Ανατριχιαστικές μαρτυρίες από το Άουσβιτς και συγκεκριμένα από ένα γράμμα ενός Έλληνα εβραϊκής καταγωγής αποκρυπτογραφήθηκαν και μεταφράστηκαν μετά από πολύμηνη έρευνα που παρουσίασε το BBC.

Το γράμμα είχε γραφτεί από τον Μαρσέλ Νατζάρι που ζούσε στη Θεσσαλονίκη και εργαζόταν ως έμπορος μέχρι που συνελήφθη από τους Ναζί, ζώντας μετά τη φρίκη του  Άουσβιτς. Στα κείμενά του περιγράφει πως αναγκαζόταν από τους Ναζί να τους βοηθά για να σκοτώσουν Εβραίους. Οι Ναζί τον είχαν συμπεριλάβει σε μια ομάδα σκλάβων που τους ανάγκαζαν να μεταφέρουν Εβραίους στους θαλάμους αερίων και μετά να πετάνε τις στάχτες των θυμάτων σε ένα κοντινό ποτάμι.

Στα ντοκουμέντα που βρέθηκαν αναφέρει πως έβλεπε τους κρατούμενους να έχουν «στοιβαχτεί σαν σαρδέλες».

Οι γονείς του και η αδερφή του, επίσης ελληνικής καταγωγής, σκοτώθηκαν στο Άουσβιτς το 1943 και ήθελε να πάρει εκδίκηση, πριν τον συλλάβουν.


«Πολλές φορές σκεφτόμουν να πάω μέσα μαζί με τους υπόλοιπους και να δώσω ένα τέλος σε όλο αυτό. Αλλά πάντα η ιδέα της εκδίκησης με κρατούσε. Ήθελα να μείνω ζωντανός για να εκδικηθώ για τον πατέρα μου, τη μητέρα μου και τη μικρή αδερφή μου», γράφει στις σημειώσεις του.

Έκρυψε τις σημειώσεις του σε ένα παγούρι, το οποίο κάλυψε με ένα πλαστικό. Το έβαλε σε μία σακούλα και το έθαψε κάπου κοντά στο κρεματόριο 3, όπου βρέθηκε από έναν Πολωνό φοιτητή το 1980.

«Το κρεματόριο είχε μια μεγάλη καμινάδα και 15 φούρνους. Κάτω από τους κήπους είχε δύο κελάρια. Ξεγύμνωναν εκεί τους ανθρώπους και τους οδηγούσαν στον θάνατο. Μετά από έξι-επτά λεπτά που υπέφεραν, πέθαιναν στον θάλαμο αερίων. Μετά κουβαλούσαμε τα άψυχα κορμιά αθώων γυναικών και παιδιών και τα βάζαμε στους φούρνους», είναι τα συγκλονιστικά λόγια στα σημειώματα του Νατζάρι που τελικά επέζησε της φρίκης του Άουσβιτς και έζησε στη Ν. Υόρκη όπου και έκανε οικογένεια. Τα σημειώματα βρέθηκαν 36 χρόνια μετά από έναν Πολωνό φοιτητή.

Ο Νατζάρι πέθανε το 1971, εννιά χρόνια πριν ανακαλυφθούν τα γράμματά του, τα οποία μεταφράστηκαν από τον Γιάννη Καρρά, Ελληνογερμανό λόγιο από το Φράιμπουργκ.

Οι φωτογραφίες-ντοκουμέντα βγήκαν από τον Πάβελ Πολιάν, από το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας του Μονάχου.