι έχουμε το μεγαλύτερο κόστος στέγασης στην Ευρώπη συγκριτικά με το εισόδημά μας εδώ και αρκετά χρόνια. Η ελληνική οικογένεια, σε σχέση με τα εισοδήματα που έχει ο μέσος πολίτης αδυνατεί πλέον να αγοράσει ακίνητο, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κατασκευαστών και Οικοδομικών Επιχειρήσεων, Δημήτρη Καψιμάλη. Συν αυτώ, προστίθεται και η αύξηση του κόστους της ανακαίνισης ή της επισκευής, που με τη σειρά της έχει φέρει μεγάλη αύξηση στις τιμές των ενοικίων.
Ταυτόχρονα, συμπεραίνεται ότι υπάρχει ένα απόθεμα ακινήτων που δεν έχουν μπει ακόμη στην αγορά και αυτό θα μπορούσε να τακτοποιήσει το ζήτημα, στην λογική της αξιοποίησής του ως κοινωνικές κατοικίες. Στο εν λόγω ζήτημα, ‘’κλειδί’’ στην υπόθεση θα είναι η αξιοποίηση των κενών κτηρίων. Σύμφωνα και με την προηγούμενη απογραφή περίπου 800.000 κενά κτήρια βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα, βάσει της αναφοράς του διευθυντή περιεχομένου της διαΝΕΟσις και υπευθύνου της δημογραφικής έρευνας της εταιρείας για τη στεγαστική πολιτική στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, Ηλία Νικολαϊδη.
Ένα ακόμη ζήτημα που ‘’καίει’’ είναι αυτό της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ουσιαστικά είναι σαν να εντείνουν την εισαγόμενη ζήτηση, με συνέπεια τις «αρρυθμίες» στα ενοίκια και στην αγορά, με την αναστάτωση αυτή να έχει επηρεάσει και τις τιμές, ενώ «εκτός κάδρου» δεν θα μπορούσε να μείνει και το ζήτημα των μισθώσεων αορίστου χρόνου, το οποίο αποτελεί και την συντριπτική πλειοψηφία αυτών.
Ποιες περιοχές έχουν πάρει ''φωτιά''; Ο πρόεδρος των Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, επισημαίνει ότι αφορά το Κέντρο ''και το αμιγώς κέντρο αλλά και το περιφερειακό κέντρο, όπως Αμπελόκηποι, Γκύζη'' και γενικότερα, όσες περιοχές εξυπηρετούνται από Μέσα. Υπογραμμίζει ότι ''όλες οι περιοχές που πηγαίνει το Μετρό προεξοφλούν ήδη, πριν φτιαχτεί και τελειώσει, την άνοδό τους και στην ενοικίαση και στην αγορά. Βεβαίως έχουμε εικόνα αύξησης μισθωμάτων και στην περιφέρεια αλλά όχι τόσο έντονη όσο στα αστικά κέντρα''.
Αρχικός στόχος είναι η αναχαίτιση του κόστους στέγασης. Τα πρώτα μέτρα που υιοθετούνται έχουν κινήσει ήδη την διαδικασία, όμως προς ώρας αφορούν πολύ συγκεκριμένο αριθμό δικαιούχων σε σχέση με τις ανάγκες του σήμερα.
Ταυτόχρονα, θα μπορούσε να τεθεί ένα ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα, ένα μίσθωμα που θα προκύπτει από κάποιους συντελεστές όπως αντικειμενική αξία και άλλους, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Προστασίας Ενοικιαστών, Άγγελο Σκιαδά. Όπως τόνισε, μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1, αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει με δύο τρόπους: Αφενός θα επέλθει ένας ορθολογισμός στα ενοίκια, αφετέρου δεν θα έχει και ο ιδιοκτήτης λόγο να κάνει αγωγή εξώσεως στον ενοικιαστή να τον βγάλει για να βάλει κάποιον άλλο με υψηλότερο ενοίκιο.
Ακόμη, από τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων Στράτο Παραδιά, τονίστηκε η πρόταση διάθεσης κατοικιών στην αγορά, αρκεί να υιοθετηθεί το κατάλληλο φορολογικό κίνητρο. Υπενθύμισε την πρότασή του για πλήρη φορολογική απαλλαγή των ιδιοκτητών από το φόρο εισοδήματος μισθωμάτων των κατοικιών για τρία χρόνια.
Τέλος, η ανάγκη περιορισμού στα airbnb θα μπορούσε να δώσει ‘’ανάσα’’ διαθεσιμότητας, ούτως ώστε να είναι περισσότερα τα διαμερίσματα που διατίθενται για ενοικίαση στους πολίτες, αλλά και τα κίνητρα σε οικογένειες και οικονομικά ασθενέστερα ζευγάρια με επιδοτούμενα ενοίκια.
Ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, τόνισε πως «πρέπει να γίνει μια μελέτη ενδεχομένως σε συνεργασία με τις τράπεζες που έχουν πολλά από αυτά τα ακίνητα εγκλωβισμένα και δεν έχουν μπει στην αγορά. Για ποιο λόγο υπάρχει ακόμα ένα απόθεμα ακινήτων τα οποία δεν μπορούν να μπουν στην αγορά».
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, μίλησε για το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Όπως γνωστοποίησε, '«το ποσό το οποίο είχε ανακοινωθεί πέρυσι τον Σεπτέμβριο ότι θα ήταν 500 εκατομμύρια τον Ιούλιο αυξήθηκε στο 1 δις», συμπληρώνοντας πως «δεν είναι ευκαταφρόνητο το ποσό γιατί για πρώτη φορά το κράτος κάνει μια παρέμβαση πολύ γενναία μάλιστα με δικά του αποθεματικά».
Η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μακρή, απαντώντας σε ερώτηση για το μεγάλο πρόβλημα εύρεσης κατοικίας των εκπαιδευτικών και των φοιτητών, επισήμανε πως 700 εκατομμύρια έχουν δεσμευτεί και διατίθενται για την ανέγερση φοιτητικών εστιών, σύγχρονων και καλών.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Θανάσης Οικονόμου, απέδωσε το πρόβλημα της αύξησης των ενοικίων στην έλλειψη προσφοράς κατοικιών, ενώ ζήτησε να ανοίξουν τα κλειστά σπίτια, δηλαδή τα μη διαθέσιμα. Επισήμανε πως από τα χρήματα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις θα μπορεί να ωφελείται το κράτος, φτιάχνοντας κατοικίες.
Ακόμη, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Μιλένα Αποστολάκη, ανέφερε πως η μη ρύθμιση των Airbnb και η Golden Visa, που επιδρά στο χρηματιστήριο στέγης στην Ελλάδα, ωθούν τα ενοίκια στα ύψη
Τέλος, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Νίκος Καραθανασόπουλος, επισήμανε πως το πρόβλημα εστιάζεται γύρω από το ότι η λαϊκή στέγη είναι εμπόρευμα και όχι δικαίωμα και το γεγονός ότι είναι εμπόρευμα διευρύνει όλο και περισσότερο την ψαλίδα.
Στο επίκεντρο τέθηκαν οι αιτίες του στεγαστικού προβλήματος στη χώρα, με διαχρονικά προβλήματα τα οποία έχουν ενταθεί στην πάροδο των ετών.
Τα κυρίαρχα ζητήματα
Πρώτο ζήτημα αποτελεί σαφώς η αύξηση των ενοικίων, με τους αριθμούς να αντιπροσωπεύουν τα όσα αντικρίζουν οι υποψήφιοι ενοικιαστές. Ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών της E-RealEstates, Θέμης Μπάκας, γνωστοποίησε ότι από το 2018 έως και το 2023 κατεγράφησαν αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων για οικογένειες έως και 52%, ενώ σοκαριστική είναι αύξηση στα ακίνητα που αξιοποιούν περισσότερο οι νεότερες γενιές, καθώς συμπεραίνεται ότι τα σπίτια από 50τμ και κάτω, τα τελευταία 6 χρόνια κατέγραψαν αύξηση που αγγίζει το 63%.Στην Ελλάδα είμαστε πρωταθλητές στο κόστος στέγασης. Παρατηρείται ότι έχουμε το μεγαλύτερο κόστος στέγασης στην Ευρώπη συγκριτικά με το εισόδημά μας εδώ και αρκετά χρόνια. Η ελληνική οικογένεια, σε σχέση με τα εισοδήματα που έχει ο μέσος πολίτης αδυνατεί πλέον να αγοράσει ακίνητο, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κατασκευαστών και Οικοδομικών Επιχειρήσεων, Δημήτρη Καψιμάλη. Συν αυτώ, προστίθεται και η αύξηση του κόστους της ανακαίνισης ή της επισκευής, που με τη σειρά της έχει φέρει μεγάλη αύξηση στις τιμές των ενοικίων.
Ταυτόχρονα, συμπεραίνεται ότι υπάρχει ένα απόθεμα ακινήτων που δεν έχουν μπει ακόμη στην αγορά και αυτό θα μπορούσε να τακτοποιήσει το ζήτημα, στην λογική της αξιοποίησής του ως κοινωνικές κατοικίες. Στο εν λόγω ζήτημα, ‘’κλειδί’’ στην υπόθεση θα είναι η αξιοποίηση των κενών κτηρίων. Σύμφωνα και με την προηγούμενη απογραφή περίπου 800.000 κενά κτήρια βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα, βάσει της αναφοράς του διευθυντή περιεχομένου της διαΝΕΟσις και υπευθύνου της δημογραφικής έρευνας της εταιρείας για τη στεγαστική πολιτική στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, Ηλία Νικολαϊδη.
Ένα ακόμη ζήτημα που ‘’καίει’’ είναι αυτό της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ουσιαστικά είναι σαν να εντείνουν την εισαγόμενη ζήτηση, με συνέπεια τις «αρρυθμίες» στα ενοίκια και στην αγορά, με την αναστάτωση αυτή να έχει επηρεάσει και τις τιμές, ενώ «εκτός κάδρου» δεν θα μπορούσε να μείνει και το ζήτημα των μισθώσεων αορίστου χρόνου, το οποίο αποτελεί και την συντριπτική πλειοψηφία αυτών.
Ποιες περιοχές έχουν πάρει ''φωτιά''; Ο πρόεδρος των Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, επισημαίνει ότι αφορά το Κέντρο ''και το αμιγώς κέντρο αλλά και το περιφερειακό κέντρο, όπως Αμπελόκηποι, Γκύζη'' και γενικότερα, όσες περιοχές εξυπηρετούνται από Μέσα. Υπογραμμίζει ότι ''όλες οι περιοχές που πηγαίνει το Μετρό προεξοφλούν ήδη, πριν φτιαχτεί και τελειώσει, την άνοδό τους και στην ενοικίαση και στην αγορά. Βεβαίως έχουμε εικόνα αύξησης μισθωμάτων και στην περιφέρεια αλλά όχι τόσο έντονη όσο στα αστικά κέντρα''.
Πιθανές λύσεις
Το ερώτημα που πλέον τίθεται, είναι τι λύσεις μπορούν να βρεθούν με σκοπό την επανεκκίνηση μίας ουσιαστικής στεγαστικής πολιτικής.Αρχικός στόχος είναι η αναχαίτιση του κόστους στέγασης. Τα πρώτα μέτρα που υιοθετούνται έχουν κινήσει ήδη την διαδικασία, όμως προς ώρας αφορούν πολύ συγκεκριμένο αριθμό δικαιούχων σε σχέση με τις ανάγκες του σήμερα.
