Στη διάκριση ανάμεσα στην παραπληροφόρηση και την ψευδή είδηση, τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Social Media) αλλά και τις διάφορες εκφάνσεις που μπορούν να λάβουν τα “Fake News” αναφέρθηκε, σε συνέντευξή του στα «Π», ο βραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας, Αλ Τόμπκινς.

Ο Αλ Τόμπκινς έχει εκπαιδεύσει δημοσιογράφους, φωτορεπόρτερ και παρουσιαστές σε 45 Πολιτείες των ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Δανία, την Ισλανδία και τη Νότια Αφρική ενώ, το 2008, έγινε δεκτός στο “Kentucky Journalism Hall of Fame” και του απονεμήθηκε το βραβείο “The Governor’s Award”, η πιο τιμητική διάκριση από το “National Academy of Television Arts and Sciences”.

Κατά τη διάρκεια της πολυετούς εμπειρίας του στον χώρο της δημοσιογραφίας, κέρδισε το National Emmy, το Peabody Award, το Japan Prize, το American Bar Association’s Silver Gavel for Court Reporting καθώς και επτά φορές το National Headliner Awards, δύο φορές το Iris Awards αλλά και το Robert F. Kennedy Award. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου “Aim For The Heart: A Guide for TV Producers and Reporters”, που υιοθετήθηκε από περισσότερα από 90 πανεπιστήμια, ενώ είναι ανώτερο μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού στο Poynter Institute.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Αλ Τόμπκινς:

Υπάρχει μία δυσκολία στην κατανόηση της διαφοράς ανάμεσα στην παραπληροφόρηση (disinformation) και την λανθασμένη πληροφόρηση (misinformation). Μπορείτε να εξηγήσετε τη διαφορά ανάμεσα στους δύο όρους;

Η κακή πληροφόρηση είναι στην πραγματικότητα μία παρανόηση ή δομικά ανακριβείς πληροφορίες που, όμως, δεν συνδέονται με καμία κακή πρόθεση. Όποιος κι αν τις μετέφερε, δεν είχε πρόθεση να επωφεληθεί από την λανθασμένη πληροφόρηση ή τα άδικα πραγματολογικά στοιχεία. Η παραπληροφόρηση έχει ως στόχο να μπερδέψει, να δώσει λανθασμένες πληροφορίες και να εξαπατήσει. Στην πρόθεση μοιάζει με το ψέμα. Υπάρχει, δηλαδή, σκοπιμότητα. Συνήθως, συνδέεται με κάποιας μορφής κέρδους, είτε είναι χρηματικό, πολιτικό ή ένας τρόπος να κερδίσει κανείς επιρροή ή να επηρεάσει απόψεις.

Ποια θεωρείται ότι είναι η νέα μέθοδος για την παραπληροφόρηση και πώς αντιμετωπίζεται;

Η παραπληροφόρηση είναι τόσο παλιά όσο η ανθρωπότητα. Η Βίβλος περιέχει τις «Δέκα Εντολές», στις οποίες εμπεριέχεται και το «ου ψευδομαρτυρήσεις». Φυσικά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι διαδικτυακές πηγές ενημέρωσης ταξιδεύουν πολύ πιο γρήγορα και ευρεία συγκριτικά με την από στόμα – σε – στόμα πληροφόρηση του παρελθόντος αλλά, ακόμη και σήμερα, συνδέεται με τους ανθρώπους στους οποίους επιδεικνύουμε εμπιστοσύνη. Όταν ένα πρόσωπο ή μία πηγή που εμπιστεύεσαι σου μεταφέρει κάτι, τότε τείνεις να το πιστέψεις.

Η παραπληροφόρηση είναι τόσο παλιά όσο η ανθρωπότητα. Η Βίβλος περιέχει τις «Δέκα Εντολές», στις οποίες εμπεριέχεται και το «ου ψευδομαρτυρήσεις»

Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις ψευδείς ειδήσεις (Fake News) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Υπάρχει κάποιο δίκτυ ασφαλείας που να μας προστατεύει από αυτές;

Φυσικά και όχι. Κι αυτός είναι ο λόγος που είναι τόσο σημαντικό να είμαστε όλοι μας συνετοί καταναλωτές της πληροφόρησης, όπως είμαστε συνετοί καταναλωτές για πληροφορίες που αφορούν άλλα κομμάτια της ζωής μας. Όταν ακούς ότι κάτι είναι «καλό για σένα να το τρως», θα αναρωτηθείς για την πηγή, θα αναρωτηθείς για την πιθανότητα η πληροφορία να είναι σωστή και θα αναρωτηθείς για τις συνέπειες αν αυτή είναι λανθασμένη. Θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε πράγματα που δεν πιστεύουμε, πρόθυμοι να υιοθετήσουμε νέους τρόπους σκέψης αλλά και με κριτική διάθεση, όχι με κυνισμό.

Ποιες είναι οι πηγές των ψευδών ειδήσεων σήμερα; Μόνο οι κυβερνήσεις ή και μη κρατικοί δρώντες;

Κυβερνήσεις, άτομα – γενικά, όποιος θέλει να επηρεάσει και να διαμορφώσει τη δημόσια ατζέντα.

Οι ψευδείς ειδήσεις παίρνουν αποκλειστικά τη μορφή της πολιτικής προπαγάνδας ή χρησιμοποιούνται και για τη δολοφονία χαρακτήρων (character assassination) άλλων προσώπων;

Οι ψευδείς ειδήσεις είναι οτιδήποτε είναι σκόπιμα ψεύτικο και έχει πάντα στόχο να είναι επικίνδυνο. Ο στόχος δεν είναι σχετικός – μπορεί να είναι ένα πρόσωπο, ένα άτομο, μία κυβέρνηση ή ακόμη και μία ιδέα, όπως η κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι σε θέση να εντοπίσει τις ψευδείς ειδήσεις. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό και ποια εργαλεία διαθέτουμε για την αποφυγή του κινδύνου;

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι χρήσιμη, έως έναν ορισμένο βαθμό, στην αναγνώριση ενδεχόμενων λανθασμένων πληροφοριών. Μπορεί να αναζητήσει εικόνες, φράσεις και πηγές που είναι συχνά συνδεμένες με την λανθασμένη πληροφόρηση. Τίποτα, όμως, δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει την κριτική σκέψη.