Στις 15 Απριλίου, συγκρούσεις μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) ξέσπασαν στην πρωτεύουσα του Χαρτούμ και στην περιοχή Νταρφούρ του Σουδάν. Σχεδόν ένα μήνα αργότερα, υπολογίζεται ότι 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν και χιλιάδες άμαχοι τραυματίστηκαν. Αυτή η ανάφλεξη έχει τη δυναμική να πυροδοτήσει περαιτέρω χάος στο εξωτερικό και στις γειτονικές του Σουδάν χώρες, ιδιαίτερα την γειτονική Αίγυπτο.

Τον περασμένο μήνα, υπολογίζεται ότι πάνω από 90.000 Σουδανοί πρόσφυγες έχουν περάσει στην Αίγυπτο. Οι πραγματικοί αριθμοί είναι πιθανότατα πολύ υψηλότεροι, καθώς δεν υπάρχει επίσημη αρχή για την καταμέτρηση. Ωστόσο, η ίδια η Αίγυπτος δεν είναι το ιδανικό καταφύγιο: αυτή τη στιγμή παλεύει με μια οικονομική κρίση, με σοβαρές ελλείψεις τροφίμων και μια υποτίμηση του νομίσματός της. Εάν η Αίγυπτος δεν μπορέσει να διορθώσει την επιδεινούμενη οικονομική της κατάσταση, είναι τέτοιο το μέγεθος της χώρας και η σημασία της στην περιοχή που η προκύπτουσα αστάθεια θα οδηγήσει σε εκτεταμένες εμφύλιες αναταραχές, και επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης.

Η σύγκρουση στο Σουδάν…

Οι διεθνείς προσπάθειες για να σταματήσει η σύγκρουση στο Σουδάν βρίσκονται σε εξέλιξη, με τη Σαουδική Αραβία να φιλοξενεί συνομιλίες μεταξύ των δύο αντίπαλων φατριών σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συνομιλίες αναμένεται να συνεχιστούν όλο τον Μάιο. Εν τω μεταξύ, αν και τόσο οι SAF όσο και οι RSF έχουν ζητήσει κατάπαυση του πυρός, οι μάχες συνεχίζονται. Ο καθένας κατηγορεί τον άλλον για τη μη τήρηση των όρων της εκεχειρίας, υποδηλώνοντας ότι η πιθανότητα επιτυχίας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα είναι αμελητέα. Ως εκ τούτου, η σύγκρουση στο Σουδάν συνεχίζει να μαίνεται, εκτοπίζοντας περισσότερους από 900.000 ανθρώπους εσωτερικά, μαζί με περίπου 120.000 που περνούν τα σύνορα σε γειτονικές χώρες όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Λιβύη, η Αιθιοπία, το Τσαντ και η Αίγυπτος. Αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες εβδομάδες, με το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών να εκτιμά ότι έως και 800.000 άνθρωποι θα μπορούσαν να περάσουν τα σύνορα τους επόμενους έξι μήνες. Δεδομένου ότι το Σουδάν φιλοξενούσε ήδη έναν ποικίλο πληθυσμό προσφύγων και στέγαζε έως και 1 εκατομμύριο εκτοπισμένους από άλλες περιφερειακές συγκρούσεις που έλαβαν χώρα την τελευταία δεκαετία, η τρέχουσα κρίση έχει εύκολα τη δυνατότητα να επηρεάσει ολόκληρη την περιοχή.

Καθώς οι πρόσφυγες προσπαθούν να φύγουν από το Χαρτούμ και τις γειτονικές σουδανικές περιοχές, η πλειονότητα καταφεύγει κυρίως στην Αίγυπτο, καθώς οι άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως η Λιβύη και η Τυνησία, είναι λιγότερο φιλικές στους πρόσφυγες. Αν και το Τσαντ δέχεται τώρα μικρό αριθμό προσφύγων, αρχικά είχε κλείσει τα σύνορά του λόγω εσωτερικών πιέσεων, αφήνοντας μόνο τα αιγυπτιακά-σουδανικά νοτιοδυτικά σύνορα στο Argeen και το Qustul-Ashkit ως τη μόνη βιώσιμη επιλογή για τους πρόσφυγες που φεύγουν από τη Σουδάν.

Σουδάν και Αίγυπτος

Μέχρι το ξέσπασμα της σύγκρουσης το Σουδάν ήταν ένας σημαντικός οικονομικός εταίρος της Αιγύπτου, με τα εμπορικά έσοδα να πλησιάζουν το ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. Η Αίγυπτος είχε επίσης εκπονήσει στρατηγικά σχέδια για γεωργικές επενδύσεις στο Σουδάν, τα οποία έκτοτε έχουν τεθεί σε αναμονή λόγω της σύγκρουσης, εμποδίζοντας περαιτέρω οποιαδήποτε σκέψη για οικονομική ανάκαμψη. Ως πύλη προς τη Βόρεια Αφρική για τις δυτικές χώρες, η Αίγυπτος είναι βασικός εμπορικός και πολιτικός εταίρος με πολλά κράτη της περιοχής. Το συνολικό διμερές εμπόριο των Ηνωμένων Πολιτειών με την Αίγυπτο ανήλθε σε 9,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, ενώ το εμπόριο της ΕΕ ξεπέρασε τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022. Εκτός από την οικονομική αξία της Αιγύπτου για τη Δύση, εξυπηρετεί επίσης στρατηγικό ρόλο στον Αραβικό Σύνδεσμο, βοηθώντας στην ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή έχοντας καλές σχέσεις με το Ισραήλ. Η χώρα είναι επίσης γνωστή για τους τεράστιους φυσικούς της πόρους, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα φωσφορικά άλατα και το σιδηρομετάλλευμα. Το ενδιαφέρον για αυτούς τους πόρους έχει αυξηθεί από τότε που ο πόλεμος στην Ουκρανία έθεσε υπό αμφισβήτηση τον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό. Σε πρόσφατη συνέντευξη του σε ιαπωνική εφημερίδα, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι εξέφρασε την ανησυχία του ότι η εισροή προσφύγων από το Σουδάν θα επιβαρύνει περισσότερο την Αίγυπτο. Καθώς χιλιάδες συγκεντρώνονται στα νοτιοδυτικά σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, αυξάνονται οι πιθανότητες για τρομοκρατία, για λαθρεμπόριο ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων. Η συνοριακή περιοχή μεταξύ των δύο χωρών έχει ιστορικό βίας, με εξτρεμιστικές ομάδες όπως το ISIS και η Αλ Κάιντα να χρησιμοποιούν συχνά την περιοχή για να διεξάγουν τις παράνομες δραστηριότητες τους.

Εάν οι ειρηνευτικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία δεν πάνε καλά, αυτή η σύγκρουση έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει σαν ντόμινο επηρεάζοντας όλα τα γειτονικά κράτη... Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν δεσμευτεί για 445 εκατομμύρια δολάρια για την εκτόνωση της κρίσης, τα οποία θα σταλούν σε χώρες που υποδέχονται πρόσφυγες σε όλη την περιοχή. Η οικονομία της Αιγύπτου όμως θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και οι εξωτερικοί παράγοντες θα μπορούσαν να έχουν μνημειώδεις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις στην υπόλοιπη περιοχή. Οι συνέπειες τους θα μπορούσαν τελικά να επηρεάσουν άμεσα τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Ευρώπη. Καθώς η Ουάσιγκτον δεσμεύει τόσο το SAF όσο και το RSF στη Σαουδική Αραβία τις επόμενες εβδομάδες, θα πρέπει να ενθαρρύνει τη συμφιλίωση και να βρει, αν όχι να επιβάλλει, μια πιο μόνιμη λύση. Διαφορετικά, όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ενδεχόμενα της αποτυχίας: μια αυξανόμενη προσφυγική κρίση, μια πρόσθετη πίεση στην αιγυπτιακή οικονομία και μια Αίγυπτο σε αποσταθεροποίηση.