Από το «ο Σίσι είναι δικτάτορας, πραξικοπηµατίας και δολοφόνος» φτάσαµε στη συνάντηση του Καΐρου. Για πρώτη φορά ύστερα από έντεκα χρόνια ο Ταγίπ Ερντογάν µετέβη στην Αίγυπτο, συνοδεία της συζύγου του, Εµινέ.

*Διαβάστε εδώ: Ερντογάν: Θετικές οι εξελίξεις με τις ΗΠΑ – "Δεν υπάρχουν όροι για τα F-16"

Με κανονιοβολισµούς, κόκκινα χαλιά, άγηµα και εµβατήρια τους υποδέχθηκε ο µέχρι πρότινος ορκισµένος εχθρός του Τούρκου προέδρου, ο Αιγύπτιος οµόλογός του, Αλ Σίσι.

Οι σχέσεις τους κλυδωνίστηκαν το 2013, όταν ανέλαβε την εξουσία ο Σίσι ανατρέποντας τον πρόεδρο Μόρσι, σύµµαχο του Τ. Ερντογάν και ανώτερο στέλεχος της Μουσουλµανικής Αδελφότητας.

Ακολούθησε η ρήξη για τη Λιβύη, η καταδίκη εκ µέρους του Καΐρου του παράνοµου τουρκολιβυκού µνηµονίου και η συµφωνία που το ακύρωνε: δηλαδή, η σύναψη της ιστορικής συµφωνίας για ΑΟΖ, στην οποία προχώρησαν ο Νίκος ∆ένδιας και ο Σάµεχ Σούκρι, τον Αύγουστο του 2020.

Ο πάγος µεταξύ των δύο προέδρων έσπασε τον Νοέµβριο του 2022, µετά τη χειραψία τους στο περιθώριο του Παγκόσµιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στο Κατάρ και τον αµοιβαίο διορισµό πρέσβεων το περασµένο καλοκαίρι.

Η «Απογευµατινή» της Κυριακής αποκαλύπτει το παρασκήνιο της συνάντησης του Καΐρου, τους λόγους του ξαφνικού διπλωµατικού φλερτ και την κρυφή -ανθελληνική- ατζέντα της Άγκυρας.

Με όχηµα την ανάγκη κοινού βηµατισµού για την επόµενη ηµέρα στη Γάζα, ο Τ. Ερντογάν, που παρουσιάζει εαυτόν ως ηγέτη του αντι-ισραηλινού µετώπου και προστάτη των απανταχού µουσουλµάνων, πλησίασε -µέσω συνεργατώντον Σίσι, µιας και η Αίγυπτος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο Μεσανατολικό, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας και λόγω Ράφας, αλλά και στην κρίση της Ερυθράς Θάλασσας. Αλλωστε, από τις επιθέσεις των ανταρτών Χούτι στη ∆ιώρυγα του Σουέζ πρώτοι απ’ όλους επηρεάζονται οι Αιγύπτιοι.

Στις δηλώσεις που έκαναν στο προεδρικό µέγαρο αµέσως µετά την κατ’ ιδίαν συνάντησή τους, ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε «αδελφό του» τον Αλ Σίσι και τον προσκάλεσε να επισκεφθεί την Άγκυρα.

«Ανυπομονώ να ανταποκριθώ στην πρόσκληση του προέδρου Ερντογάν να επισκεφθώ την Τουρκία τον ερχόµενο Απρίλιο», απάντησε ο Σίσι. Αναφορά έκαναν και στις εξελίξεις σε Λιβύη, Σουδάν και Σοµαλία, µε τον Τ. Ερντογάν -τον πρόεδρο της χώρας που έχει στρατό στο λιβυκό έδαφος κι έχει συµβάλει στην παγίωση του εµφυλίου - να κάνει την εξής αµφιλεγόµενη δήλωση: «Υποστηρίζουµε πλήρως την εδαφική ακεραιότητα αυτών των χωρών. Είµαστε αποφασισµένοι να αυξήσουµε τις επαφές µας µε την Αίγυπτο για την ειρήνη και την ασφάλεια».

