Μνήμες από το 2008 και την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ξύπνησε η υπόθεση της κατάρρευσης της Silicon Valley Bank (SVB), μιας από τις 16 μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ, η οποία χρηματοδοτεί κυρίως νεοφυείς επιχειρήσεις (start-up) και εταιρείες τεχνολογίας.

Παρότι η τράπεζα πέρασε την Παρασκευή σε καθεστώς διαχείρισης από την Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC), αλλά και παρά το γεγονός πως έχει ξεκινήσει μια κούρσα σχεδόν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη για τον περιορισμό της πιθανής ζημίας, η ανησυχία για το τι θα συμβεί σήμερα, μόλις ανοίξουν οι αγορές και οι τράπεζες σε ΗΠΑ, Βρετανία και Ασία, ήταν έντονη όλο το Σαββατοκύριακο. Ενδεικτικό του φόβου που έχει προκληθεί από την κατάρρευση της SVB είναι πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη για σήμερα το πρωί (ώρα Αμερικής). Παρότι αυτή θα γίνει κεκλεισμένων των θυρών, τα δημοσιεύματα αναφέρουν πως στόχος είναι να επαναξιολογηθούν η στρατηγική και οι αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας με βάση τις εξελίξεις που πυροδοτεί το «κανόνι» της SVB.

Επιθετική πολιτική

Η κίνηση αυτή από πλευράς FED έρχεται κατόπιν εκτιμήσεων αναλυτών ότι η κατάρρευση της τράπεζας είναι αποτέλεσμα της επιθετικής πολιτικής αύξησης των επιτοκίων δανεισμού που ακολουθεί ο κεντρικός τραπεζίτης, Τζερόμ Πάουελ. Ο Πάουελ όπως και οι υπόλοιποι κεντρικοί τραπεζίτες διεθνώς αξιοποιούν τις αυξήσεις επιτοκίων ως το βασικό μέσο για την τιθάσευση του πληθωρισμού, που εν πολλοίς δημιούργησε η πολιτική χαλάρωσης και φθηνού χρήματος που ακολουθήθηκε επί περίπου μια δεκαετία.

Όλα τα παραπάνω, σύμφωνα με τους αναλυτές, δείχνουν πως η SVB είναι το πρώτο μεγάλο θύμα του τέλους της εποχής της χαλαρής πολιτικής της FED και ότι οι συνέπειες από την κατάρρευσή της θα καταδείξουν και τα όρια της κατάστασης που επικρατεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σύμφωνα με τους γνωρίζοντες, υπάρχει περίπτωση η FED, ανάλογα με τις εξελίξεις, να ανακοινώσει πάγωμα της αύξησης των επιτοκίων, θέλοντας να δώσει τον χρόνο στην αγορά να προσαρμοστεί μετά το «κανόνι».

Το χρονικό της κατάρρευσης και η πρόθεση της κυβέρνησης για «εγγύηση καταθέσεων»

Για να γίνει καλύτερα κατανοητό με τι βρίσκονται αντιμέτωπες οι ηγεσίες, οι επιχειρηματίες και οι επενδυτές, ιδιαίτερα σε ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Χονγκ Κονγκ αλλά και στην Ινδία (στις χώρες αυτές η τράπεζα ήταν ιδιαίτερα δραστήρια, είτε μέσω συνεργασιών με άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είτε μέσω δανείων σε εταιρείες), η SVB, στα τέλη του 2022, είχε περιουσιακά στοιχεία αξίας 209 δισ. δολαρίων.

Επιπλέον από τα 175 δισ. δολάρια σε καταθέσεις που είχε η τράπεζα, το 89% ήταν ανασφάλιστα, ενώ το μέγιστο όριο ασφάλισης καταθέσεων είναι τα 250.000 δολάρια ανά πελάτη.

Η κατάρρευση προκλήθηκε όταν η μητρική SVB Financial Group ανακοίνωσε ότι προέβη στην πώληση χρεογράφων αξίας 21 δισ. δολαρίων από το χαρτοφυλάκιό της και μετοχών αξίας 2,25 δισ. δολαρίων. Έτσι, μέσα σε μόλις μια ημέρα 42 δισ. δολάρια βγήκαν από το αποθεματικό της, καθώς επενδυτές και κυρίως venture capitals (κερδοσκοπικά κεφάλαια) τράβηξαν μαζικά τα χρήματά τους από την τράπεζα.Έπειτα από όλα αυτά, η FDIC στις ΗΠΑ, οι αρμόδιες Αρχές στη Μ. Βρετανία (για το εγχώριο παράρτημα) και αλλού μπήκαν σε λογική διαχείρισης ζημιών (damage control).

Έτσι χθες ανακοινώθηκε ότι η FDIC, μετά και από συνεννόηση με την αμερικανική κυβέρνηση, και ιδιαίτερα με την υπουργό Οικονομικών, Τζάνετ Γιέλεν, προχώρησε σε μια κλειστή, μη δημόσια δημοπρασία στοιχείων της τράπεζας με κάποιους πιθανούς αγοραστές.Η ελπίδα ήταν ότι θα επιτευχθεί συμφωνία για εξαγορά της τράπεζας από κάποιο άλλο ίδρυμα ή οτιδήποτε θα αποτρέψει μια τεράστια βουτιά σε μετοχές και δείκτες. 

Αντίστοιχα, στη Μ. Βρετανία, η κυβέρνηση Σούνακ ανοιχτά ξεκαθάρισε πως ψάχνει να βρει αγοραστές, αφού στο βρετανικό «παράρτημα» της τράπεζας των start-up ήταν ανοιχτές με μεγάλα ποσά «συστημικές» τράπεζες, όπως η Barclay’s και η Lloyds. Η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ και την Κίνα φαίνεται να είναι λίγο πιο επικίνδυνη, αφού το «κανόνι» της μητρικής τράπεζας έρχεται σε μια περίοδο που συνολικά ο κινεζικός τεχνολογικός τομέας και οι start-up προσπαθούν σκληρά να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση σε δολάρια.

Aργά χθες το βράδυ κυκλοφόρησε πληροφορία ότι η αμερικανική κυβέρνηση είχε την πρόθεση να εγγυηθεί το σύνολο των καταθέσεων.

Σε κάθε περίπτωση, σήμερα θα φανεί το μέγεθος της πραγματικής ζημιάς και εάν οι καθησυχαστικοί τόνοι από τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπάιντεν, αλλά και από τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ρίσι Σούνακ, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

*Χρήστος Στασινόπουλος / Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή στις 13 Μαρτίου 2023