Βιωµατικές εµπειρίες αθλητικού τουρισµού, εξελιγµένη γαστρονοµία µε τάσεις glocal και no food waste, αστροτουρισµός, smart φιλοξενία µε επαυξηµένη-εικονική πραγµατικότητα (AR-VR) και συστήµατα blockchain είναι µόνο ένα µικρό δείγµα από τα νέα τουριστικά προϊόντα που «καταφθάνουν» τα επόµενα χρόνια. Είναι ο τουρισµός του άµεσου µέλλοντος, µε την Ελλάδα όχι µόνο να αλλάζει πίστα, αλλά να πλησιάζει πρώτη φορά την είσοδο της πίστας «winner».

Ηδη η επιστροφή της χώρας µας στην επενδυτική βαθµίδα δηµιούργησε νέες προσδοκίες για ένα ολοένα και πιο σταθερό, φιλόξενο και ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον, κυρίως σε τουρισµό και real estate, γεγονός που ωθεί τους ειδικούς αναλυτές να κάνουν ιδιαίτερα αισιόδοξες εκτιµήσεις, τουτέστιν επαναφορά στα προ µνηµονιακής κρίσης οικονοµικά επίπεδα. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, πως δεν θα υπάρξει το χείριστο σενάριο µιας ανεξέλεγκτης επέκτασης του πολέµου στο Ισραήλ. Το 2030 ο τουρισµός επανασυστήνεται µε σοβαρές προοπτικές ανάπτυξης. Βάσει της σχετικής µελέτης του Συνδέσµου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), µπαίνει σε τροχιά εξέλιξης η αναβάθµιση στο δίκτυο των τουριστικών λιµενικών εγκαταστάσεων και συγκεκριµένα η δηµιουργία επιπλέον θέσεων ελλιµενισµού και θέσεων για σκάφη µεγάλου µεγέθους.

Ο κλάδος του γιότινγκ, µε κύριους ανταγωνιστές την Τουρκία και την Κροατία, είναι ένα τουριστικό προϊόν που συµβάλλει στην εθνική οικονοµία πολύ περισσότερο απ’ ό,τι η κρουαζιέρα, µε 1,43% από το 20,8% που δίνει ο τουρισµός στο ΑΕΠ (2019), όταν η κρουαζιέρα είχε συνεισφέρει µε 0,84%. Ετσι, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις ο ναυτικός τουρισµός µπορεί να προσελκύσει τουρίστες µε υψηλό εισοδηµατικό προφίλ, αλλά και να συντηρήσει από 4.000 έως 8.000 θέσεις εργασίας µέσα στην επόµενη δεκαετία. Παράλληλα, 700 εκατ. ευρώ προορίζονται για την υλοποίηση του masterplan επέκτασης των υποδοµών του ∆ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών για νέο αεροσταθµό µε νέες πύλες, γέφυρες επιβίβασηςαποβίβασης, θέσεις στάθµευσης αεροσκαφών, νέους χώρους VIP και lounge, εµπορικά καταστήµατα, χώρους εστίασης κ.ά. Οσον αφορά την κρουαζιέρα, αναµένονται έντεκα νέες θέσεις ελλιµενισµού (ταυτόχρονης πρόσδεσης) κρουαζιερόπλοιων, µε δυνατότητα εξυπηρέτησης µεγάλων πλοίων νέας γενιάς.

Μεγάλες αλλαγές στην Αττική και στην Αθηναϊκή Ριβιέρα

Ισως το πιο δυνατό σηµείο του ελληνικού τουρισµού το 2030 είναι οι µεγάλες αλλαγές στην Αττική και στην Αθηναϊκή Ριβιέρα. Η άνευ προηγουµένου ανάπλαση του Ελληνικού (The Ellinikon) -η µεγαλύτερη αστική ανάπλαση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο- έχει ξεκινήσει, στοχεύοντας σε τουριστικά έσοδα 30 εκατ. ευρώ. Αυτό ερµηνεύεται σε περισσότερες από 50 εκατ. επισκέψεις και περισσότερες από 300 εκατ. διανυκτερεύσεις στην επόµενη επταετία. Μέχρι το 2026 αναµένεται να έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση των διαµερισµάτων στον εντυπωσιακό Riviera Tower, τον µεγαλύτερο ουρανοξύστη της Ελλάδας και ψηλότερο παραθαλάσσιο κτίριο στη Μεσόγειο (200 µ.), µε πρόβλεψη για πενήντα ορόφους και µε τα περισσότερα διαµερίσµατα να έχουν ήδη πωληθεί.

Αναπτύσσεται ένα µεγάλο κέντρο πολλαπλών λειτουργιών µε υπερπολυτελή ξενοδοχειακά συγκροτήµατα, αθλητικά πάρκα, εµπορικά καταστήµατα, χώρους εστίασης, καζίνο, ενυδρεία, κέντρα wellness κ.o.κ., που θα προκαλέσει εντυπωσιακή αύξηση του εισερχόµενου τουρισµού, τόσο από τις παραδοσιακές αγορές (ΗΠΑ, Ηνωµένο Βασίλειο, Γερµανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Αυστρία) όσο και από τις «νέες», όπως οι αραβικές χώρες, η Ελβετία, η Ινδία, η Κίνα και η Τουρκία.

Στα σχέδια ανάπτυξης του city break στην Αθήνα, η κυβέρνηση, σε συνεννόηση µε τους τουριστικούς φορείς, εξετάζει τη δηµιουργία ενός µητροπολιτικού συνεδριακού κέντρου που θα µπορεί να δεχθεί 5.000 άτοµα. Στη Λεωφόρο Ποσειδώνος έχουν ήδη ξεκινήσει τα έργα υπογειοποίησης (ύψους 55 εκατ. ευρώ) για την εύκολη πρόσβαση των πεζών. Ειδικότερα, σε µήκος 3 χλµ. θα ξεκινά από το τέλος της παραλίας του Αλίµου µε νέα ανύψωση στην περιοχή της µαρίνας του Ελληνικού, ενώ επεκτείνεται και η γραµµή του τραµ από την Ποσειδώνος στο ύψος του Αγίου Κοσµά µέχρι τη Λεωφόρο Βουλιαγµένης, στον σταθµό µετρό «Αργυρούπολη», ώστε να υπάρχει άµεση πρόσβαση από όλα τα σηµεία της Αθήνας και κυρίως από τον Πειραιά, που θα παίξει καταλυτικό ρόλο µε τους επισκέπτες της κρουαζιέρας.

Στο πρόγραµµα της βελτίωσης των υποδοµών µεταφορών έρχονται νέες «έξυπνες» στάσεις ΚΤΕΛ, κάνοντας πιο άνετη τη µετακίνηση µετά τη Βουλιαγµένη, από τη Βάρκιζα µέχρι το Σούνιο. Σε όλη την παράκτια περιοχή, πάντως, έχει προβλεφθεί η βελτίωση των πεζοδροµίων και των κρασπέδων, η δηµιουργία υπαίθριων χώρων στάθµευσης, η προέκταση του πρασίνου, καθώς και η δηµιουργία νέας και µεγαλύτερων διαστάσεων πεζοδρόµησης, όπου θα είναι εγκατεστηµένος έξυπνος φωτισµός. Στα σχέδια είναι και η δηµιουργία µιας ενιαίας τουριστικής κάρτας (city pass), µε εστίαση σε πολιτιστικό και θρησκευτικό τουρισµό, City break και γαστρονοµικό τουρισµό, για πρόσβαση σε πολλαπλά αξιοθέατα. Στον Πειραιά, η Λιµενοβιοµηχανική Ζώνη ∆ραπετσώνας - Κερατσινίου (πρώην Λιπάσµατα) αποτελεί ήδη νέα τάση, εξυπηρετώντας παράλληλα τους επιβάτες κρουαζιέρας µε duty free shops και µε µεταφορά οικολογικών λεωφορείων (ecobuses). Πολύ σηµαντική θα είναι και η λειτουργία χώρου στάθµευσης για τα τουριστικά λεωφορεία, µε τρεις επιβατικούς σταθµούς συνολικής έκτασης 15.000 τ.µ. και 240 προβλεπόµενες θέσεις στάθµευσης, για δυνατότητα εξυπηρέτησης από 700 έως και 2.000 επιβάτες ανά ώρα. Ακόµη, θα περιλαµβάνονται παροχές όπως lounge επιβατών, καταστήµατα, εστίαση, WiFi και διαχείριση αποσκευών.

Must go τάση

Στο κάδρο µε τους βασικούς άξονες της τουριστικής ανάπτυξης είναι οι αναδυόµενοι προορισµοί της χώρας, όπως µικρά, λιγότερο προβεβληµένα νησιά και άγνωστα χωριά της χώρας, κάτι που όχι µόνο θα διατηρήσει την επισκεψιµότητα δώδεκα µήνες τον χρόνο, αλλά θα δηµιουργήσει επιπλέον νέες αγορές και εν δυνάµει repeaters επισκέπτες. Ενα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί η Ηπειρος, όπου έχει σχεδιαστεί η δυνατότητα διασύνδεσης µε τον προορισµό «Ηπειρωτική ακτή» για τη διοχέτευση ροών από τα λιµάνια της Ηγουµενίτσας και της Πρέβεζας. Ακόµα, η πόλη των Ιωαννίνων αναµένεται να ενισχύσει τον συνεδριακό τουρισµό και το MICE, ενώ νέοι στόχοι έχουν τεθεί για τα γύρω χωριά (Ζαγόρι, Μέτσοβο, Κόνιτσα, Τζουµέρκα κ.ά.) και ιδιαιτέρως για τα Μαστοροχώρια. Τα τελευταία αποτελούν ένα «κρυµµένο διαµάντι» της Ηπείρου και µια ανερχόµενη τάση για αγροτουριστική, γαστρονοµική εµπειρία, όχι µόνο κατά τη χειµερινή περίοδο, αλλά όλο τον χρόνο.

Εξαργυρώνεται η είσοδος των µεγάλων brands

«Μια εύρωστη οικονοµία, που αποτελεί ευχάριστη “παραφωνία” σε ένα θλιβερό οικονοµικό περιβάλλον», ανέφερε στην αρχή της προηγούµενη εβδοµάδας ο επιχειρηµατίας και εκδότης Steve Forbes για την Ελλάδα και την παραδειγµατική, όπως χαρακτήρισε, επάνοδό της, µε την ανάκτηση της επενδυτικής βαθµίδας από τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s. Είναι δεδοµένο ότι τα επόµενα χρόνια η Ελλάδα θα αποτελέσει τη µεγαλύτερη πρόκληση για τον Τουρισµό και την αγορά ακινήτων: δύο πεδία στενά συνδεδεµένα, που προσελκύουν όχι µόνο τους ξένους θεσµικούς επενδυτές, αλλά και τους ψηφιακούς νοµάδες (digital nomads), τους «κυνηγούς» της «χρυσής βίζας» και όσους γενικά επιθυµούν να µεταφέρουν τη φορολογική τους έδρα.

Ηδη τα τελευταία χρόνια έχουν εγκατασταθεί µεγάλα brands της διεθνούς τουριστικής βιοµηχανίας (π.χ. «Four Seasons», «Mariott», «Mandarin Oriental», «Accor») στην Ελλάδα και αυτό που αποµένει τώρα είναι να «εξαργυρωθεί» η απόβαση αυτή µε νέες ενέργειες, όπως είναι η προσέλκυση νέας πελατειακής βάσης. Πριν από µερικές ηµέρες, κατά το 24ο συνέδριο της Prodexpo, ο Adam Konieczny, εκπρόσωπος και development director της Louvre Hotels Group, µετέφερε την πρόθεση του οµίλου να αναπτυχθεί στην Ελλάδα, όπου ήδη «τρέχει» τριάστερα ξενοδοχειακά προϊόντα, µε τρία διαφορετικά brands στα τριάστερα και τετράστερα ξενοδοχεία. «Θέλουµε να µεγαλώσουµε στη χώρα, και µέσω franchise ερχόµαστε µε δικούς µας συνεργάτες που ήδη επενδύουν σε κράτη όπως η Ολλανδία και η Ουγγαρία και τώρα έρχονται να επενδύσουν στην Ελλάδα» υπογράµµισε.

Παροµοίως, ο Βασίλης Φωτόπουλος, associate director της Hospitality Colliers Greece, στάθηκε σε ένα εξαιρετικά µεγάλο ενδιαφέρον για να εισέλθουν ξένα ξενοδοχειακά brands στην Ελλάδα, καθώς µπορεί να αναπτυχθει τόσο το luxury όσο και το mid scale, αλλά και το economy κοµµάτι του Τουρισµού. Το αµερικανικό fund HIG Capital Advisors LLC, που διαχειρίζεται κεφάλαια µε πάνω από 52 δισ. δολάρια ενεργητικό, διαθέτει στην Ελλάδα εννέα ξενοδοχεία µε συνολικά 3.500 δωµάτια και ο στόχος είναι να κινηθεί σε ακόµα περισσότερα, µε το σύνολό τους να λειτουργήσει υπό την «οµπρέλα» της πλατφόρµας Hospitality - ELLA Resorts A.E. και µε απώτερο στόχο την είσοδο στον διεθνή χάρτη. Γι’ αυτό, τα στελέχη της αναζητούν ιδανικές περιπτώσεις µονάδων για εξαγορά και rebranding που πληρούν συγκεκριµένες προδιαγραφές, όπως για παράδειγµα δυναµικότητα άνω των 250 δωµατίων και τοποθεσία κοντά σε αεροδρόµιο.

Μέχρι το τέλος του 2023 η HIG θα έχει προχωρήσει σε πέντε νέες προσθήκες στο χαρτοφυλάκιό της, εκ των οποίων τρεις µονάδες (κόστος επένδυσης περίπου 3 εκατ. ευρώ) βρίσκονται στην Κρήτη, µία στην ηπειρωτική Ελλάδα και µία σε νησιωτική περιοχή, ενώ έχει προηγηθεί η εξαγορά του πρώην ξενοδοχείου «Aldiana», στην περιοχή του Μόχλου Κρήτης, µε επενδυτικό πλάνο 50 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση, κατασκευή και αναβάθµιση σε 5άστερο, µε δυναµικότητα 370 δωµατίων. Τέλος, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα του πεντάστερου Ajul Luxury Hotel & Spa Resort που άνοιξε φέτος στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής και αποτελεί το πρώτο µέλος του Registry Collection Hotels στην Ευρώπη, καρπός συνεργασίας των Zeus και Wyndham Hotels & Resorts. Η κίνηση αυτή συνέπεσε µε το άνοιγµα του πρώτου γραφείου της Wyndham στην Αθήνα ως έδρα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου που θα εξυπηρετεί τα Βαλκάνια, την Κύπρο, την Ιταλία και τη CIS (σ.σ. Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών), όπως το Καζακστάν, το Ουζµπεκιστάν, τη Γεωργία και το Αζερµπαϊτζάν

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή της Κυριακής»