Μετά τη συνάντησή τους, οι δύο πρόεδροι υπέγραψαν κοινή δήλωση για την επανάληψη των συνεδριάσεων του Συµβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου. Το Συµβούλιο θα συνεδριάζει κάθε δύο χρόνια εναλλάξ σε Τουρκία και Αίγυπτο. Όσο για τον πόλεµο στη Γάζα, ο Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι «ο Νετανιάχου συνεχίζει την πολιτική της κατοχής, της καταστροφής και των σφαγών ανερυθρίαστα, παρά τις αντιδράσεις».

Ο πρόεδρος Αλ Σίσι εξέφρασε το ενδιαφέρον της Αιγύπτου για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και συµφώνησε µε τον Τούρκο οµόλογό του υπέρ της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967. Σηµειώνεται ότι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επέλεξε να επισκεφθεί ο Παλαιστίνιος υπουργός Εξωτερικών, Ριάντ Αλ Μαλίκι, ήταν η Ελλάδα. Η συνάντησή του στην Αθήνα µε τον Γιώργο Γεραπετρίτη έβριθε συµβολισµών για τον ρόλο του συνοµιλητή που επιτελεί η χώρα µας.


Τα deals

Οι δύο πρόεδροι έθεσαν στόχο να φτάσει ο ετήσιος όγκος εµπορικών συναλλαγών µεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας στα 15 δισεκατοµµύρια δολάρια, από τα δέκα που είναι σήµερα.

Ο Τούρκος πρόεδρος επιστράτευσε επίσης και τη «διπλωµατία των drones», επιβεβαιώνοντας το σχετικό ρεπορτάζ της «A» της Κυριακής. Συγκεκριµένα, ο Τ. Ερντογάν είπε: «Μπορούµε να υλοποιήσουµε από κοινού έργα ενώνοντας τις αµυντικές δυνάµεις µας µε την Αίγυπτο».

Η Τουρκία προτίθεται να πωλήσει drones κι άλλα οπλικά συστήµατα στην Αίγυπτο για να την κερδίσει ξανά. Με τόσες συγκρούσεις στα σύνορά της, η χώρα του Σίσι έχει ανάγκη τα όπλα.


Ο απώτερος στόχος

Επισήµως, οι δύο ηγέτες δεν έκαναν αναφορά σε θέµατα που άπτονται της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Φιλοκυβερνητικά τουρκικά µέσα ενηµέρωσης, όµως, µιλούν για τον απώτερο στόχο του Τ. Ερντογάν, που δεν είναι άλλος από µια συµφωνία ΑΟΖ µε την Αίγυπτο. Αλλωστε, όλες οι κινήσεις της γείτονος κινητροδοτούνται από το όνειρο της «Γαλάζιας Πατρίδας» και τη φιλοδοξία του Τούρκου προέδρου να γίνει ενεργειακός κλειδοκράτορας της περιοχής, εκµεταλλευόµενος τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου.

«Υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης και στα πεδία ενέργειας από LNG, πυρηνικής ενέργειας και ανανεώσιµων πηγών», δήλωσε ο Τ. Ερντογάν.

εΜια ενδεχόµενη συµφωνία για τουρκο-αιγυπτιακή ΑΟΖ θα πατά στα πρότυπα του παράνοµου τουρκολιβυκού µνηµονίου. Θα καλύπτει, δηλαδή, την περιοχή ανατολικότερα του 28ου µεσηµβρινού, «κλέβοντας» έτσι µέρος της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό το σενάριο θα έπληττε τα ζωτικά µας συµφέροντα. Για την ώρα φαντάζει από δύσκολο έως και ουτοπικό, καθώς οι Αιγύπτιοι δεν εµπιστεύονται πλήρως τον Τ. Ερντογάν. Στον αντίποδα, µε την Ελλάδα και την Κύπρο έχουν µια σταθερή και στρατηγική σχέση. Είναι ενδεικτικό το πρόσφατο ταξίδι-εξπρές του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών, Σάµεχ Σούκρι, στη Λευκωσία προκειµένου να κρατήσει ισορροπίες και να δηλώσει παρουσία.

*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής