Την απειλή του Βλαντιμίρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων επαναφέρουν οι στρατιωτικές αποτυχίες της Μόσχας στην Ουκρανία, έπειτα και από τη βύθιση της ναυαρχίδας του ρωσικού ναυτικού «Moskva» στη Μαύρη Θάλασσα.

Τι εκτιμά το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW) για την ενέργεια

Οι στρατιωτικοί αναλυτές αυτές τις ώρες είναι πλήρως εστιασμένοι στη βύθιση του Moskva και στις συνέπειες που μπορεί να αποφέρει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW) σε ανάλυσή του αναφέρει: «Το ρωσικό πυραυλοφόρο καταδρομικό Moskva, ναυαρχίδα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, βυθίστηκε στις 14 Απριλίου μετά από πιθανό ουκρανικό πυραυλικό πλήγμα κατά πλοίων στις 13 Απριλίου. Οι ουκρανικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι έπληξαν το Moskva με δύο πυραύλους Neptune στις 13 Απριλίου.

Το Κρεμλίνο αρνήθηκε τον ισχυρισμό αυτό και δήλωσε ότι το Moskva υπέστη ζημιές από τυχαία πυρκαγιά και έκρηξη πυρομαχικών. Οι αρχικοί ουκρανικοί ισχυρισμοί ότι βύθισαν το πολεμικό πλοίο στις 13 Απριλίου ήταν πιθανότατα ψευδείς, αλλά το ρωσικό υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε ότι το Moskva βυθίστηκε σε μια καταιγίδα ενώ ρυμουλκήθηκε στην Κριμαία μετά την εκκένωση του πλοίου από το πλήρωμα του. Το ISW δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα ότι ένα ουκρανικό πλήγμα βύθισε το Moskva, αν και οι ουκρανικές δυνάμεις πιθανότατα έχουν τη δυνατότητα να το έχουν κάνει».

Η απώλεια του Moskva και οι συνέπειές του

Το ISW επισημαίνει την ίδια στιγμή ότι η απώλεια του πολεμικού πλοίου αποτελεί μία σημαντική προπαγανδιστική νίκη για την Ουκρανία -ανεξάρτητα από το αν οφείλεται σε ουκρανικό πλήγμα ή σε ατύχημα- . Η βύθιση του πλοίου το οποίο ενεπλάκη στο διαβόητο περιστατικό στο «Φιδονήσι» τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής, είναι μια ένεση για το ηθικό της Ουκρανίας ως σύμβοο των ουκρανικών δυνατοτήτων να αντεπιτεθεί στο ρωσικό ναυτικό.

Με το Κρεμλίνο να δυσκολεύεται να εξηγήσει την απώλεια ενός από τα σημαντικότερα πλοία του ρωσικού στόλου, καταφεύγει σε δικαιολογίες. Έως τώρα η εξήγηση του Κρεμλίνου για την απώλεια της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας λόγω τυχαίας πυρκαγιάς και έκρηξης πυρομαχικών θα πλήξει, τουλάχιστον, πιθανότατα το ρωσικό ηθικό και δεν μπορεί να κρυφτεί από το ρωσικό εσωτερικό ακροατήριο.

Όπως γίνεται κατανοητό και οι δύο εξηγήσεις των Ρώσων υποδεικνύουν πιθανές ελλείψεις, είτε κακή αεράμυνα είτε απίστευτα χαλαρές διαδικασίες ασφαλείας και ελέγχου ζημιών στη ναυαρχίδα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, επισημαίνει το ISW.

Το αδιέξοδο που βρίσκεται ο «Τσάρος» τον κάνει να σκέφτεται αυτήν τη λύση ως έσχατη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΗΠΑ, που πλέον βάζουν με αυτόν τον τρόπο μία ακόμη επικίνδυνη παράμετρο στην εισβολή που πραγματοποίησαν στα ουκρανικά εδάφη, 50 ημέρες έπειτα από την έναρξη του πολέμου.

