Κλιματική αλλαγή: Πώς μπορεί να απειλήσει την εδαφική ακεραιότητα των κρατών
Οι αλλαγές στο έδαφος ενός κράτους μπορεί να επηρεάσουν τις θαλάσσιες διεκδικήσεις του, καθώς οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) υπολογίζονται με βάση το σχήμα των ακτογραμμών
Η κλιματική αλλαγή έχει βρεθεί από το περιθώριο στο κέντρο των διεθνών σχέσεων. Μάλιστα, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of International Affairs Editorial Board επισημαίνει ότι η κλιματική κρίση αναμένεται να αποτελέσει έναν κύριο πυλώνα διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής και των σχέσεων μεταξύ των κρατών, μαζί με τους πυλώνες της ασφάλειας και της οικονομίας.
Μπορεί οι ερευνητές στις ΗΠΑ να προσπάθησαν να εκτιμήσουν πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών, ωστόσο, αυτό δεν κατέστη αρκετό για να επιστήσει την απαραίτητη προσοχή, αφού το κλίμα συνεχίζει να αποτελεί περιθωριακό ζήτημα για όσους ερευνητές ασχολούνται με τις διεθνείς σχέσεις.
Μια έρευνα σε πέντε μεγάλα περιοδικά διεθνών σχέσεων απέδειξε ότι η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί ζήτημα που απασχολεί τη διπλωματία. Βάσει της έρευνας αυτής, από το 2015 έως το 2019 μόνο το 0,76% των άρθρων σε αυτά τα περιοδικά αφορούσε την κλιματική αλλαγή ή παρεμφερή θέματα.
A 600-square-mile iceberg, roughly the size of two New York Cities or all of Greater London, has broken off an Antarctica ice shelf. And researchers say that in this case, climate change isn't to blame. https://t.co/H8uVozZYjr pic.twitter.com/eX4AJAWzPs
— CBS News (@CBSNews) January 25, 2023
Οι μελετητές των διεθνών σχέσεων κινδυνεύουν να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν και να εξηγήσουν ερωτήματα που πιθανόν να καθορίσουν τις σχέσεις των κρατών τις επόμενες δεκαετίες.
Ερωτήματα όπως τα παρακάτω:
- Πώς θα αλλάξει η στάση των ΗΠΑ απέναντι στη Μέση Ανατολή καθώς η αξία του πετρελαίου και του φυσικού αερίου χάνεται;
- Θα υπάρξει γεωπολιτικός ανταγωνισμός για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;
- Πώς η κλιματική μετανάστευση μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις των κρατών;
Η κλιματική αλλαγή ως απειλή της εδαφικής ακεραιότητας
Η κλιματική αλλαγή μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε μια βασική αρχή της εθνικής κυριαρχίας, έτσι όπως ορίζεται από το διεθνές δίκαιο, την εδαφική ακεραιότητα.
Για παράδειγμα, το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία θα είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 6 μέτρα, ενώ το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική θα προκαλούσε άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά περίπου 60 μέτρα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ορισμένα νησιά του Νότιου Ειρηνικού Ωκεανού να εξαφανιστούν εντελώς, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι από το Μπαγκλαντές, την Κίνα, την Ινδία, την Ινδονησία και άλλες χώρες ενδέχεται να αποτελέσουν «θύματα» της λεγόμενης «κλιματικής μετανάστευσης».
Climate change is now the leading cause of forced displacement.
— IOM - UN Migration 🇺🇳 (@UNmigration) January 25, 2023
Talking to @CNNEE, @IOMchief highlighted #ClimateMigration challenges in the Americas and emphasized the urgent need to address the effects of climate change on human mobility.
Watch 👉 https://t.co/3XSs2DlLhr pic.twitter.com/yGcmqLO8Wt
Επιπλέον, οι αλλαγές στο έδαφος ενός κράτους μπορεί να επηρεάσουν τις θαλάσσιες διεκδικήσεις του, καθώς οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) υπολογίζονται με βάση το σχήμα των ακτογραμμών. Η Ένωση Διεθνούς Δικαίου σημειώνει επί του θέματος ότι «η αύξηση της στάθμης της θάλασσας είναι πιθανό να επηρεάσει σημαντικά την εθνική διεκδίκηση θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην έκταση των χωρικών υδάτων».
Διαπιστώνουμε, επομένως, μέσω της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο Journal of International Affairs Editorial Board ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα συνήθως κινδυνεύουν από εισβολές ή άλλες εδαφικές παραβιάσεις. Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να αποτελέσει έναν ακόμα κίνδυνο, μέσω των ακραίων καιρικών φαινομένων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
