Ο ακλόνητος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε την Κυριακή τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξήχθησαν στην Τουρκία, μετά τις οποίες παραμένει κυρίαρχος της χώρας για άλλα πέντε χρόνια.
O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναδείχθηκε μεγάλο νικητής των Προεδρικών εκλογών της Τουρκίας με ποσοστό 52,1% έναντι ποσοστού 47,8% που έλαβε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Αυτή ήταν η ανανέωση της θητείας του για τρίτη φορά και ενδέκατη διαδοχική νίκη του σε κάλπες. Ο Ερντογάν είναι η κεφαλή της χώρα από το 2003, υπηρετώντας αρχικά ως Πρωθυπουργός και μετέπειτα ως Πρόεδρος, ενώ κατάφερε να επικρατήσει του μετριοπαθούς επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και παρότι για πρώτη φορά βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα εναίο μέτωπο έξι κομμάτων, κατάφερε, ωστόσο, να βγει αλώβητος.
Καθώς στεκόταν πάνω σε ένα λεωφορείο μπροστά από το σπίτι του στην Κωνσταντινούπολη, στην ασιατική όχθη του Βοσπόρου, ο 69χρονος αρχηγός του κράτους, που κυβερνά τα τελευταία 20 χρόνια την Τουρκία, απηύθυνε την ομιλία του μπροστά σε μια λαοθάλασσα από κόκκινες σημαίες που κρατούσε ένα ενθουσιώδης πλήθος.
«Το έθνος μας μάς εμπιστεύτηκε την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας για τα επόμενα πέντε χρόνια», δήλωσε, στο τέλος μιας ψηφοφορίας που τον ανάγκασε για πρώτη φορά να πάει σε δεύτερο γύρο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα με καταμετρημένο το 99,43% των ψηφοδελτίων, που ανακοίνωσε το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο, ο αρχηγός του κράτους έλαβε το 52,14% των ψήφων, έναντι 47,86% του σοσιαλδημοκράτη αντιπάλου του, του 74χρονου Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος έχασε το στοίχημα της αλλαγής, της ειρήνης και της δημοκρατίας που υποσχόταν. Αυθόρμητες συγκεντρώσεις σχηματίστηκαν παντού στις πόλεις όπου θριάμβευσε ο Ερντογάν, κυρίως στην καρδιά της Ανατολίας.
Ούτε η επιθυμία για αλλαγή και άνοιγμα μέρους του εκλογικού σώματος, ούτε ο μεγάλος πληθωρισμός στην Τουρκία, ούτε οι περιορισμοί στις ελευθερίες και οι υπερξουσίες μιας προεδρίας που έστειλε δεκάδες χιλιάδες μέλη της αντιπολίτευσης στη φυλακή ή στην εξορία, δεν επηρέασαν την επιθυμία για ασφάλεια και σταθερότητα που είχε ήδη εκφραστεί στον πρώτο γύρο των εκλογών.
Ούτε καν οι συνέπειες του φοβερού σεισμού του Φεβρουαρίου (τουλάχιστον 50.000 νεκροί και 3 εκατομμύρια εκτοπισμένοι) σε έντεκα επαρχίες του νότου της χώρας, οι οποίες υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό στις εκλογές τον Ερντογάν.
Το κόμμα του προέδρου Ερντογάν, το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), πάνω στο οποίο έχτισε την άνοδό του στο υπέρτατο αξίωμα της χώρας του, έχασε έδρες στο κοινοβούλιο αλλά διατηρεί την πλειοψηφία του με τους συμμάχους του.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, από την πλευρά του, γνώρισε μια ακόμη ήττα, παρά την εκστρατεία του που υποσχόταν την «επιστροφή της άνοιξης». Καθώς θεωρείτο από πολλούς, συμπεριλαμβανομένης της αντιπολίτευσης, ένας βαρετός υποψήφιος, χωρίς χάρισμα, ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος ηγήθηκε ενός συνασπισμού έξι κομμάτων, είχε καταλήξει να επιβάλλει το στίγμα του και να αποκαλείται «δημοκράτης παππούς». Όμως δεν μπόρεσε να επιβάλει την οικονομία ή την κρίση στην προεκλογική συζήτηση. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα συνεχίσει τον αγώνα του και «βαθύτατα λυπημένος» για τις δυσκολίες που περιμένουν τη χώρα του.
«Είναι ο σωστός άνθρωπος. Περιμένω από τον Ερντογάν να συνεχίσει να φέρνει καλά πράγματα στη χώρα και πρώτα απ' όλα την ανάκαμψη της οικονομίας», δήλωσε η 17χρονη Νίσα Σιβασλίογλου, πηγαίνοντας προς το τεράστιο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα, όπου αναμένεται ο νικητής τη νύχτα.
Ο Ερντογάν ψήφισε το μεσημέρι στη συνοικία Ουσκουντάρ της Κωνσταντινούπολης: ένα χαρούμενο πλήθος τον περίμενε εκεί, στο οποίο οι σωματοφύλακες μοίραζαν παιχνίδια ενώ ο πρόεδρος έριξε μερικά χαρτονομίσματα στα παιδιά. Σχεδόν ταυτόχρονα, χαμογελαστός παρά τις δυσμενείς προβλέψεις, ο Κιλιτσντάρογλου ψήφισε στην Άγκυρα, ενθαρρύνοντας τους συμπολίτες του να ψηφίσουν «για να απαλλαγούμε από μια αυταρχική κυβέρνηση».
Το στρατόπεδο του Ερντογάν δεν σταμάτησε να χαρακτηρίζει «τρομοκρατική» την αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του Κιλιτσντάρογλου λόγω της υποστήριξης που είχε από τους ηγέτες του φιλοκουρδικού κόμματος HDP. Οι πολίτες που ρωτήθηκαν από το Γαλλικό Πρακτορείο στις ουρές των εκλογικών τμημάτων δήλωναν την πόλωση στη χώρα έπειτα από αυτές τις εβδομάδες προεκλογικής εκστρατείας.
Πανηγυρισμοί
Οι οπαδοί του Ερντογάν βγήκαν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν με σημαίες και τραγούδια, ένα κλίμα που επικρατούσε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ο ίδιος ο Ερντογάν στην πρώτη εμφάνιση του μετά το εκλογικό αποτέλεσμα εμφανίστηκε στους οπαδούς του με ένα τραγούδι. «Σήμερα είναι μια μεγάλη ημέρα .Με σεβασμό στο αποτέλεσμα των εκλογών και ανάμεσα σε δυο θρησκευτικές γιορτές γιορτάσαμε μια ημέρα δημοκρατίας για το μέλλον του λαού και των παιδιών μας. Θα είμαστε αντάξιοι της εμπιστοσύνης σας. Εμείς ανήκουμε στην Τουρκία και η Τουρκία ανήκει σε εμάς. Μοναδικός νικητής είναι η Τουρκία. Και στις 14 Μαϊου και στις 28 Μαίου νικητής ήταν ο λαός μας» ανέφερε ο Ερντογάν και ευχαρίστησε όλους όσοι συμμετείχαν στην προεκλογική εκστρατεία.
Την ίδια στιγμή κατήφεια και περιδίνηση επικρατεί στο στρατόπεδο Κιλιτσντάρογλου, με τον ίδιο να λέει, στις πρώτες του δηλώσεις: «Δεν μπορούσα να μας επιτρέψω να μας οδηγήσουν στη διχόνια. Δεν μπορούσα να το αντέξω αυτό, όταν τα ψυγεία των πολιτών ήταν άδεια. Πάντα βοηθούσα για να έχετε ευμάρια και ευημερία».
Δύο διαφορετικές πλευρές της ίδιας Τουρκίας, η ισλαμική και η κοσμική, όσων θέλουν συνέχεια και εκείνων που θέλουν αλλαγή, ψήφισαν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που για πρώτη φορά πραγματοποιείται στην εκατονταετή ιστορία της χώρας. Εκπρόσωποί τους ο επί 21 έτη ηγέτης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο κεμαλιστής αντίπαλός του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Που κέρδισε ο Κιλιτσντάρογλου
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κέρδισε σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, ενώ στις σεισμόπληκτες νικητής αναδείχθηκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως ακριβώς και στον πρώτο γύρο της 14ης Μαΐου.
Στην Άγκυρα, ο Κιλιτσντάρογλου πήρε 51,2% και ο Ερντογάν 48,8%. Μια από τα ίδια και στην Κωνσταντινούπολη, με τον ηγέτη της αντιπολίτευσης να συγκεντρώνει 51,8% και τον πρόεδρο της χώρας 48,2%. Νικητής στη Σμύρνη αναδείχθηκε -όπως αναμενόταν- ο Κιλιτσντάρογλου έχοντας 67,1%, με τον Ερντογάν να φτάνει το 32,9%.
Όσον αφορά στις σεισμόπληκτες περιοχές, με εξαίρεση το Χατάι -όπου η διαφορά ήταν οριακή (50,1% έναντι 49,9% του αντιπάλου του)- η υπεροχή του Ερντογάν ήταν συντριπτική. Ενδεικτικά, στο Καρχαμανμαράς, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πήρε το 75,8% των ψήφων με τον Κιλιτσντάρογλου να έχει μόλις 24,2% και στο Γκαζιάντεπ συγκέντρωσε 62,7% έναντι 37,3% του αντιπάλου του.
Η επόμενη πενταετία
Την ίδια ώρα, τα δύσκολα είναι μπροστά επισημαίνουν οι περισσότεροι αναλυτές, καθώς στην τρίτη του προεδρική θητεία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να δρομολογήσει άμεσα λύσεις για τη ρευστότητα της τουρκικής οικονομίας και να επιχειρήσει να βρει μια δημοσιονομική ισορροπία, όταν ο κίνδυνος της επιστροφής του ΔΝΤ στη γειτονική χώρα είναι προ των πυλών.
Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος θα κληθεί να εξομαλύνει τη σχέση του με τη Δύση, καθώς την επομένη των εκλογών τον αναμένουν:
- η διεύρυνση του ΝΑΤΟ,
- οι σχέσεις του με τη Ρωσία και την Κίνα και τις υπόλοιπες αναθεωρητικές δυνάμεις,
- η διμερής σχέση Τουρκίας – ΕΕ και η νέα συμφωνία για την τελωνιακή ένωση
- οι εύθραυστες ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και
- η ανάγκη “διαπιστευτηρίων” απέναντι σε ένα αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας του, για το οποίο τον εγκαλεί το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας.
«Ένας νέος τουρκικός αιώνας»
Σε κάθε περίπτωση, το αφήγημα του Ερντογάν κατάφερε να υπερκεράσει κάθε μορφή κριτικής και αποδοκιμασίας εναντίον του, καθώς »αυτά που λέει η κυβέρνηση έχουν αντίκτυπο στους ανθρώπους. Το βλέπεις να αντανακλάται στους πιο κοντινούς σου ανθρώπους, ακόμη και στην οικογένειά σου. Αν αυτό συνεχιστεί, τότε τι θα γίνει μετά; Καταλήγουμε να ζούμε πάντα σε επιφυλακή, πάντα σε ένταση, πάντα υπό φόβο», παρατηρούν Τούρκοι πολίτες.
Με την Τουρκική Δημοκρατία να συμπληρώνει φέτος έναν χρόνο ζωής με ιδρυτή της τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ως κοσμική δημοκρατία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπόσχεται έναν νέο «τουρκικό αιώνα». «Οι υποστηρικτές του λένε ότι θα προσφέρει περισσότερη ανάπτυξη και μια ισχυρότερη Τουρκία. Οι επικριτές του λένε ότι θα είναι λιγότερο Ατατούρκ, περισσότερος εξισλαμισμός και ένα πιο σκοτεινό μέλλον», καταλήγει το BBC, αν και όλοι συνηγορούν ότι οι προκλήσεις για τη γειτονική χώρα είναι μεγάλες και επείγουσες, το αμέσο επόμενο χρονικό διάστημα.