Ταυτόχρονα, θα μπορούσε να τεθεί ένα ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα, ένα μίσθωμα που θα προκύπτει από κάποιους συντελεστές όπως αντικειμενική αξία και άλλους, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Προστασίας Ενοικιαστών, Άγγελο Σκιαδά. Όπως τόνισε, μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1, αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει με δύο τρόπους: Αφενός θα επέλθει ένας ορθολογισμός στα ενοίκια, αφετέρου δεν θα έχει και ο ιδιοκτήτης λόγο να κάνει αγωγή εξώσεως στον ενοικιαστή να τον βγάλει για να βάλει κάποιον άλλο με υψηλότερο ενοίκιο.
Ακόμη, από τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων Στράτο Παραδιά, τονίστηκε η πρόταση διάθεσης κατοικιών στην αγορά, αρκεί να υιοθετηθεί το κατάλληλο φορολογικό κίνητρο. Υπενθύμισε την πρότασή του για πλήρη φορολογική απαλλαγή των ιδιοκτητών από το φόρο εισοδήματος μισθωμάτων των κατοικιών για τρία χρόνια.
Τέλος, η ανάγκη περιορισμού στα airbnb θα μπορούσε να δώσει ‘’ανάσα’’ διαθεσιμότητας, ούτως ώστε να είναι περισσότερα τα διαμερίσματα που διατίθενται για ενοικίαση στους πολίτες, αλλά και τα κίνητρα σε οικογένειες και οικονομικά ασθενέστερα ζευγάρια με επιδοτούμενα ενοίκια.
Η ανταπόκριση του πολιτικού κόσμου
Στην έρευνα συμμετείχε και το πολιτικό προσωπικό της χώρας, που εξέφρασε τις θέσεις του και τις προτάσεις του μέσω του Παραπολιτικά 90,1.Ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, τόνισε πως «πρέπει να γίνει μια μελέτη ενδεχομένως σε συνεργασία με τις τράπεζες που έχουν πολλά από αυτά τα ακίνητα εγκλωβισμένα και δεν έχουν μπει στην αγορά. Για ποιο λόγο υπάρχει ακόμα ένα απόθεμα ακινήτων τα οποία δεν μπορούν να μπουν στην αγορά».
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, μίλησε για το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Όπως γνωστοποίησε, '«το ποσό το οποίο είχε ανακοινωθεί πέρυσι τον Σεπτέμβριο ότι θα ήταν 500 εκατομμύρια τον Ιούλιο αυξήθηκε στο 1 δις», συμπληρώνοντας πως «δεν είναι ευκαταφρόνητο το ποσό γιατί για πρώτη φορά το κράτος κάνει μια παρέμβαση πολύ γενναία μάλιστα με δικά του αποθεματικά».
Η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μακρή, απαντώντας σε ερώτηση για το μεγάλο πρόβλημα εύρεσης κατοικίας των εκπαιδευτικών και των φοιτητών, επισήμανε πως 700 εκατομμύρια έχουν δεσμευτεί και διατίθενται για την ανέγερση φοιτητικών εστιών, σύγχρονων και καλών.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Θανάσης Οικονόμου, απέδωσε το πρόβλημα της αύξησης των ενοικίων στην έλλειψη προσφοράς κατοικιών, ενώ ζήτησε να ανοίξουν τα κλειστά σπίτια, δηλαδή τα μη διαθέσιμα. Επισήμανε πως από τα χρήματα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις θα μπορεί να ωφελείται το κράτος, φτιάχνοντας κατοικίες.
Ακόμη, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Μιλένα Αποστολάκη, ανέφερε πως η μη ρύθμιση των Airbnb και η Golden Visa, που επιδρά στο χρηματιστήριο στέγης στην Ελλάδα, ωθούν τα ενοίκια στα ύψη
Τέλος, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Νίκος Καραθανασόπουλος, επισήμανε πως το πρόβλημα εστιάζεται γύρω από το ότι η λαϊκή στέγη είναι εμπόρευμα και όχι δικαίωμα και το γεγονός ότι είναι εμπόρευμα διευρύνει όλο και περισσότερο την ψαλίδα.
