Οι ευεργετικές ιδιότητες της Τέχνης είναι γνωστές από τα αρχαία χρόνια, µε τον πολιτισµό να διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην πρόληψη της κακής υγείας, αλλά και στη θεραπεία της ψυχικής -και όχι µόνο- ασθένειας.

Πρωτοπόροι των ψυχοθεραπευτών οι ιερείς του Ασκληπιείου της Επιδαύρου. Βαθείς γνώστες της ανθρώπινης φύσης, στηρίζονταν πάνω στις δυνατότητές της προκειµένου να επιτύχουν τη θεραπεία τους. Ουσιαστικά το Ασκληπιείο της Επιδαύρου λειτουργούσε ως ένα ψυχοθεραπευτήριο, όπου στους θεατρικούς χώρους των ιερών έψελναν παιάνες λυτρωτικούς για τους ασθενείς, ενώ παράλληλα οι ίδιοι ήταν υποχρεωµένοι να παρακολουθήσουν µουσικούς και δραµατικούς αγώνες προκειµένου να φτάσουν στην ψυχική κάθαρση.

Από το χθες στο σήµερα

Οπως και τότε, έτσι και τώρα το θέατρο, αλλά και κάθε µορφής τέχνη, αποτελεί φάρµακο για την ψυχή. Ενα φάρµακο που όπως και όλα τα υπόλοιπα πλέον συνταγογραφείται από τον αρµόδιο γιατρό. Για πρώτη φορά, ο χώρος του Πολιτισµού και η επιστηµονική κοινότητα της Ψυχιατρικής ενώνουν τις δυνάµεις τους για την επιτυχηµένη υλοποίηση ενός φιλόδοξου πρότζεκτ µε κοινωνικό αντίκτυπο.

Η «Πολιτιστική Συνταγογράφηση ως Συµπληρωµατική Αγωγή στην Ψυχική Υγεία» αποτελεί µία πρωτοποριακή δράση που αποσκοπεί στη βελτίωση της ψυχικής υγείας µέσω του Πολιτισµού και των Τεχνών. Σύµφωνα µε τον υφυπουργό Πολιτισµού, Χρίστο ∆ήµα, «σε πρώτο στάδιο το πρόγραµµα στοχεύει στην έρευνα για το πώς η πολιτιστική συνταγογράφηση µπορεί να λειτουργήσει ως συµπληρωµατική θεραπευτική προσέγγιση για άτοµα µε προβλήµατα ψυχικής υγείας ή ψυχολογική επιβάρυνση από χρόνιες ασθένειες».

Εκτός από την έρευνα, η δράση περιλαµβάνει τον σχεδιασµό, την πιλοτική εφαρµογή, την εποπτεία και την αξιολόγηση του προγράµµατος, µε σκοπό τη βελτιστοποίησή του. Το πρόγραµµα θα ξεκινήσει να εφαρµόζεται πιλοτικά από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο 2024. Στους άµεσους στόχους είναι το 2025 κάθε ψυχίατρος να µπορεί να συνταγογραφεί θεραπείες τέχνης.

Σκοπός

Τελικός στόχος είναι η συνταγογράφηση συστηµατικών επισκέψεων σε καλλιτεχνικά δρώµενα, όπως παραστάσεις και εκθέσεις, προσφέροντας έναν νέο τρόπο προαγωγής της ψυχικής υγείας, κάτι το οποίο υλοποιείται σε άλλες 17 χώρες, µε πρωτοπόρους την Ολλανδία και το Ηνωµένο Βασίλειο. Μάλιστα, το συγκεκριµένο πρωτοποριακό πρόγραµµα εφαρµόζεται στον Καναδά και σε ανθρώπους µε διατροφικές διαταραχές, αφού µελέτες έδειξαν πως η Τέχνη συµβάλλει και σε αυτή τη διαταραχή του ανθρώπου. Ετσι, λοιπόν, ο ασθενής θα πηγαίνει στον γιατρό του και φεύγοντας θα βλέπει στην άυλη συνταγογράφηση συµπληρωµατικά, µαζί µε τη φαρµακευτική του αγωγή (όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη), «γραµµένη» και µία θεατρική παράσταση.

Στην πιλοτική φάση του πρωτοποριακού προγράµµατος δικαιούχοι θα είναι άτοµα που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ψυχικής υγείας, όπως, µεταξύ άλλων, αγχώδη διαταραχή, φοβίες, κατάθλιψη και ψυχωσικές συνδροµές. Μιλώντας στην «Απογευµατινή» της Κυριακής, ο κ. ∆ήµας εξέφρασε την πεποίθηση ότι η ψυχαγωγία που προσφέρουν ο Πολιτισµός και οι Τέχνες αποτελεί σύµµαχο στη θεραπεία των ατόµων που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ψυχικής υγείας, συµπληρώνοντας έτσι την κλασική τους θεραπευτική αγωγή. «Είναι καιρός πλέον να καταργηθούν οι προκαταλήψεις σχετικά µε τις ψυχικές διαταραχές και να ληφθούν σηµαντικά µέτρα για τη στήριξη των ασθενών», δήλωσε ο υφυπουργός Πολιτισµού. Το πρωτοποριακό πρόγραµµα αυτό αφορά ανθρώπους κάθε ηλικίας: από µικρά παιδιά µέχρι και ηλικιωµένους, µε την κάθε ηλικιακή κατηγορία να εξετάζεται διαφορετικά.

Τα «φάρµακα»

Οι πιλοτικές δράσεις, που θα προσφέρονται στους δικαιούχους της δράσης, είναι προγράµµατα όπως δραµατοθεραπεία, εικαστική ψυχοθεραπεία, χοροθεραπεία, κινηµατογραφοθεραπεία και µουσικοθεραπεία, ενώ αποδέκτες της είναι άτοµα όλων των ηλικιών που αντιµετωπίζουν ψυχικές διαταραχές και πάσχουν από ψυχικές νόσους. «Στόχος του προγράµµατος είναι να δοθεί η δυνατότητα στους ασθενείς να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε διάφορα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά δρώµενα. Η συνταγογράφησή τους πιστεύουµε ότι θα οδηγήσει στην ταχύτερη και πιο ολοκληρωµένη θεραπεία των ατόµων µε ψυχικά νοσήµατα», δήλωσε κλείνοντας ο υφυπουργός Πολιτισµού.

Πάντως ξεκαθαρίζεται από όλους τους αρµόδιους φορείς πως η πρωτοβουλία αυτή δεν αντικαθιστά σε καµία περίπτωση τη φαρµακευτική αγωγή, αλλά λειτουργεί ως συµπλήρωµά της, ως µια επιπλέον µορφή θεραπείας για άτοµα µε επιβαρυµένη ψυχική υγεία. Οι πολιτιστικοί φορείς που συµµετέχουν στο πρόγραµµα είναι το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ο Μητροπολιτικός Οργανισµός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, η Εθνική Πινακοθήκη, η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό Κέντρο Κινηµατογράφου, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής και το Ωδείο Αθηνών, το Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε. , το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, καθώς και η Κρατική Ορχήστρα και το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Η δράση υλοποιείται µε τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισµού, του υπουργείου Υγείας και του Ερευνητικού Πανεπιστηµιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστηµών και Ιατρικής Ακριβείας, και χρηµατοδοτείται µε πόρους από το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού ύψους 8 εκατ. ευρώ.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής