Γιατί είναι τόσο συχνοί οι σεισμοί στην Ταϊβάν: Ποιο είναι το γιγαντιαίο "Δαχτυλίδι της Φωτιάς", η σύνδεση με το φονικό τσουνάμι του 2004 και την έκρηξη του Κρακατόα
Ευθύνεται για το 90% των σεισμών παγκοσμίως
Ποιο είναι το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς», υπεύθυνο για σεισμούς σαν αυτόν που σημειώθηκε σήμερα στην Ταϊβάν και διαμορφώνει τη γεωλογική ιστορία του πλανήτη
Το τρομακτικό «χτύπημα» του Εγκέλαδου μέσα από τη σεισμική δόνηση των 7,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στην Ταϊβάν - που σκότωσε 9 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 700, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία - φέρνει για άλλη μια φορά στο επίκεντρο το «Δακτυλίδι της Φωτιάς» του Ειρηνικού Ωκεανού, μια γιγαντιαία και εξαιρετικά ενεργή τεκτονική περιοχή, στην οποία σημειώνεται το 90% των σεισμών παγκοσμίως καθώς και το 81% των εκρήξεων ηφαιστείων, μερικές εκ των οποίων έχουν μείνει γνωστές στην παγκόσμια Ιστορία, όπως αυτή του ηφαιστείου Κρακατόα, αλλά και η σεισμική δόνηση που προκάλεσε το φονικό τσουνάμι της Ινδονησίας το 2004.
Ειδικότερα, το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» περιλαμβάνει 452 ηφαίστεια και περιέχει πάνω από το 75% των ενεργών και ανενεργών ηφαιστείων του κόσμου. Η αμέσως επόμενη πιο σεισμική περιοχή (5-6% των σεισμών και 17% των μεγαλύτερων σεισμών του κόσμου) είναι το Αλπικό ορογενετικό σύστημα, το οποίο εκτείνεται από την Ιάβα και τη Σουμάτρα διαπερνώντας τα Ιμαλάια και τη Μεσόγειο Θάλασσα έως των Ατλαντικό Ωκεανό.
Πώς σχηματίζονται τα ηφαίστεια και προκαλούνται οι σεισμοί
Τα ηφαίστεια όπως αναφέρει το CNN δημιουργούνται όταν το μάγμα, ή καυτό λιωμένο πέτρωμα, ανεβαίνει μέσα από ρωγμές στον φλοιό της Γης, προκαλώντας αύξηση της πίεσης. Όταν οι τεκτονικές πλάκες έλκονται ή σπρώχνονται μεταξύ τους, η πίεση εκτονώνεται, με αποτέλεσμα το μάγμα να εκρήγνυται με τη μορφή τέφρας ή λάβας. Μόλις η λάβα κρυώσει, σχηματίζει ένα νέο φλοιό.
Τα ηφαίστεια σχηματίζονται σιγά-σιγά με την πάροδο του χρόνου, καθώς μετά από αρκετές εκρήξεις δημιουργούνται στρώματα φλοιού.
Οι σεισμοί αντιπροσωπεύουν την απελευθέρωση ενέργειας από το εσωτερικό της Γης, όπου είναι αποθηκευμένη τεράστια ποσότητα θερμότητας και οδηγεί τις πλάκες σε κίνηση. Όταν δύο πλάκες κινούνται η μία πάνω στην άλλη και παράγουν τριβή, προκαλείται συσσώρευση ενέργειας. Όταν η ενέργεια απελευθερώνεται, προκαλείται σεισμός.
Ποιο είναι το «Δακτυλίδι της Φωτιάς»
Το «Δακτυλίδι της Φωτιάς» είναι μια περιοχή σε σχήμα πετάλου και εκτείνεται κατά μήκος ενός τόξου 40.000 χιλιομέτρων από το όριο της πλάκας του Ειρηνικού, σε μικρότερες πλάκες, όπως η πλάκα της θάλασσας των Φιλιππίνων, μέχρι τις πλάκες Κόκος και Νάζκα που βρίσκονται στην άκρη του Ειρηνικού Ωκεανού.
Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν περισσότερο από ηφαιστειακές εκρήξεις και σεισμούς ζουν σε χώρες που βρίσκονται κατά μήκος του «Δαχτυλιδιού της Φωτιάς», συμπεριλαμβανομένης της Χιλής, της Ιαπωνίας, της δυτικής ακτής των ΗΠΑ και άλλων νησιωτικών χωρών, όπως των Νήσων Σολομώντος, μέχρι τη δυτική ακτή της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Εντός αυτής της περιοχής, δε, βρίσκεται και η Ταϊβάν που βίωσε σήμερα τον πιο ισχυρό σεισμό της τελευταίας 25ετίας.
Το Δαχτυλίδι της Φωτιάς, Πηγή: CNN
Πώς σχηματίστηκε το Δαχτυλίδι της Φωτιάς;
Η εν λόγω περιοχή σχηματίστηκε καθώς οι ωκεάνιες πλάκες ολισθαίνουν κάτω από τις ηπειρωτικές πλάκες. Υπενθυμίζεται, δε, πως οι τεκτονικές πλάκες είναι τεράστιες πλάκες του φλοιού της Γης που κινούνται συνεχώς πάνω από τον μανδύα, δηλαδή το στρώμα στερεών και λιωμένων πετρωμάτων κάτω από τον φλοιό.
Σημαντικά ηφαιστειακά γεγονότα που συνέβησαν εντός του Δακτυλίου της Φωτιάς από το 1800 ήταν οι εκρήξεις του Όρους Ταμπόρα (1815), του Κρακατόα (1883), του Νοβαρούπτα (1912), του Όρους Αγία Ελένη (1980), του Όρους Ρουίζ (1985) και του Όρους Πινατούμπο (1991).
Ο Δακτύλιος της Φωτιάς έχει αποτελέσει επίσης το σκηνικό για αρκετούς από τους μεγαλύτερους σεισμούς στην καταγεγραμμένη ιστορία, όπως ο σεισμός της Χιλής το 1960, ο σεισμός της Αλάσκας το 1964, ο σεισμός της Χιλής το 2010 και ο σεισμός της Ιαπωνίας το 2011, καθώς και ο σεισμός που προκάλεσε το καταστροφικό τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό το 2004.
Ορισμένα από τα κυριότερα γεωλογικά φαινόμενα σε αριθμούς που είχαν ως πεδίο εκδήλωσης το «Δακτυλίδι της Φωτιάς» περιλαμβάνουν λοιπόν:
Έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα (1883): 36417 νεκροί ο επίσημος απολογισμός, προκαλώντας μείωση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου την αμέσως επόμενη χρονιά (1884), ενώ ο κρότος της έκρηξης αναφέρεται πως έκανε τον γύρο της Γης 7 φορές μέσα σε 5 ημέρες (με αφετηρία τις 27 Αυγούστου 1883 και το τελικό στάδιο έκρηξης του ηφαιστείου). Στον απόηχο, δε, της έκρηξης υψώθηκαν κύματα ύψους 40 μέτρων
Σεισμός 8,8 Ρίχτερ στη Χιλή (2010): Η γιγαντιαία αυτή σεισμική δόνηση άφησε πίσω της, ως απότοκο της δόνησης αυτής καθ'αυτής όσο και του τσουνάμι που αυτή προκάλεσε, περί τους 500 νεκρούς, προκάλεσε εκτεταμμένες καταστροφές στη χώρα, ενώ τα κύματα που υψώθηκαν προκάλεσαν ζημιές μέχρι και σε παράκτιες περιοχές στην Ιαπωνία. Οι εικόνες ήταν αποκαλυπτικές:
Σεισμός στην βόρεια Σουμάτρα της Ινδονησίας (2004): Πρόκειται για τη σεισμική δόνηση της τάξης των 8,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, που απελευθέρωσε ενέργεια ισοδύναμη με 23.000 ατομικές βόμβες, σαν αυτή που έπεσε στη Χιροσίμα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Υπολογίζεται πως περί τους 230.000 ανθρώπους έχασαν τη ζωή τους σε 14 χώρες από αυτή την πελώρια φυσική καταστροφή, που δημιούργησε πελώρια κύματα (τσουνάμι) ύψους 30 μέτρων που κινούνταν με μια ταχύτητα περί τα 500 μίλια την ώρα. Ήταν δε τόσο σφοδρό ως φαινόμενο, που θεωρείται πως άλλαξε ελαφρώς την περιστροφή της Γης. Η ακριβής ποσότητα δεν είναι ακόμη γνωστή, αλλά τα θεωρητικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι ο σεισμός μείωσε τη διάρκεια της ημέρας κατά 2,68 μικροδευτερόλεπτα, λόγω της μείωσης της πεπλάτυνσης της Γης.
Σεισμοί στο «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» μεταξύ 2004-2012, πηγή: CNN
Γιατί ο σεισμός στην Ταϊβάν δεν ήταν τόσο καταστροφικός
Σε ό,τι αφορά τον σεισμό που σημειώθηκε σήμερα, η καταστροφή ευτυχώς ήταν περιορισμένη, τουλάχιστον σε σχέση με αυτή που θα μπορούσε να είχε προκληθεί εξαιτίας του μεγέθους και του τύπου της δόνησης.
«Ο σεισμός σημειώθηκε κοντά στη στεριά και ήταν ρηχός. Έγινε αισθητός σε όλη την Ταϊβάν και στα παράκτια νησιά», δήλωσε ο Γου Τσιεν-φου, διευθυντής του Σεισμολογικού Κέντρου της Κεντρικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Ταϊπέι.
Οι Αρχές, οι εταιρείες και ο πληθυσμός στην Ταϊβάν είναι συνηθισμένοι στις φυσικές καταστροφές, καθώς το νησί πλήττεται συχνά από σεισμούς και τυφώνες, με αποτέλεσμα να διεξάγονται συχνά ασκήσεις ετοιμότητας.
Όπως μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο, οι αυστηροί οικοδομικοί κανονισμοί και η ευρεία ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για φυσικές καταστροφές φαίνεται ότι απέτρεψαν μια μεγάλη καταστροφή για το σεισμόπληκτο νησί, το οποίο βρίσκεται κοντά στη συμβολή δύο τεκτονικών πλακών.
Υπάρχουν 42 ενεργά ρήγματα στην Ταϊβάν, αλλά οι περισσότεροι από τους σεισμούς οφείλονται στη σύγκρουση της ευρασιατικής πλάκας με εκείνη των Φιλιππίνων ανοικτά των ανατολικών ακτών της, προκαλώντας μικρές ζημιές. Από την άλλη πλευρά, οι μικρότεροι σεισμοί κάτω από το ίδιο το νησί έχουν αποδειχθεί πιο καταστροφικοί. Ο πρώτος καταγεγραμμένος σεισμός στην Ταϊβάν ήταν το 1624, ενώ τον περασμένο αιώνα σημειώθηκαν 91 μεγάλοι σεισμοί στο νησί, ο τελευταίος εκ των οποίων στις 21 Σεπτεμβρίου 1999 μεγέθους 7,7 Ρίχτερ. Άλλωστε και το 2022 είχε σημειωθεί μια μεγάλη δόνηση, της τάξης των 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Ως εκ τούτου, τα περισσότερα κτίρια στην Ταϊβάν έχουν ανεγερθεί βάσει πολύ αυστηρών κανονισμών αντισεισμικής προστασίας, ενώ το δίκτυο των Σιδηροδρόμων Υψηλής Ταχύτητας διαθέτει ένα αυτοματοποιημένο σύστημα που ακινητοποιεί όλους τους συρμούς στις ράγες όταν ανιχνεύει κάποιον ισχυρό σεισμό.
Συγκλονιστικά βίντεο από τη σεισμική δόνηση της Ταϊβάν
