Αυτό είναι το τέλος μιας εποχής. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ιταλία χωρίς τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, έστω και αν  η χώρα παλεύει με την ταυτότητά της σε μια εποχή μετά το «μπερλουσκονισμό». Τα τελευταία πενήντα χρόνια, η σκιά του πρώην πρωθυπουργού που έφυγε από τη ζωή στα 86 του χρόνια, απλώνεται πάνω από το κοινοβούλιο, τα μέσα ενημέρωσης, το ποδόσφαιρο και τους πολίτες στο δρόμο.

Σε ένα βίντεο αφιέρωμα η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι επαίνεσε το «θάρρος και την αποφασιστικότητά του», αποκαλώντας τον έναν από τους ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία της χώρας. «Μαζί του, η Ιταλία έμαθε ότι δεν πρέπει ποτέ να επιτρέψει στον εαυτό της να περιοριστεί και δεν πρέπει ποτέ να τα παρατήσει», είπε. Στο απόγειο της δύναμής του, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι που φορούσε πολύχρωμες μπαντάνες και έκανε βόλτες με γιοτ στη Μεσόγειο, θα μπορούσε να περάσει για…πειρατή.

Αντίκτυπος

Την ίδια στιγμή είχε τεράστιο αντίκτυπο στην ιταλική κοινωνία και πολιτική και αποτέλεσε αντικείμενο εξαιρετικά περίπλοκων αστικών και ποινικών ερευνών. Στα πρώτα χρόνια της ζωής του απόλαυσε τη συγκίνηση της λατρείας του κοινού ως τραγουδιστής σε κρουαζιερόπλοα και αυτή η εμπειρία του να βρίσκεται στο επίκεντρο έμελλε να καθορίσει την ενήλικη ζωή του.

Ως μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης, εμπνευσμένος από την έκρηξη των αμερικανικών δικτύων, μεταμόρφωσε την ιταλική τηλεόραση. Γυναίκες με λιγοστά ρούχα θα καθόριζαν πολλά από τα προγράμματά του, όπως και την ιδιωτική του ζωή. Αυτό οδήγησε σε αλλαγή κουλτούρας για τους Ιταλούς, οι οποίοι ξαφνικά μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τηλεοπτικά προγράμματα με πολιτικά λανθασμένα αστεία και «veline», μια ιταλική λέξη που σημαίνει «σόου γκερλ».

Για δεκαετίες, η ιταλική τηλεόραση - με επικεφαλής τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα RAI - ήταν αυστηρή και σοβαρή. Ο Μπερλουσκόνι αποφάσισε να βάλει πρώτα το κοινό και μόνος του εφηύρε την εμπορική τηλεόραση στην Ιταλία. Ακόμη και σήμερα, αν δει κανείς ιταλική τηλεόραση, αναπόφευκτα θα συναντήσει ημίγυμνες νεαρές γυναίκες. Η εισβολή του Μπερλουσκόνι στην πολιτική δεν καθοδηγήθηκε από ιδεολογικό ζήλο, όσο από την επιθυμία να προστατεύσει τα αυξανόμενα επιχειρηματικά του συμφέροντα.

Τέσσερις φορές πρωθυπουργός

Εκλεγμένος πρωθυπουργός τέσσερις φορές, «μίλησε» σε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων. Ο πρώην διασκεδαστής ήταν μία προσιτή, πολύχρωμη φιγούρα, σε πλήρη αντίθεση με τους πιο συγκρατημένους διανοούμενους που είχαν χαράξει προηγουμένως την πορεία της Ιταλίας.

Αλλά ο άνθρωπος που ονομάστηκε «Il Cavaliere» (Ο Ιππότης) δίχασε τους Ιταλούς, τόσο για τις πολιτικές του - συμπεριλαμβανομένης της αμφιλεγόμενης απόφασής του να λάβει μέρος στην εισβολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ - όσο και για τη συνολική του προσέγγιση στη ζωή.

Πολλοί Ιταλοί τον μισούσαν, για τη φαινομενική σεξιστική του συμπεριφορά και την ασέβεια που επεδείκνυε, ενώ άλλοι τον λάτρευαν ως «άνθρωπο του λαού». Όπως έγραψε ο συγγραφέας Curzio Malaparte, οι ιδιότητες και τα ελαττώματα του Μπερλουσκόνι «είναι οι ιδιότητες και τα ελαττώματα όλων των Ιταλών».

Ο άνθρωπος που επινόησε τον λαϊκισμό αλά ιταλικά

Πράγματι, πολλές ιταλικές εφημερίδες του πιστώνουν ότι επινόησε τον λαϊκισμό στην Ιταλία. Αρκετοί δεξιοί πολιτικοί από τη δεκαετία του 2010 έχουν συγκριθεί μαζί του - συμπεριλαμβανομένου του Ντόναλντ Τραμπ. 

Ο Μπερλουσκόνι έπαιξε ζωτικό ρόλο, ανοίγοντας την πόρτα στην ακροδεξιά να εισέλθει στην κυρίαρχη πολιτική σκηνή. Δημιούργησε συμμαχίες με τη «Λέγκα του Βορρά» - ένα κόμμα που ζητούσε να ανεξαρτητοποιηθεί ένα τμήμα της βόρειας Ιταλίας - και με τη μεταφασιστική Alleanza Nazionale, από την οποία προήλθε το κόμμα της σημερινής πρωθυπουργού, Τζόρτζια Μελόνι.

Η ίδια η Μελόνι έγινε για πρώτη φορά γνωστή πολιτικός υπό την πτέρυγα του Μπερλουσκόνι - υπηρετώντας ως κατώτερη υπουργός στην τελευταία κυβέρνησή του. 

Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο Μπερλουσκόνι ήθελε να εντυπωσιάσει. Μετέτρεψε τη βίλα του στο Άρκορε σε παλάτι με πίνακες της Αναγέννησης και η βίλα του στη Σαρδηνία έμοιαζε με θεματικό πάρκο - συμπεριλαμβανομένου ενός ψεύτικου ηφαιστείου που σκορπούσε λάβα.

Τις βίλες αυτές επισκέπτονταν τακτικά κορίτσια και μοντέλα που φέρεται να λάμβαναν δώρα και φακέλους γεμάτους μετρητά.

«Ο Μπερλουσκόνι και τα πάρτι bunga bunga»

Τελικά δεν ήταν τα πάρτι «bunga bunga» που τον ανέτρεψαν, αλλά η αδυναμία του να αντεπεξέλθει, καθώς το χρέος της Ιταλίας έφτασε σε μη βιώσιμα επίπεδα το 2011.

Η πολιτική του πτώση ήρθε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όταν οι Ιταλοί τον θεώρησαν υπεύθυνο για την αναιμική ανάπτυξη της χώρας. Οι αμέτρητες ποινικές έρευνες για δωροδοκία και διαφθορά - και οι συνέπειες από τα διαβόητα σεξουαλικά πάρτι bunga bunga – αποδείχθηκαν επίσης «πονοκέφαλος» για τον ισχυρό άνδρα.

Ποια είναι η πολιτική κληρονομιά του Μπερλουσκόνι; Πέρασε ελάχιστες πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Έδειχνε να ενδιαφέρεται περισσότερο για τη διαχείριση της εικόνας του, παρά για τη διαχείριση μιας χώρας. Αλλά οι καλές και οι κακές του στιγμές κατάφεραν να υπνωτίσουν ένα ολόκληρο έθνος.

Πηγή: BBC