Σε μια εθνική διαδρομή σχεδόν μισού αιώνα, ουδέποτε η Αθήνα βρέθηκε φορτωμένη με προβλήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας όσο σήμερα. Από το 1974, οπότε έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν πρώτιστα να διαχειρισθούν κατά φάσεις τις επιθετικές πολιτικές στο Αιγαίο και την Κύπρο. Ηταν σε αυτόν τον γεωπολιτικό χώρο που η Ελλάδα δεχόταν εξ ανατολών πιέσεις και απειλές και δαπανούσε πολλά για την άμυνά της. Ομως, αυτό το «πακέτο» των προβλημάτων είχε πίσω του ένα σταθερό διεθνές γεωστρατηγικό περιβάλλον, που οριζόταν από τις ισορροπίες μεταξύ ΝΑΤΟ και Συμφώνου Βαρσοβίας και κρατούσε σε ένα «ατλαντικό» πλαίσιο τις κινήσεις της Αγκυρας στο Αιγαίο.
Ανεπίσημες επαφές και επεξεργασίες «δεδομένων» από υπηρεσίες πληροφοριών χωρών αντίπαλων της Τουρκίας, χρήσιμες για την Αθήνα
Σήμερα, αντιθέτως, στη γεωπολιτική περιοχή της Ελλάδας όλα κινούνται με νέες ταχύτητες, με νέους παίκτες, πολυκεντρικά και χωρίς τον «αυτόματο πιλότο» των μεταπολεμικών Δύο Κόσμων. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε βρεθεί αναγκασμένη να κινηθεί διπλωματικά από τα Βαλκάνια έως την Ανατολική Μεσόγειο σε περίπλοκες υποθέσεις. Ηδη ανέπτυσσαν πολιτικές και έπαιζαν ρόλους η «νέα» επεκτατική Τουρκία με ισλαμική ηγεσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μόσχα, το Παρίσι, το Βερολίνο, η Ρώμη, το ΝΑΤΟ, τα Σκόπια, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και, βέβαια, η Λευκωσία. Σήμερα, η περιπλοκή έχει μεγαλώσει και η κυβέρνηση του κ. Κυρ. Μητσοτάκη έχει ανά χείρας μόνο μεγάλες «καυτές πατάτες». Με τις αεροπορικές και τις ναυτικές δυνάμεις της διαρκώς σε υψηλό βαθμό ετοιμότητας, η Αθήνα κινείται διπλωματικά προκειμένου να ενισχύσει συμμαχίες στο μεσογειακό περιβάλλον της και να αντιμετωπίσει χωρίς απώλειες τις «καραμπόλες» που προκαλούν το τουρκολιβυκό σύμφωνο οριοθέτησης ΑΟΖ στη Μεσόγειο και οι κινήσεις του Ερντογάν στη Λιβύη και στις γειτονικές της χώρες, Αλγερία και Τυνησία, που στόχο έχουν ένα «ισλαμικό μέτωπο» στη Βόρεια Αφρική.Η ελληνική διπλωματία έχει τώρα ενώπιόν της μια σειρά υποθέσεων, ορισμένες από τις οποίες διαρκώς εξελίσσονται και προσθέτουν προβλήματα στην Αθήνα.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Στο κέντρο τους βρίσκεται μια βασική ευρωατλαντική επιλογή, διόλου θετική για τα ελληνικά συμφέροντα: Ο δυτικός παράγων τείνει να ανεχθεί ή και να ενισχύσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Αγκυρας και τις πρωτοφανείς, εκτός διεθνούς νομιμότητας παρεμβάσεις της σε τρίτες χώρες. Ο λόγος; Να μη «χάσουν» η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ από το συμμαχικό μπλοκ την Τουρκία, που αναπτύσσει στενές συνεργασίες με την «εχθρό» Ρωσία, η οποία έχει πλέον «επιρροές» στη Μεσόγειο.

Σε αυτήν τη «γραμμή» και με το ΝΑΤΟ έτοιμο για «ειρηνευτική» συμμετοχή στις εξελίξεις στη Λιβύη, η Αθήνα είναι υποχρεωμένη να κινηθεί αυτοτελώς για να υπερασπιστεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια της Κρήτης, με την Τουρκία να έχει ήδη αναγγείλει ερευνητικές εργασίες εκεί για τον επόμενο μήνα. Ταυτόχρονα επιχειρεί τη ναυτική περικύκλωση της Ελλάδας από το Ιόνιο έως την Αν. Μεσόγειο και με αεροπορικό «πόδι» στη Λιβύη. Το υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει πλέον ψευδαισθήσεις για τη συνέχεια.
Πριν από μία εβδομάδα, η άποψη της ΝΑΤΟϊκής Ευρώπης για την Τουρκία διατυπώθηκε καθαρά, όχι χωρίς κυνισμό, από τον Γερμανό κ. Βόλφγκανγκ Ισιγκερ, επικεφαλής της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια, ο οποίος έδωσε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη στον διευθυντή της «Καθημερινής», Αλ. Παπαχελά. Είπε: «Η Τουρκία είναι κάτι περισσότερο από τον πρόεδρο Ερντογάν, όπως και οι ΗΠΑ από τον Τραμπ... Ας σκεφτούμε την Τουρκία ως έναν εξαιρετικά σημαντικό γείτονα, που συνεχίζει ως μέλος του ΝΑΤΟ μαζί με την Ελλάδα και με όλους εμάς, αλλά και ως μια χώρα που διατηρεί μια βαθιά σχέση με την Ευρώπη... Χρειαζόμαστε “στρατηγική υπομονή” με την Τουρκία». Πολλαπλά μηνύματα προς την Αθήνα σε ένα «πακέτο».

«ΥΠΟΜΟΝΗ»

Ασκούμενη σε «υπομονή», η Αθήνα κινείται τώρα πολλαπλώς με ανεπίσημες πολιτικές επαφές και επεξεργασίες «δεδομένων» από υπηρεσίες πληροφοριών χωρών αντίπαλων της Τουρκίας, που παρακολουθούν στενά τα παιχνίδια της Αγκυρας και τις διαδρομές όπλων και τζιχαντιστών του Ερντογάν στη Μεσόγειο και στην υπόθεση της Λιβύης ειδικότερα. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι υπηρεσίες της Αθήνας παρακολουθούν και ένα ζήτημα που «τρομάζει» τον Ερντογάν και αφορά μια προσπάθεια «βελτίωσης» σχέσεων του Κατάρ με τη Σαουδική Αραβία, η οποία θεωρεί την Τουρκία εχθρό της όσο και το Ιράν και θεωρεί «άκυρο» το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί τα της Συρίας, επιθυμεί καλύτερη «συνεννόηση» με τη Μόσχα και είναι σε διαρκείς επαφές με την Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Γαλλία.

Το Ισραήλ, σταθερός σύμμαχος της Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο, εμφανίζεται με την ηγεσία του θετική για ενίσχυση της συνεργασίας με την Αθήνα και για «επέκταση» της στρατηγικής σχέσης τους, ενώ με «ψιθύρους» στα παρασκήνια γίνεται και λόγος για προσπάθειες «προσέγγισης» με την Αγκυρα που πάραυτα διαψεύδονται από τις σκληρές αντιπαραθέσεις και δηλώσεις στη δημόσια διπλωματία μεταξύ των δύο χωρών.

Ολα αυτά προκαλούν εξελίξεις, αλλά και συνθέτουν έναν «χορό» παρασκηνιακών πληροφοριών και φημών, που επιβεβαιώνουν την πρωτοφανή αστάθεια που επικρατεί σήμερα σε μια ευρεία γεωστρατηγική περιοχή. Στα διπλωματικά παρασκήνια της Αθήνας, πάντως, υπάρχουν εύλογες απορίες σχετικά με τα παραγόμενα από τις επαφές που διατηρεί με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια (φωτ.), ο Αμερικανός ομόλογός του, Μ. Πομπέο.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 30 Μαΐου