Κορυφώνεται η κόντρα - Η απειλή για τα πυρηνικά

Με την κόντρα Δύσης - Ρωσίας να οξύνεται έπειτα από τις απειλές της δεύτερης με αφορμή τα όσα ανέφερε ο Μεντβέντεφ για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας (λιγότερο για τη δεύτερη) στο ΝΑΤΟ, η Ουάσινγκτον επιμένει στη διεύρυνση του Συμφώνου, θεωρώντας ότι ενισχύσει την ασφάλεια των ευρωπαϊκών κρατών.

Με νυχτερινό διάγγελμα που πραγματοποίησε ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, χαρακτήρισε επίτευγμα του ουκρανικού λαού τις 50 μέρες αντίστασης στην ρωσική εισβολή. «Είναι ένα επίτευγμα εκατομμυρίων Ουκρανών» σημείωσε με έμφαση, προσθέτοντας «δόξα τω Θεώ, οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, ο λαός μας — υπερασπιστήκαμε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας». Και όπως σημείωσε φορτισμένος «για να το θέσουμε ήπια, κανένας δεν ήταν πεισμένος ότι θα επιβιώναμε. Πολλοί μας συμβούλευαν να παραδοθούμε de facto στην τυραννία, αλλά δεν γνώριζαν πόσο γενναίοι είναι οι Ουκρανοί».

Ο Ουκρανός πρόεδρος ευχαρίστησε θερμά τους ξένους ηγέτες και τις χώρες που έχουν βοηθήσει την Ουκρανία, αφήνοντας αιχμές παράλληλα για όσους δεν στέκονται με αποφασιστικότητα δίπλα της. Παράλληλα, καθ’όλη τη νύχτα χτυπούσαν συναγερμοί σε πόλεις σε όλη την ουκρανική επικράτεια, ακόμα και στα δυτικά της χώρας, ενώ ακούστηκαν ισχυρές εκρήξεις σε Κίεβο, Χερσώνα και Χάρκοβο, επιβεβαιώνοντας τη διάθεση της Μόσχας να διατηρήσει ανοιχτά τα μέτωπα του πολέμου και πέραν της περιφέρειας του Ντονμπάς, προς το οποίο κατευθύνει τις κύριες δυνάμεις της.


Στο θέμα των ειρηνευτικών προσπαθειών επανήλθε χθες το Κρεμλίνο που επιμένει σε τέσσερις όρους που ζητά να δεχθεί ο Ζελένσκι προκειμένου να υπάρξει κατάπαυση πυρός. Με τα όσα διαδραματίζονται τις τελευταίες ημέρες, την βοήθεια της Δύσης στην Ουκρανία αλλά και τις αλεπάλληλες στρατιωτικές αποτυχίες της Μόσχας, προς ώρας φαντάζει απίθανο το σενάριο να δεχθεί το Κίεβο να υποχωρήσεις στις «ορέξεις» του Πούτιν.

Σύμφωνα με τον Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, ο Πούτιν θα μπορούσε να συναντηθεί με τον Ουκρανό πρόεδρο υπό την προϋπόθεση του ότι ο τελευταίος συμφωνούσε με τους όρους, που τέθηκαν στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης πριν μερικές εβδομάδες. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο ρώσος αξιωματούχος «το έγγραφο για την υπογραφή της συμφωνίας είναι έτοιμο», παραδεχόμενος ότι «προς το παρόν, δεν έχουμε κάποια νέα ενημέρωση γι' αυτό».

Οι όροι δε που περιλαμβάνει αυτό το έγγραφο είναι η αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικό έδαφος, η αναγνώριση επίσης της ανεξαρτησίας του Ντονμπάς, η αλλαγή του ουκρανικού Συντάγματος ώστε να κατοχυρωθεί η ουδετερότητα της χώρας, που σημαίνει την μη ένταξή της στο ΝΑΤΟ και η ξεκάθαρη διαβεβαίωση για τη μη παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στο ουκρανικό έδαφος.

Η βύθιση του «Moskva» και η αντίδραση της CIA

Με τη γνωστοποίηση του χτυπήματος των ουκρανικών δυνάμεων στη ρωσική ναυαρχίδα «Moskva» που βρισκόταν στη Μαύρη Θάλασσα, ο διευθυντής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς προειδοποιούσε ότι οι απειλές της Ρωσίας για χρήση πυρηνικών όπλων πρέπει να ληφθούν σοβαρά. Και εξηγούσε ότι λόγω της «πιθανής απελπισίας», που διακατέχει τον πρόεδρο Πούτιν και τη ρωσική ηγεσία, για τις αποτυχίες στο στρατιωτικό πεδίο στην Ουκρανία, «κανένας από εμάς δεν μπορεί να πάρει ελαφρά την απειλή για μια καταφυγή σε τακτικά πυρηνικά όπλα ή πυρηνικά όπλα χαμηλής απόδοσης». Σημείωσε ότι η αμερικανική υπηρεσία παρακολουθεί πολύ προσεκτικά το ενδεχόμενο αυτό, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι δεν έχουν διαπιστωθεί ακόμα κινήσεις από τη Ρωσία για μία τέτοια ενέργεια.

Αναφορικά με την πρόθεση της Φινλανδίας (και λιγότερο της Σουηδίας προς ώρας) να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, υπάρχει αναφορά από μέρους της Ρωσίας στα πυρηνικά όπλα. Ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποίησε το Ελσίνκι και την ηγεσία του ΝΑΤΟ ότι η χώρα του θα ενισχύσει την άμυνά της και πως δεν θα μπορεί να γίνεται πια λόγος για μια «αποπυρηνικοποιημένη» Βαλτική, σημειώνοντας ότι «η ισορροπία πρέπει να αποκατασταθεί».

Λίγο αργότερα ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις, απαντούσε εμμέσως στον Μεντβέντεφ, δηλώνοντας ότι «η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θα ενίσχυε την ασφάλεια στην Ευρώπη», προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν λόγο να ανησυχούν ότι η διεύρυνση μιας αμυντικής συμμαχίας θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα οτιδήποτε άλλο πέραν αυτού – σημείωση: της ενίσχυση δηλαδή της ευρωπαϊκής ασφάλειας».

Αλλάζει τη στρατηγική των Ρώσων;

«Η απώλεια του Moskva θα μειώσει την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει πλήγματα με πυραύλους κρουζ, αλλά είναι απίθανο να επιφέρει αποφασιστικό πλήγμα στις ρωσικές επιχειρήσεις στο σύνολό τους», αναφέρει το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου.

Ο κύριος ρόλος του Moskva ήταν πιθανότατα η διεξαγωγή χτυπημάτων ακριβείας με πυραύλους Kalibr σε στόχους στις ουκρανικές περιοχές πίσω από την πρώτη γραμμή άμυνας, συμπεριλαμβανομένων κέντρων εφοδιασμού και αεροδρομίων.

Αυτά τα ρωσικά πλήγματα ήταν αποτελεσματικά αλλά περιορισμένα σε αριθμό σε σύγκριση με τις αεροπορικές επιδρομές και τους πυραύλους εδάφους καθ’ όλη τη διάρκεια της εισβολής και η απώλεια του Moskva είναι απίθανο να αποτελέσει αποφασιστικό πλήγμα.

Επίσης, η πιθανώς αποδεδειγμένη ικανότητα της Ουκρανίας να στοχεύει ρωσικά πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να αλλάξει τα ρωσικά πρότυπα λειτουργίας. Αναγκάζοντας τη Ρωσία είτε να αναπτύξει πρόσθετα εναέρια μέσα και να προσθέσει σημεία όπου θα βρίσκονται αμυντικά στρατεύματα στη Μαύρη Θάλασσα είτε να αποσύρουν σκάφη από θέσεις κοντά στις ουκρανικές ακτές.