Η Αγιούσο αλλάζει το παιχνίδι στην Ευρώπη – Ποια είναι η «Ισπανίδα Τράμπ»
Ο θρίαµβος της «Ισπανίδας Τραµπ», η βαριά ήττα της Αριστεράς και τα νέα δεδοµένα πόλωσης και εξελίξεων στην πολιτική σκηνή της χώρας και στην Ευρώπη
«Λιµπερτάδ» σηµαίνει ελευθερία. Λιτό, περιεκτικό και επίκαιρο σε εποχή «εγκλεισµού», το σύνθηµα που επέλεξε η Ισαβέλ Ντίας Αγιούσο για την προεκλογική της εκστρατεία οδήγησε εκατοµµύρια Μαδριλένους στις κάλπες την Τρίτη. Και τους ώθησε να ψηφίσουν τη «µούσα» των επαγγελµατιών της εστίασης, τη γυναίκα-σύµβολο κατά των lockdowns, µια πολιτικό άγνωστη µέχρι πρόσφατα, που µέσα σε λίγους µήνες έγινε… µπίρα, πίτσα και αφίσα έξω από τα µπαρ και τα εστιατόρια της ισπανικής πρωτεύουσας. Καταλύτης για την αιφνίδια ανέλιξή της, η πανδηµία. Οι επικριτές της τη χαρακτηρίζουν «θηλυκό Τραµπ» της Ιβηρικής, της καταλογίζουν «ανίερη» συµµαχία µε την Ακροδεξιά -την οποία, όπως όλα δείχνουν, θα χρειαστεί για να κυβερνήσεικαι την επικρίνουν για την αύξηση κρουσµάτων και νεκρών, όπως επίσης και για τον µεγάλο αριθµό ασθενών σε ΜΕΘ, σε πείσµα των συστάσεων από τους λοιµωξιολόγους. Απορρίπτοντας οποιαδήποτε ευθύνη για την εξάπλωση της επιδηµίας, εκείνη συνέχισε να επικρίνει τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ, καταγγέλλοντας «την πιο αυταρχική κυβέρνηση» στην ιστορία της Ισπανίας. Οι οπαδοί της απορρίπτουν τις κατηγορίες περί λαϊκισµού και αντιτείνουν ότι δουλεύει σκληρά, έχει συνεπή ιδεολογία και είναι «µετρ» της επικοινωνίας.
Στο τιµόνι της Περιφέρειας της Μαδρίτης, της πλουσιότερης περιοχής της Ισπανίας, επί 18 µήνες η Ισαβέλ Ντίας Αγιούσο από το συντηρητικό Λαϊκό Κόµµα σήκωσε «µπαϊράκι» µε την υποστήριξη των ανθρώπων της εστίασης και του τουρισµού. Η Μαδρίτη ήταν η µοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που κράτησε ανοιχτά τα µπαρ, τα εστιατόρια και τα θέατρα καθ’ όλη τη διάρκεια του δεύτερου κύµατος της πανδηµίας. Η 42χρονη Αγιούσο, µε σπουδές δηµοσιογραφίας και πολιτικής επικοινωνίας, συµµετείχε για πρώτη φορά στην τοπική κυβέρνηση το 2011 πριν γίνει πρόεδρός της, το 2019. Οπως και να έχει, αναδεικνύεται σε υπολογίσιµη δύναµη σε εθνικό επίπεδο. Οι αναλυτές εικάζουν ότι µπορεί να προσπαθήσει να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της Ισπανίας.
Οι κοµµατικές διαφορές και οι διαφωνίες επανήλθαν. Οροι που ανήκαν στο παρελθόν, όπως το «facha» -σύντµηση για τη λέξη φασίστας- και «rojo» -που σηµαίνει κόκκινο, για τους αριστερούς- επανήλθαν στο προσκήνιο από τις πρωινές ραδιοφωνικές εκποµπές µέχρι τα οικογενειακά γεύµατα.
Επτά και πλέον δεκαετίες µετά την ανάληψη της εξουσίας από τον δικτάτορα Φράνκο, οι Ισπανοί µιλούσαν για τη «νέα µάχη της Μαδρίτης». «Οι πληγές του Εµφυλίου δεν αντιµετωπίστηκαν ή δεν έκλεισαν κατάλληλα κατά τη διάρκεια της δηµοκρατικής µετάβασης και τώρα τα εγγόνια του πολέµου επαναφέρουν τα τραύµατα από τα γεγονότα που συνέβησαν τότε», λέει ο ιστορικός Αγουστίν Μορένο. Ο Ιγκλέσιας και η Αγιούσο, που γεννήθηκαν και οι δύο το 1978, ανήκουν σε αυτή τη γενιά.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, το 2019, η Αγιούσο αντέδρασε σε σχεδόν κάθε πρόταση της κυβέρνησης Σάντσεθ. Παραιτήθηκε από περιφερειάρχις, προκήρυξε πρόωρες εκλογές και η πολιτική της απέδωσε. Το 44% των ψηφοφόρων τη στήριξε, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση µε αυτό που είχε συγκεντρώσει προ διετίας, εξασφαλίζοντας 65 από τις 136 έδρες της τοπικής Βουλής. Τα τρία αντίπαλα αριστερά κόµµατα, µεταξύ των οποίων το Unidos Podemos του Ιγκλέσιας (που γεννήθηκε ως απάντηση στην οικονοµική κρίση του 2008), εξασφάλισαν όλα µαζί 41% και 58 έδρες. Μετά την ήττα του, ο Ιγκλέσιας ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την πολιτική. «Αποτύχαµε», είπε σε οµάδα υποστηρικτών του, λέγοντας ότι αισθάνεται σαν «αποδιοποµπαίος τράγος, που κινητοποιεί τα πιο σκοτεινά, αντιδηµοκρατικά συναισθήµατα» και αδυνατεί πλέον να ενώσει τους ψηφοφόρους.
Ο Ιγκλέσιας χαρακτήρισε επίσης «τραγωδία» τον θρίαµβο του Λαϊκού Κόµµατος, που περιέγραψε ως «τραµπική ∆εξιά», καθώς και τα καλά ποσοστά που κέρδισε το ακροδεξιό κόµµα Vox (13 έδρες). Το κεντροδεξιό Ciudadanos, που κυβερνούσε µαζί µε το P.P. την Περιφέρεια της Μαδρίτης, καταποντίστηκε, χωρίς να κερδίσει καµία έδρα, σε σύγκριση µε τις 26 που είχε κερδίσει προ διετίας.
Με φόντο όλα τα παραπάνω, οι πρόσφατες ισπανικές εκλογές θα µπορούσαν να έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την Ε.Ε. «Η αναµέτρηση για τη Μαδρίτη προκαλεί (τον) κανόνα συµπεριφοράς που ισχύει στην Ε.Ε. για την αποµόνωση ακροδεξιών εξτρεµιστών», δήλωσε ο Ισπανός σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Χουάν Φερνάντες Λόπες Αγκιλάρ. Συµµαχώντας µε την Ακροδεξιά, το Λαϊκό Κόµµα της Aγιούσο µπορεί να κερδίσει βραχυπρόθεσµα, αλλά σύντοµα η τάση αυτή θα αποδειχθεί αυτοκαταστροφική για τη Μαδρίτη, την ισπανική πολιτική, αλλά και την Ε.Ε. συνολικά, εκτιµούν µάλλον εσπευσµένα αναλυτές.
Μέσα στο κλίµα αυτό, η κυβέρνηση Σάντσεθ καλείται να εφαρµόσει το εθνικό σχέδιο ανάκαµψης και να διαχειριστεί µε σύνεση τα 140 δισ. ευρώ που έλαβε από το Ταµείο Ανάκαµψης της Ε.Ε. για την ανακούφιση από την πανδηµία.
Στο τιµόνι της Περιφέρειας της Μαδρίτης, της πλουσιότερης περιοχής της Ισπανίας, επί 18 µήνες η Ισαβέλ Ντίας Αγιούσο από το συντηρητικό Λαϊκό Κόµµα σήκωσε «µπαϊράκι» µε την υποστήριξη των ανθρώπων της εστίασης και του τουρισµού. Η Μαδρίτη ήταν η µοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που κράτησε ανοιχτά τα µπαρ, τα εστιατόρια και τα θέατρα καθ’ όλη τη διάρκεια του δεύτερου κύµατος της πανδηµίας. Η 42χρονη Αγιούσο, µε σπουδές δηµοσιογραφίας και πολιτικής επικοινωνίας, συµµετείχε για πρώτη φορά στην τοπική κυβέρνηση το 2011 πριν γίνει πρόεδρός της, το 2019. Οπως και να έχει, αναδεικνύεται σε υπολογίσιµη δύναµη σε εθνικό επίπεδο. Οι αναλυτές εικάζουν ότι µπορεί να προσπαθήσει να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της Ισπανίας.
Πόλωση
Οι περιφερειακές εκλογές πραγµατοποιήθηκαν σε κλίµα πρωτοφανούς πόλωσης, στη σκιά της πανδηµίας. Πολλοί είδαν τα φαντάσµατα του ισπανικού Εµφυλίου να «ξυπνούν» στην ταραγµένη προεκλογική περίοδο. Συγκεντρώσεις αµαυρώθηκαν από βία, υποψήφιοι παρέλαβαν απειλητικές επιστολές µε σφαίρες και η εκστρατεία ήταν γεµάτη αναφορές στον Εµφύλιο. Η Αγιούσο στοχοποίησε την αριστερή κυβέρνηση της Ισπανίας κάνοντας τη φράση «Κοµµουνισµός ή ελευθερία» σύνθηµα. Τα αριστερά κόµµατα, µε επικεφαλής τον µεγάλο ηττηµένο, Πάµπλο Ιγκλέσιας, απάντησαν µε συνθήµατα όπως «∆ηµοκρατία ή φασισµός».Οι κοµµατικές διαφορές και οι διαφωνίες επανήλθαν. Οροι που ανήκαν στο παρελθόν, όπως το «facha» -σύντµηση για τη λέξη φασίστας- και «rojo» -που σηµαίνει κόκκινο, για τους αριστερούς- επανήλθαν στο προσκήνιο από τις πρωινές ραδιοφωνικές εκποµπές µέχρι τα οικογενειακά γεύµατα.
Επτά και πλέον δεκαετίες µετά την ανάληψη της εξουσίας από τον δικτάτορα Φράνκο, οι Ισπανοί µιλούσαν για τη «νέα µάχη της Μαδρίτης». «Οι πληγές του Εµφυλίου δεν αντιµετωπίστηκαν ή δεν έκλεισαν κατάλληλα κατά τη διάρκεια της δηµοκρατικής µετάβασης και τώρα τα εγγόνια του πολέµου επαναφέρουν τα τραύµατα από τα γεγονότα που συνέβησαν τότε», λέει ο ιστορικός Αγουστίν Μορένο. Ο Ιγκλέσιας και η Αγιούσο, που γεννήθηκαν και οι δύο το 1978, ανήκουν σε αυτή τη γενιά.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, το 2019, η Αγιούσο αντέδρασε σε σχεδόν κάθε πρόταση της κυβέρνησης Σάντσεθ. Παραιτήθηκε από περιφερειάρχις, προκήρυξε πρόωρες εκλογές και η πολιτική της απέδωσε. Το 44% των ψηφοφόρων τη στήριξε, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση µε αυτό που είχε συγκεντρώσει προ διετίας, εξασφαλίζοντας 65 από τις 136 έδρες της τοπικής Βουλής. Τα τρία αντίπαλα αριστερά κόµµατα, µεταξύ των οποίων το Unidos Podemos του Ιγκλέσιας (που γεννήθηκε ως απάντηση στην οικονοµική κρίση του 2008), εξασφάλισαν όλα µαζί 41% και 58 έδρες. Μετά την ήττα του, ο Ιγκλέσιας ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την πολιτική. «Αποτύχαµε», είπε σε οµάδα υποστηρικτών του, λέγοντας ότι αισθάνεται σαν «αποδιοποµπαίος τράγος, που κινητοποιεί τα πιο σκοτεινά, αντιδηµοκρατικά συναισθήµατα» και αδυνατεί πλέον να ενώσει τους ψηφοφόρους.
Ο Ιγκλέσιας χαρακτήρισε επίσης «τραγωδία» τον θρίαµβο του Λαϊκού Κόµµατος, που περιέγραψε ως «τραµπική ∆εξιά», καθώς και τα καλά ποσοστά που κέρδισε το ακροδεξιό κόµµα Vox (13 έδρες). Το κεντροδεξιό Ciudadanos, που κυβερνούσε µαζί µε το P.P. την Περιφέρεια της Μαδρίτης, καταποντίστηκε, χωρίς να κερδίσει καµία έδρα, σε σύγκριση µε τις 26 που είχε κερδίσει προ διετίας.
Στήριξη
Το Vox στήριζε ήδη τον συνασπισµό P.P. / Ciudadanos και το ερώτηµα είναι τώρα αν θα γίνει µέλος της περιφερειακής κυβέρνησης. Η Αγιούσο ενδέχεται να στηριχθεί στην Ακρα ∆εξιά για να κυβερνήσει, έστω και άτυπα, καθώς θα χρειαστεί τις ψήφους της για να περνάει νόµους. Οι Σοσιαλιστές ζήτησαν να σχηµατιστεί «υγειονοµική περίµετρος», για να µην µπει το Vox στην περιφερειακή κυβέρνηση.Με φόντο όλα τα παραπάνω, οι πρόσφατες ισπανικές εκλογές θα µπορούσαν να έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την Ε.Ε. «Η αναµέτρηση για τη Μαδρίτη προκαλεί (τον) κανόνα συµπεριφοράς που ισχύει στην Ε.Ε. για την αποµόνωση ακροδεξιών εξτρεµιστών», δήλωσε ο Ισπανός σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Χουάν Φερνάντες Λόπες Αγκιλάρ. Συµµαχώντας µε την Ακροδεξιά, το Λαϊκό Κόµµα της Aγιούσο µπορεί να κερδίσει βραχυπρόθεσµα, αλλά σύντοµα η τάση αυτή θα αποδειχθεί αυτοκαταστροφική για τη Μαδρίτη, την ισπανική πολιτική, αλλά και την Ε.Ε. συνολικά, εκτιµούν µάλλον εσπευσµένα αναλυτές.
Μέσα στο κλίµα αυτό, η κυβέρνηση Σάντσεθ καλείται να εφαρµόσει το εθνικό σχέδιο ανάκαµψης και να διαχειριστεί µε σύνεση τα 140 δισ. ευρώ που έλαβε από το Ταµείο Ανάκαµψης της Ε.Ε. για την ανακούφιση από την πανδηµία.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά
