Αλµατώδη αύξηση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια οι απάτες µέσω του ∆ιαδικτύου, µε τους επιτήδειους να ανακαλύπτουν συνεχώς νέους τρόπους για να «ψαρέψουν» χρήµατα από πολίτες. Αυτό, δε, αποτυπώνεται τόσο στον αριθµό των υποθέσεων που χειρίστηκαν οι Αρχές, αλλά και στα στοιχεία της γραµµής καταγγελιών SafeLine.gr. Μέσα σε µία 6ετία, οι καταγγελλόµενες υποθέσεις τριπλασιάστηκαν, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 330%. Πιο συγκεκριµένα, το 2017 η ∆ίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος χειρίστηκε συνολικά 3.120 νέες υποθέσεις, το 2018 4.857, το 2019 5.187. Το 2020 έφτασαν τις 6.019 και το 2021 τις 7.328. Ο αριθµός των καταγγελιών όµως εκτοξεύθηκε το 2022, αφού έφτασαν τις 10.318. Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση στο πλαίσιο του 32ου Money Show στη Θεσσαλονίκη.

Τη µερίδα του «λέοντος» στα διαδικτυακά εγκλήµατα φαίνεται να κατέχουν οι οικονοµικές απάτες. Με βάση τα στοιχεία της γραµµής SafeLine. gr για το 2023, το 39% των καταγγελιών αφορούσαν οικονοµικές απάτες, το 15% την παραβίαση προσωπικών δεδοµένων και το 1% το «phishing». Την προηγούµενη χρονιά µάλιστα παρουσιάστηκε εντυπωσιακή αύξηση κατά 14,9%, συγκριτικά µε το 2022.

Η Μελιτίνη Χριστοδουλάκη, νοµικός και υπεύθυνη Επικοινωνίας της Γραµµής SafeLine.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς ∆ιαδικτύου, µίλησε στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» για τις καταγγελίες που κάνουν οι πολίτες. Πολλές αφορούν τις αγοροπωλησίες, όπου -όπως λέει- φαίνεται να υπάρχει µία δήθεν νόµιµη ιστοσελίδα που πουλά κάποια προϊόντα. «Έχει φωτογραφίες, τιµές, φαίνεται να είναι όλα εντάξει. Αν όµως ο χρήστης πάει να κάνει κάποια συναλλαγή, στη συνέχεια ενδεχοµένως να λάβει κάποιο προϊόν που δεν υφίσταται, ή κάτι διαφορετικό από αυτό που παρήγγειλε, ή δεν θα λάβει απολύτως τίποτα» σηµειώνει, προσθέτοντας ότι πρόκειται για διαδικτυακά καταστήµατα που εµφανίζονται για µικρό χρονικό διάστηµα µε σκοπό να µας παραπλανήσουν και µετά εξαφανίζονται.

Στα social media

Σύµφωνα µε την υπεύθυνη Επικοινωνίας της SafeLine.gr, υπάρχουν και οικονοµικές απάτες... ροµαντικού περιεχοµένου. Οι απατεώνες προσπαθούν να βρουν τα θύµατά τους µέσα από τα social media. «Σου στέλνουν αίτηµα φιλίας, τους δέχεσαι και στη συνέχεια αναπτύσσουν κάποια συνοµιλία µαζί σου», εξηγεί. Σκοπός είναι να κερδίσουν την εµπιστοσύνη του συνοµιλητή τους. Στη συνέχεια υποστηρίζουν ότι ο συνοµιλητής τους θα ήταν ιδανικό ταίρι και προσπαθούν να τον δεσµεύσουν συναισθηµατικά. «Οταν γίνει αυτό, προφασίζονται ότι κάποιο κοντινό τους πρόσωπο είναι σε µεγάλη ανάγκη, ότι αρρώστησε, ότι χρειάζονται άµεσα κάποια χρήµατα» προσθέτει.  Σε άλλη περίπτωση, δηλώνουν ότι θέλουν να συναντήσουν τα υποψήφια θύµατά τους και ζητούν χρήµατα για κάποιο εισιτήριο. «Άλλη περίπτωση που είναι πάρα πολύ συνηθισµένη και τη συναντήσαµε πολύ στην περίοδο της πανδηµίας, έχει να κάνει µε τις ψεύτικες φιλανθρωπίες. Εµφανίζονται κάποιοι απατεώνες που υποδύονται ότι είναι µέλη κάποιων γνήσιων φιλανθρωπικών οργανώσεων και ζητούν από εσένα να συνδράµεις, να βοηθήσεις µέσω δωρεών και παροχών», αναφέρει η κ. Χριστοδουλάκη, σηµειώνοντας ότι «πρέπει να είµαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, γιατί δεν γνωρίζουµε αν όντως αυτές οι φιλανθρωπίες είναι γνήσιες ή όχι».

«Παγίδα» µπορούν να αποτελούν emails και µηνύµατα στα οποία προσφέρονται θέσεις εργασίας µε υψηλές αµοιβές και λίγη προσπάθεια. «Αν επικοινωνήσεις µαζί τους, εκείνοι ζητούν από εσένα να πληρώσεις δήθεν κάποιο παράβολο, ή κάποια δίδακτρα για κάποιας µορφής εκπαίδευση ώστε να ξεκινήσεις αυτή την εργασία» αναφέρει η κ. Χριστοδουλάκη. Από τη στιγµή όµως που κατατεθούν τα χρήµατα «εξαφανίζονται, ή λένε ότι δεν ήταν αρκετά τα χρήµατα, ή ότι δεν ήταν αρκετή η δουλειά που παρείχες προκειµένου να πληρωθείς» εξηγεί.

∆ώρα και κληρονοµιές

Συχνά είναι επίσης και τα emails που µας λένε πόσο τυχεροί είµαστε από κάποια αναπάντεχα κέρδη, ή δώρα, ή ακόµα ότι κληρονοµήσαµε κάποιον µακρινό συγγενή που βρίσκεται στην άλλη άκρη του κόσµου. Και όπως εξηγεί η κ. Χριστοδουλάκη, προσπαθούν να µας «ψαρέψουν» από τη στιγµή που ξεκινήσουµε διάλογο µαζί τους. «Λένε ότι θα σας µεταφέρουµε την κληρονοµιά, ή τα δώρα, ή τα κέρδη που αποκοµίσατε, αλλά για να γίνει αυτό υπάρχουν κάποια τέλη, κάποια χρήµατα που πρέπει να πληρωθούν στα αεροδρόµια, στις τράπεζες και σας παρακαλούν προκαταβολικά να καταθέσετε κάποιο χρηµατικό ποσόν» σηµειώνει.

Ιδιαίτερα επικίνδυνες είναι οι απάτες µέσω emails, στα οποία αποστολείς εµφανίζονται αληθοφανείς εταιρείες, τράπεζες, τα ΕΛ.ΤΑ., ακόµα και η ΑΑ∆Ε. Όπως αναφέρει η κ. Χριστοδουλάκη, κάποιοι επιτήδειοι έχουν πάρει το λογότυπο του gov.gr και λένε π.χ. πως έχετε επιστροφή φόρου. Ζητούν να µπείτε σε σύνδεσµο που σας στέλνουν και να προχωρήσετε σε επικαιροποίηση στοιχείων, µε σκοπό να αποσπάσουν τους κωδικούς. «Αυτά τα links είναι παράνοµα», τονίζει, σηµειώνοντας ότι από τις τράπεζες και την ΑΑ∆Ε δεν θα µας ζητηθεί ποτέ να επικαιροποιήσουµε µε αυτόν τον τρόπο τα στοιχεία µας.

Ιός που µολύνει τον υπολογιστή

Χρήµατα επίσης αποσπώνται και µέσω emails µε εκβιαστικό περιεχόµενο. Σ’ αυτήν την περίπτωση, όπως λέει η κ. Χριστοδουλάκη, «φαίνεται να µας αποστέλλεται ένα email που µας λέει να πατήσουµε σε κάποιο link. Αν το πατήσουµε, κατεβαίνει ένα λογισµικό στον υπολογιστή που έχει σκοπό να µεταφέρει ιό. Στη συνέχεια, αδρανοποιείται ο υπολογιστής και εµφανίζεται ένα µήνυµα του τύπου “έχεις κάνει µια µεγάλη απάτη και έχει κλειδωθεί ο υπολογιστής µαζί µε όλα τα αρχεία του και για να ξεκλειδωθεί πρέπει να καταθέσεις 100 ευρώ στον τάδε λογαριασµό”. Είναι ιός, είναι περιπτώσεις που µας εκβιάζουν µε αυτόν τον τρόπο να αναγκαστούµε να πληρώσουµε τα χρήµατα αυτά». H κ. Χριστοδουλάκη µας προτρέπει «να σκεφτόµαστε διπλά πριν κάνουµε την οποιαδήποτε συναλλαγή διαδικτυακά, πριν απαντήσουµε σε οποιοδήποτε email και µήνυµα στο messenger, σε οποιαδήποτε επικοινωνία µε αγνώστους που µας φαίνονται λίγο ύποπτοι». Προσθέτει δε ότι «τα links που µας αποστέλλουν θα πρέπει να τα τσεκάρουµε δύο και τρεις φορές. Πριν τα πατήσουµε καλύτερα να κάνουµε µία έρευνα, να επικοινωνήσουµε µε τους αρµόδιους, δεν χάνουµε τίποτα αν πάρουµε λίγο χρόνο».

Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής