Χάος στις τουρκικές αγορές, με ενδεχόμενες σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία της χώρας, προκαλούν οι καταιγιστικές εξελίξεις στη γείτονα, που... πλησιάζουν τα τελευταία εικοσιτετράωρα όλο και περισσότερο το πρόσωπο του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Με το βλέμμα στραμμένο στη Νέα Υόρκη, οι τουρκικές αρχές παρακολούθησαν τον 34χρονο ιρανικής καταγωγής έμπορο χρυσού Ρεζά Ζαράμπ, πρόσωπο-«κλειδί» στη δίκη του Τούρκου τραπεζίτη -πρώην αναπληρωτή CEO της Halkbank- Μεχμέτ Χακάν Αττίλα που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Νέα Υόρκη, να εμπλέκει χθες για πρώτη φορά ευθέως τον Τούρκο πρόεδρο στη σκανδαλώδη υπόθεση ξεπλύματος χρήματος ιρανικής προέλευσης.

Ο Ζαράμπ κατέθεσε πως ο (τότε πρωθυπουργός) Ερντογάν ενέκρινε προσωπικά μία από τις συναλλαγές που έγιναν στο πλαίσιο του συστήματος από εταιρείες-κελύφη, που είχε στήσει ο Ζαράμπ προκειμένου να παραβιάσει τις αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν και να ξεπλύνει εκατομμύρια δολάρια για λογαριασμό της Τεχεράνης.

Την ίδια ώρα, σε μια δεύτερη υπόθεση, εισαγγελέας στην Αγκυρα ανακοίνωσε πως ξεκίνησε έρευνα για τις καταγγελίες σε βάρος μελών της οικογένειας του Ερντογάν για μεταφορά εκατομμυρίων δολαρίων σε offshore, τις οποίες έκανε σε βάρος του ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στη δίκη του Τούρκου τραπεζίτη Μεχμέτ Χακάν Αττίλα στη Νέα Υόρκη, κατηγορούμενου για συνωμοσία με στόχο την παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν, εξελίσσονται όχι μόνο σε μεγάλο «αγκάθι» για τις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας με την Ουάσιγκτον, αλλά και σε σοβαρή απειλή για την τουρκική οικονομία.

Σε μια εποχή που η μαζική έξοδος κεφαλαίων από τη χώρα προκαλεί την κατάρρευση της λίρας και εκτοξεύει τις αποδόσεις των τουρκικών ομολόγων σε ιστορικό υψηλό, οι ξένοι επενδυτές περιμένουν να δουν τη στάση που θα κρατήσει η αμερικανική κυβέρνηση απέναντι στην Αγκυρα και τις τράπεζές της, πριν να κάνουν την οποιαδήποτε κίνηση στην Τουρκία.

Αλλωστε ο Ρεζά Ζαράμπ, ο οποίος συνελήφθη το 2016 στο Μαϊάμι, αλλά πλέον φαίνεται ότι συνεργάζεται με τις αμερικανικές αρχές, ενέπλεξε χθες δύο ακόμη τουρκικές τράπεζες, τις Ziraat Bank και VakifBank. Και προχθές κατέθεσε ότι δωροδόκησε με περίπου 50.000.000 ευρώ τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας Τζαφέρ Τσάγλαγιαν, το 2012 και το 2013, για να τον διευκολύνει να «ξεπλύνει» χρήμα και να παρακάμψει τις κυρώσεις κατά του Ιράν.

Η δίκη θεωρείται κρίσιμη για την επόμενη μέρα της τουρκικής οικονομίας, καθώς οι ξένοι επενδυτές περιμένουν να διαπιστώσουν εάν οι αμερικανικές αρχές θα τιμωρήσουν την Τουρκία ή τις τράπεζές της για την υπόθεση. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής κυβέρνησης Μπεκίρ Μποζντάγ ενέτεινε τις ανησυχίες της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, επιμένοντας ότι η δίκη είναι μέρος μιας οργανωμένης προσπάθειας συγκεκριμένων κύκλων να γονατίσουν την τουρκική οικονομία, μέσω της επιβολής κυρώσεων.

Ολα αυτά πάντως δεν θα μπορούσαν να συμβαίνουν σε χειρότερη στιγμή για την Τουρκία, με δεδομένο ότι η λίρα έχει χάσει τουλάχιστον το 20% της αξίας της έναντι του ευρώ και περίπου το 10% έναντι του δολαρίου από τις αρχές του έτους.

Η απόδοση του τουρκικού 10ετούς ομολόγου έχει εκτιναχθεί σε νέα επίπεδα-ρεκόρ, πάνω από το 13%. Οσο για την Αγκυρα, αυτή ελπίζει σε μια ευνοϊκή παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου Τραμπ, με τον οποίο ο Ταγίπ Ερντογάν επικοινώνησε τηλεφωνικά στις 24 Νοεμβρίου, ενώ ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος αρνήθηκε ότι η Τουρκία παραβίασε τις αμερικανικές κυρώσεις.

*Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθερία του Τύπου», 1/12/2017 - Σπό την Κορίνα Σαμάρκου