Κατά τις αθάνατες σοφιστείες που έχουν καταγραφεί στη συνείδηση κάποιων Ελλήνων, ο πυροσβέστης είναι αδρά αμειβόμενος δημόσιος υπάλληλος, που τους χειμώνες «σκίζει» στο τάβλι και επεμβαίνει σε κάποιον μπλοκαρισμένο ανελκυστήρα για να δικαιολογεί τον μισθό, ενώ τα καλοκαίρια θα μπορούσε να κάνει πολύ περισσότερα για την προστασία των δασών. Αλλοι νομίζουν ότι το Πυροσβεστικό Σώμα έχει πλεονάζον, αχρείαστο προσωπικό και είναι επαρκώς εξοπλισμένο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Κώστα Καντούνη για την κυριακάτικη «Ελευθερία του Τύπου», η αλήθεια όμως αποκαλύπτεται από αριθμούς και γεγονότα: Οι πυροσβέστες έχουν χάσει στο καθήκον 19 συναδέλφους την τελευταία δεκαετία (36 από την ανάληψη της δασοπυρόσβεσης από το Πυροσβεστικό Σώμα και 57 από το 1911), έχουν 4.000 οργανικά κενά, αντιμετωπίζουν χειμώνα - καλοκαίρι πάνω από 48.000 αστικά και 10.000 δασικά συμβάντα και αμείβονται μηνιαίως από 200 ευρώ οι δόκιμοι, περίπου 600 - 700 ευρώ οι συμβασιούχοι (πενταετίας και εποχικοί) και 800 - 1.000 ευρώ οι μόνιμοι.

«Οι μόνιμοι ξεκινάμε από 800 ευρώ. Για εμάς, τους λίγο πιο παλιούς, αν περνάμε το χιλιάρικο, είναι λόγω των έξι ημερών εργασίας, δίχως να λογίζουμε τα συμβάντα και τα νυχτερινά. Σε κάποιους για να ξεπεράσουν τα 1.000 ευρώ βοηθούν και τα επιδόματα τέκνων και οικογενείας, που φυσικά καταλήγουν και με το παραπάνω στα ταμεία της Εφορίας. Σε ό,τι αφορά τους αξιωματικούς είναι πιο ψηλά οι μισθοί, όμως δεν έχουμε και “στρατιές” υψηλόβαθμων» εξηγεί στην «Κυριακάτικη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ο Δημήτρης Βλάχος, μέλος της Ενωτικής Αγωνιστικής Κίνησης Πυροσβεστών (ΕΑΚΠ) και του Διοικητικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος, που εργάζεται σε μάχιμη υπηρεσία στα Ιωάννινα.

Το καλοκαίρι του πυροσβέστη, πέρα από τις αναμενόμενες μάχες στα πύρινα μέτωπα, έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και δεν θυμίζει σε τίποτε ξέγνοιαστες στιγμές όπως αυτές που ζουν άλλοι επαγγελματίες. «Εστω στα χαρτιά υπάρχουν και για εμάς καλοκαιρινές άδειες. Ομως πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, φεύγουν Μάιο και Σεπτέμβριο, ίσως και αρχές Ιουνίου. Δεχόμαστε μεγάλες πιέσεις στις υπηρεσίες για μείωση αδειών σε οκτώ ημέρες και περικοπή των ρεπό. Και αυτό συμβαίνει διότι οι ιθύνοντες δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι αν δεν αναπαυθούμε και είμαστε ολόκληρο το καλοκαίρι στη φωτιά, θα αυξηθούν κατακόρυφα οι τραυματισμοί και οι θάνατοι λόγω εξάντλησης. Οι συνάδελφοι που χάνονται στο καθήκον, όπως ο δόκιμος ανθυποπυραγός Αριστείδης Μουζακίτης που έχασε τη ζωή του τον Ιούλιο στο Ζευγολατιό, είναι πολύπειροι» σημειώνει ο κ. Βλάχος.

Στις τελευταίες μεγάλες πυρκαγιές της Βορειοανατολικής Αττικής καταγράφηκαν εικόνες με εθελοντές, συλλόγους και φορείς να συλλέγουν τρόφιμα, χυμούς και νερά για τους μάχιμους. «Είναι κανόνας αυτό που συνέβη στην Αττική αυτές τις ημέρες. Το ίδιο έγινε στα Κύθηρα και στη Θάσο πέρυσι. Η μείωση στον προϋπολογισμό του Σώματος (σ.σ.; 120.000.000 ευρώ φέτος, όπως και τα προηγούμενα χρόνια) έχει άμεσες συνέπειες στο φαγητό και στο νερό που μας παρέχεται. Οταν βρισκόμαστε στη φωτιά, η υπηρεσία οφείλει ανά κάποια διαστήματα να μας τροφοδοτεί με ένα όχημα. Συνήθως όταν φτάνει, έπειτα από 20 ώρες στις φλόγες, πρόκειται για ένα σάντουιτς και ένα μπουκαλάκι… ζεστό νερό» τονίζει εμφατικά ο Δημήτρης Βλάχος.

Εκπαίδευση

Οι Ενώσεις Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος ζητούν τα τελευταία χρόνια από την πολιτική και φυσική ηγεσία τους χειμερινούς μήνες να ξεκινήσουν προγράμματα ολοκληρωμένης εκπαίδευσης του προσωπικού. Ομως οι προτάσεις έχουν πέσει στο κενό.

Καίριο ρόλο στο κομμάτι της εκπαίδευσης θα μπορούσαν να έχουν και οι δασολόγοι που, όπως λέει ο κ. Βλάχος, «πλέον τους αξιοποιούν όπως εμένα και τον κάθε πυροσβέστη. Δηλαδή, ως γενικών υπηρεσιών. Ελάχιστοι δασολόγοι, που έχουν την απαραίτητη επιστημονική γνώση (μικροκλίματα, μορφολογία εδάφους κ.ά.) απασχολούνται στα συντονιστικά κέντρα ή σε ομάδες εργασίας για την εκπαίδευση του προσωπικού ή τον καλύτερο σχεδιασμό της καταστολής των πυρκαγιών, για επιτελικές ανάγκες». Η εκπαίδευση που οι σημερινοί πυροσβέστες ακολούθησαν προτού ξεχυθούν στις πυρκαγιές ήταν τετράμηνης διάρκειας στη Σχολή Πυροσβεστών, ενώ για τους αξιωματικούς τρία χρόνια. Από πέρυσι, με τις Πανελλήνιες, προϋποτίθεται 2,5 χρόνια εκπαίδευσης για τους πυροσβέστες και τέσσερα χρόνια για τους αξιωματικούς. «Αν με ρωτούσατε πάντως, δεν θα ήθελα τα παιδιά μου να γίνουν πυροσβέστες. Η δουλειά μας είναι η καλύτερη, καθώς είναι υπέροχο να προσφέρεις στην κοινωνία και να εισπράττεις ευγνωμοσύνη. Αφού δεν υπάρχει καμία μέριμνα από τις κυβερνήσεις και ο κανόνας είναι το “πάμε σαν το σκυλί στο αμπέλι”, δεν θα ήθελα δικός μου άνθρωπος να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο» σημειώνει ο κ. Βλάχος.

«Φλεγόμενα» σπίτια

Το ερώτημα για πολλούς είναι τι κάνουν τον χειμώνα οι πυροσβέστες των 700 - 800 ευρώ. Σύμφωνα με το μέλος της ΕΑΚΠ, «πολύς κόσμος δεν σκέφτεται ότι έχουμε πλημμύρες, χιονοπτώσεις, απεγκλωβισμούς, διασώσεις, αναζητήσεις, τροχαία ατυχήματα ή δυστυχήματα. Είναι πολλά για να τα πούμε όλα. Κυρίως όμως έχουμε πυρκαγιές κατοικιών που τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί λόγω φτώχειας, με συνέπεια οι πολίτες να βάζουν ξυλόσομπες και κάθε λογής μασίνες για να ζεσταθούν» προσθέτει.

Δριμύ «κατηγορώ» από τους εποχικούς: Μας πετάνε με ένα Σινούκ, χωρίς φαγητό και νερό και μας ξεχνάνε πέντε μέρες

Τρομακτικά λάθη στον στρατηγικό σχεδιασμό που έχουν οδηγήσει το Πυροσβεστικό Σώμα στην... κατάρρευση, με άμεσες συνέπειες για τον δασικό -και όχι μόνο- πλούτο της χώρας, διακρίνουν οι Ενώσεις Πυροσβεστών, με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές σε Κύθηρα, Βορειοανατολική Αττική και Ζάκυνθο. Οπως αναφέρει στην «Κυριακάτικη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ο Κώστας Παπαντώνης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συμβασιούχων Δασοπυροσβεστών (ΠΟΣΔΥΠ), υπάρχουν «ασυγχώρητα παράδοξα» σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των εποχικών, επιτελικά στελέχη που «δεν έχουν δει φωτιά ούτε με το κιάλι» και «δεν γνωρίζουν τις διαθέσιμες δυνάμεις», ενώ έχουν παροπλιστεί σημαντικές ομάδες δασοκομάντος και περιπολούντων μοτοσικλετιστών του Σώματος για να προωθηθούν... ημέτεροι βαθμοφόροι.  

«Οι φωτιές δεν σβήνονται με τα πτυχία» υποστηρίζει ο κ. Παπαντώνης, εξηγώντας πως «έχουν γίνει απίστευτα πράγματα με τους εποχικούς». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΣΔΥΠ, οι εποχικοί πλέον απασχολούνται για 4,5 μήνες, ενώ το υπόλοιπο διάστημα αμείβονται μέσω ενός προγράμματος εφάμιλλου με το ταμείο ανεργίας. «Επανειλημμένως έχουμε πει και στον υπουργό Νίκο Τόσκα πως προκειμένου να πληρώνει τους εποχικούς για τεσσερισήμισι ή και πέντε μήνες και μετά να αμείβονται με το ιδιότυπο καθεστώς του “ταμείου ανεργίας” και να λαμβάνουν τα επιδόματα εορτών, θα συνέφερε άπαντες να έχουν για παράδειγμα εξάμηνες, συμβάσεις ή και να μονιμοποιούνταν. Ετσι το διάστημα πέραν των “καυτών” μηνών θα μπορούσαν να τους τοποθετούν στα δασαρχεία, να καθαρίζουν δρόμους, αντιπυρικές ζώνες και να κάνουν πλήθος συμπληρωματικών εργασιών για την πρόληψη, που σήμερα είναι ανύπαρκτη. Δεν υπάρχει καμία λογική σε αυτό που συμβαίνει» σημειώνει ο κ. Παπαντώνης.

«Ο κ. Τόσκας αρνείται επί μήνες να μας δει, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεσμευτεί ότι θα ομογενοποιήσει το προσωπικό της Πυροσβεστικής. Μέχρι και τις 17 Ιανουαρίου έλεγε ότι θα μονιμοποιηθούν οι 2.093 από τους 4.000 πενταετούς υποχρέωσης. Λίγες ημέρες αργότερα ήρθε η κυρία Γεροβασίλη και μας είπε ότι αυτό δεν γίνεται. Δεν υπάρχει σχέδιο. Γιατί οι κυβερνήσεις σκέφτονται ως εξής: “Πόσα δώσαμε για πυρόσβεση; 10.000.000 τον χρόνο, δηλαδή 100.000.000 την τελευταία δεκαετία. Πόσα χάσαμε από τις φωτιές; 80.000.000 - 90.000.000; Εντάξει, κερδισμένοι είμαστε”. Αυτό επιβεβαιώθηκε από τα λόγια του ίδιου του πρωθυπουργού που συνέκρινε τα 15.000 στρέμματα που κάηκαν τώρα στην Αττική με τα 150.000 σε φωτιές του παρελθόντος. Δεν τους ενδιαφέρει που τα παιδιά μας θα δουν πράσινο σε μισό αιώνα!» λέει σε έντονο ύφος ο πρόεδρος της ΠΟΣΔΥΠ.

Σύμφωνα με τους πυροσβέστες, οι περικοπές των τελευταίων ετών, πέρα από την υπαμοιβή έφεραν και ένα πλαίσιο κακοδιαχείρισης του προσωπικού: «Την ώρα που οι πυροσβέστες μάχονται στα μέτωπα, έχουμε τον κ. Τόσκα να λέει “θα φέρω Αμερικανούς να τους εκπαιδεύσουν”. Εμάς, που για δεκαετίες “παίζουμε’’ κορώνα - γράμματα τις ζωές μας. Και πώς γίνεται να περιμένουν παραπάνω πράγματα από τους πυροσβέστες όταν μας πετάνε με ένα Σινούκ, συχνά χωρίς φαγητό και νερό, μας ξεχνάνε πέντε μέρες, λέγοντας “γύρνα με το λεωφορείο”;».

Σχολιάζοντας τη φράση του Δημήτρη Σταθόπουλου, προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος, περί τα 700 άτομα (από τους 2.000 της Αττικής) που βρίσκονται στα γραφεία, ο πρόεδρος της ΠΟΣΔΥΠ λέει: «Εχει δίκιο. Πέρα από τους ανθρώπους που με συγκεκριμένη αιτιολογία (θέματα υγείας κ.ά.) έχουν τοποθετηθεί στα γραφεία, στις φωτιές της Αττικής είδαμε περί τους 300 πυροσβέστες στα μέτωπα. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει οργάνωση. Εχουμε αξιωματικούς, κάποιοι από αυτούς έφτασαν υπαρχηγοί και αρχηγοί, που λένε “τράβα μάνικα ένα χιλιόμετρο” κι ας έχει μεγάλη κλίση το έδαφος και όταν φτάνουν οι πυροσβέστες στη φωτιά, η μάνικα βγάζει... σταγόνες. Υπάρχουν άλλοι που στέλνουν όχημα να σβήσουν ένα πουρνάρι σε σημείο που έχει ήδη καεί ολοσχερώς, αντί να θωρακίσουν το υπόλοιπο δάσος. Οπως είπα, οι φωτιές δεν σβήνουν με τα πτυχία» καταγγέλλει ο κ. Παπαντώνης.

«Δασοκομάντος»

Κατά τις Ενώσεις Πυροσβεστών, τα τελευταία χρόνια έχουν παροπλιστεί ομάδες δασοκομάντος που αερομεταφέρονταν στην καρδιά των μετώπων (ομάδα «Ηφαιστος»), ενώ παρότι είναι δυνατόν δεν γίνονται περιπολίες. «Είχαμε 19 εμπρησμούς στη Ζάκυνθο. Οι μηχανές υπάρχουν και είναι καλές. Βάλε δύο μηχανές να αλωνίζουν το νησί πρωί και βράδυ! Γιατί δεν το κάνουν; Εχουμε δασολόγους, τεχνολόγους, επιστήμονες και πλέον είναι “απενεργοποιημένοι’’ στα γραφεία. Γιατί;» αναρωτιέται ο πρόεδρος της ΠΟΣΔΥΠ και καταλήγει: «Στη φωτιά των Κυθήρων, πολλοί πυροσβέστες έλεγαν “άντε να φτάσει στη θάλασσα, να σβήσει”. Γνωρίζουμε το χάλι στο οποίο μας έχουν φέρει και θα αγωνιστούμε για να αλλάξει».

Μακρύς ο κατάλογος των πεσόντων

Στη συμβολή των οδών Ριζαρείου και Μικράς Ασίας στο Χαλάνδρι εδρεύει το Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών Πυροσβεστικού Σώματος. Στο προαύλιο βρίσκεται από το 2016 το Ηρώο Πεσόντων Πυροσβεστών. Ελάχιστο δείγμα τιμής και ευγνωμοσύνης για τους πυροσβέστες που πάλεψαν με τις φλόγες και δεν επέστρεψαν στις οικογένειές τους. Ο κατάλογος θυμάτων της Πυροσβεστικής είναι μακρύς. Από το 1998, με την ανάληψη της δασοπυρόσβεσης από το Πυροσβεστικό Σώμα, έχουν καταγραφεί 36 θύματα, ενώ από το 1911 μέχρι σήμερα ο συνολικός αριθμός ανέρχεται σε 57. Τελευταίο θύμα ο δόκιμος ανθυποπυραγός Αριστείδης (Αρης) Μουζακίτης, ο οποίος στις 17 Ιουλίου 2017, στα 33 χρόνια του, έχασε τη ζωή του ύστερα από τραύματα που υπέστη κατά τη διάρκεια κατάσβεσης δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή Αγιοι Απόστολοι, στο Ζευγολατιό Κορινθίας. Ο Αρης Μουζακίτης, ελλείψει άλλων τρόπων να μεταβεί στο απειλητικό μέτωπο, ανέβηκε σε αγροτικό όχημα το οποίο ανετράπη. Πέρυσι, στις 14 Αυγούστου, ο Ευάγγελος Πάνος, πυροσβέστης πενταετούς υποχρέωσης -υπηρετούσε στο ΑΤ Αμφίκλειας- «χάθηκε», σε ηλικία 49 ετών, στο πύρινο μέτωπο στο Παρόριο Βοιωτίας. Στους δεκάδες πεσόντες πυροσβέστες περιλαμβάνονται μόνιμοι, πενταετούς υποχρέωσης, εποχικοί, αξιωματικοί, δόκιμοι και εθελοντές.